IPPNW: Türkiye'nin Kimyasal Silahlar Sözleşmesini ihlal ettiğine dair dolaylı kanıtlar bulundu

Raporda şu tespitlere yer verildi:

>>Eylül 2022'de Kuzey Irak'a 7 günlük bir gezi sırasında, iki uzman IPPNW İsviçre ve IPPNW Almanya adına Türkiye'nin kimyasal silah kullandığı iddialarını araştırdı.

>> Ekip, milletvekilleri, sivil toplum örgütleri ve topluluk aktivistleri ile geniş bir yelpazede röportajlar gerçekleştirdi. Ayrıca, iddialarla ilgili çok sayıda video ve fotoğrafı da inceledi.

>> Ne yazık ki, Irak'ın Erbil kentindeki Kürt Bölgesel Yönetimi (KBY) hükümeti, iddia edilen saldırıların gerçekleştiği Kuzey Irak'taki bölgeye girişine izin vermedi. Bu nedenle, söz konusu alanda ilk elden gözlemler veya kimyasal saldırı kurbanları olduğu varsayılan kişilerle doğrudan görüşmeler yapmak mümkün olmadı.

>>Türk Ordusu tarafından terk edilmiş bir alanın yakınında, klasik bir kimyasal savaş ajanı olan klor üretmek için kullanılabilecek hidroklorik asit ve çamaşır suyu içeren kaplar bulundu. Aynı yerde, kimyasal silahlara karşı koruma sağlayan gaz maskelerinin konteynırları da bulundu.

>> Bir videoda Türk askerlerinin PKK savaşçıları tarafından kullanılan bir mağaranın yakınında el yapımı bir gaz pompalama cihazı hazırladığı görülüyor.

>> Bunların hiçbiri kimyasal silah kullanımının kesin bir kanıtı olmasa da, daha fazla bağımsız soruşturmayı garanti ediyor. Bölgede kimyasal silah kullanıldığına dair iddiaları kesin olarak doğrulamak veya ortadan kaldırmak için – örneğin OPCW veya BM Genel Sekreteri tarafından – bölgeye uluslararası bir heyetin gitmesi çağrısında bulunuyoruz.

>>Türk ordusunun Nisan 2021'de Kuzey Irak'ta PKK'ya yönelik askeri faaliyetlerini yoğunlaştırmasından bu yana, Türk ordusunun bu mücadelede kimyasal silah kullandığı defalarca iddia edildi.

>> Bu iddiaların çoğu, savaşçılara karşı kimyasalların kullanılmasıyla ilgilidir, ancak en az bir olayda sivil bir çiftçi ailenin kimyasal madde olduğunu düşündükleri bir saldırıya uğradığı bildirildi.Ancak şu ana kadar bu iddiaları destekleyecek çok az somut kanıt üretildi.

>> Şu anda, Kuzey Irak'taki ilgili bölgeye herhangi bir bağımsız hükümet dışı erişim neredeyse mümkün değil. Erbil'deki özerk Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin güvenlik güçleri, uluslararası uzmanların ve gazetecilerin bölgeye girişine izin vermiyor.

>> 26 Eylül 2022'de Kuzey Irak'ın kuzeyindeki Hirure köyünü ziyaret etmeye çalıştık. Amaç, tarlasını tararken kimyasal silahla saldırıya uğradığı iddia edilen Abdullah Hirure'nin ailesiyle röportaj yapmaktı. Ayrıca kendisini tedavi eden doktorlarla da görüşmeler planlandı. Ancak Amediye valisi ile kişisel bir görüşmemizde bölgeye girmemizi engelledi ve bu konuyu daha fazla araştırmamamız gerektiğini açıkça belirtti.

>> Türkiye'nin silahlı çatışmalarda göz yaşartıcı gaz kullanımı yasağını görmezden gelen bir geçmişi olduğunu belirtmekte fayda var. 1999'da bir Alman laboratuvarında yapılan bir analiz, Türk ordusunun PKK ile bir savaşta göz yaşartıcı gaz kullandığını kanıtladı. 2010 yılında Türk ordusunun askeri sınıf göz yaşartıcı gaz bombası ürettiği tespit edildi, bu durum Kimyasal Silahlar Sözleşmesini açıkça ihlal ediyor. Ve 2004'te Türk askerlerinin askeri ortamlarda göz yaşartıcı gaz kullanımı konusunda eğitim verdiği ortaya çıktı.

>> Bununla birlikte çeşitli olaylar ve göstergeler, Türk Ordusunun Kimyasal Silahlar Sözleşmesini ihlal edebileceğini göstermektedir. Bu nedenle, bağımsız bir uluslararası olgu bulma misyonunu kolaylaştırmak için uluslararası topluluğa acilen çağrıda bulunuyoruz.

>> CWC'nin (Kimyasal Silahlar Sözleşmesi) bir Üye Devleti böyle bir soruşturma talep ederse, OPCW tarafından; Bir BM Üye Devletinin böyle bir soruşturma talep etmesi halinde, BM Genel Sekreterinin biyolojik veya kimyasal silahların iddia edilen kullanımlarını araştırmak için özel bir mekanizma oluşturabilir. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü'nü  ve özellikle Bağdat'taki ofisini durumu yakından takip etmeye ve tıbbi, epidemiyolojik öneriler sunmaya çağırıyoruz."