Hükümetin bugün Meclis'e görüşülmek üzere verdiği anayasa değişikliği teklifi, asker-sivil ilişkileriyle ilgili üç önemli düzenleme içeriyor.
1. Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarının Yüce Divan'da yargılanması.
2. Anayasa Mahkemesi'nin üyeleri arasında iki askeri yargıç bulunmasını koruyor.
3. Askeri yargının sadece askerlik hizmet ve görevleriyle sınırlanması.
Komutanlara Yüce Divan koruması
Mevcut anayasa, yalnızca Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu üyeleri, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyeleri, Başsavcılar, Cumhuriyet Başsavcıvekili, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerinin Yüce Divan'da yargılanmasını öngörüyor.
Hükümetin paketindeyse 148. maddedeki değişiklikle bu kişilere TBMM Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı ekleniyor. Bu, komutanların mahkemelerde değil, ancak Anayasa Mahkemesi'nde yargılanabilmesi, dolayısıyla devlet memurlarına bir tür yargı süreci ayrıcalığı ve koruması tanınması demek.
Anayasa Mahkemesi'ne asker yargıçlar
Değişiklik paketi, 146. maddede, Anayasa Mahkemesi'nin birer üyesinin Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nden gelmesini koruyor.
Askeri yargıya sınırlama
Hukukçuların askeri vesayetin son bulması için gerekli gördüğü, askeri yargının yalnızca askerlerin disiplin suçlarıyla ilgilenmesiyse, değişiklik paketinde hayata geçiyor.
145. maddedeki buna dair ifade, değişiklikle şu hale geliyor: "[Askeri yargı] asker kişilerin, sadece askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri askeri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her halde adliye mahkemelerinde görülür." (TK)
