ABD savaş gemileri Tayvan Boğazı'ndan geçti, Çin "teyakkuz" ilan etti

* Fotoğraf: 7th Fleet Twitter hesabı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Deniz Kuvvetleri, iki ABD savaş gemisinin Tayvan Boğazı'ndan geçtiğini açıkladı.

ABD Donanması'nın Pasifik'teki 7. Filosundan (7th Fleet) bugün (28 Ağustos) erken saatlerde yapılan açıklamada, "USS Antietam ve USS Chancellorsville gemilerinin Tayvan Boğazı'ndan rutin geçiş yaptığı" kaydedildi.

7. Filo, "kruvaziyer" tipi savaş gemilerinin, "Boğaz'a kıyısı olan ülkelerin hiçbirinin karasularında olmayan bir koridoru kullandığını" söyledi.

The @USNavy's #USSAntietam and #USSChancellorsville are conducting a routine Taiwan Strait transit August 28 (local time) through waters where high seas freedoms of navigation and overflight apply in accordance with international law.

Read more here:https://t.co/3nIGSmuWsh pic.twitter.com/lTbVpn4U8g

— 7th Fleet (@US7thFleet) August 28, 2022

ABD Donanmasına ait savaş gemilerinin Tayvan Boğazı'ndan geçişi, ABD Temsilciler Meclisi'nin Demokrat Partili Başkanı Nancy Pelosi'nin Çin'in itirazlarına rağmen Tayvan'a yaptığı resmi ziyaretten haftalar sonra geldi. Bu, o günden bu yana ABD savaş gemilerinin boğazdan ilk geçişi.

Euronews haber sitesinin aktardığına göre, Beyaz Saray Hint-Pasifik Koordinatörü Kurt Campbell, 12 Ağustos tarihinde yaptığı açıklamada, "ABD'nin gelecek haftalarda Tayvan Boğazı'ndan standart hava ve deniz geçişlerini sürdüreceğini" ifade etmişti.

Çin: Teyakkuz durumuna geçtik

ABD 7. Filosunun söz konusu açıklamasından saatler sonra Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Doğu Cephesi Komutanlığı da yazılı bir açıklama yaparak, "USS Antietam ve USS Chancellorsville gemilerinin Tayvan Boğazı'ndan geçişinin izlendiğini", "askerlerin teyakkuz halinde ve her türlü provokasyonu püskürtmeye hazır olduğunu" açıkladı.

Tayvan'ı topraklarının parçası olarak gören Çin, Tayvan Boğazı'nı kendi kara suları ve egemenlik alanı olarak görüyor. ABD Donanması ise "uluslararası sular" olarak gördüğü bölgede seyrüsefer serbestisi kapsamında geçiş hakkına sahip olduğunu savunuyor.

Tayvan Savunma Bakanlığı da ABD savaş gemilerinin geçişiyle ilgili açıklamasında gemilerin güney yönünde seyrettiğini, deniz kuvvetlerinin gözlemde bulunduğunu, ancak "durumun normal olduğunu" kaydetti.

Pelosi'nin Tayvan ziyareti

Çin, bir asırdan uzun süredir "bağımsızlık" anlaşmazlığı yaşadığı Tayvan'a ABD Kongresi'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nin başkanı Nancy Pelosi tarafından yapılacak resmi bir ziyarete karşı çıkıyordu.

Pelosi'nin Nisan ayında COVID-19'a yakalanması sonucu iptal ettiği ve Çin'in tepkisini çeken Tayvan ziyaretini gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği merak ediliyordu. Bu ihtimalin konuşulduğu günlerde, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, ABD Başkanı Joe Biden ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve "Ateşle oynayan kendisini yakar" uyarısını yapmıştı.

Fakat Nancy Pelosi, 2 Ağustos 2022'de yerel saatle 22:20 sularında Tayvan'a geldi ve ertesi gün ülkede bir dizi resmi temasta bulundu.

Tayvan lideri Tsai Ing-wen, 3 Ağustos'taki görüşmelerinde Pelosi'ye Tayvan'daki hükümetin devamı olduğu söylenen Çin Cumhuriyeti'nin "Uğurlu Bulutlar Düzeni" isimli şeref madalyası ve özel şeridini takdim etti.

TIKLAYIN - Pelosi'nin Tayvan ziyaretine neden şaşırmamalıyız?

Çin, Pelosi'nin ziyaretini "ciddi bir provokasyon" olarak değerlendirerek ada çevresinde dört gün sürecek askeri bir tatbikata başladı. Tayvan, tatbikatın başladığı 4 Ağustos'ta bir açıklama yaparak Çin'in tatbikat kapsamında ateşlediği füzelerden 11'inin karasularına düştüğünü duyurdu. Ülke ayrıca "savunma sistemlerinin etkin duruma geçirdiğini" açıkladı.

Tayvan da Çin'in ardından 9-11 Ağustos'ta askeri tatbikat kararı alırken Çin Dışişleri Bakanlığı Nancy Pelosi ve yakın aile üyelerine yaptırım uygulanacağını ve Washington yönetimiyle bazı ikili diyalog ve işbirliği mekanizmalarının durdurulduğunu duyurdu.

Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulması üzerine Chiang Kai-shek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının adada devam ettiğini söyleyerek bağımsızlık ilan etti.

Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etti.

1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale geldi.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor.

Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor. (SD)