Militarizm ve sermaye çalışmalarıyla da tanınan, Kanun Hükmünde Kararname’yle (KHK) işine son verilen eski Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Doç Dr. İsmet Akça ile yeni askerlik sistemi taslağı üzerine konuştuk.
TIKLAYIN - Erdoğan, Yeni Askerlik Sistemi Taslağını Açıkladı
Yeni askerlik sisteminin, parası olana “Bir ay askerlik yap”, parası olmayana “Altı ay askerlik yap”, para kazanmak isteyene “Maaşlı olarak altı ay daha askerlik yap”, iş bulma noktasında şansı olmadığını düşünenlere de “Gel sözleşmeli asker ol” dediğini belirten Akça, bu durumu “neoliberalizmle militarizmin yeni tip eklemlenmesi” olarak tanımlıyor.
“Erdoğan’ın ‘Askerlik yük olmaktan çıkıyor’ demesi piyasacı yaklaşım çizilmesi”
Doç. Dr. Akça’ya Tayyip Erdoğan’ın yeni askerlik sistemi taslağını tanıtırken söylediği “Askerlik gençlerimiz için yük olmaktan çıkacak” sözünü hatırlatıyoruz ve şimdiye kadarki zorunlu askerlik uygulamalarını “yük” olarak tanımlamasını soruyoruz.
“Bir tarafta daha neoliberal piyasacı söylem ve pratikler söz konusu. Bir tarafta da bununla eklemlenen dinsel, milliyetçi, militarist bir söylem var.
“Bunlar farklı dönemlerde, farklı konjonktürlere göre farklı biçimlerde eklemlenebiliyor. Dolayısıyla bazen çok daha fazla milliyetçi, militarist söylemlerle karşılaşıyoruz. Bazen de şimdi olduğu gibi piyasacı, neoliberal dille ve yaklaşımla karşılaşıyoruz. ‘Yük olmaktan çıkıyor’ kavramı bu sefer daha neoliberal piyasacı yaklaşımın çizildiğini gösteriyor.
“Yani hem meseleyi bir ‘yük’ olarak tarif ediyor, hem parayı ödeme imkanı olanlar için bu yükten kurtulma göndermesi yapıyor.
“Öte yandan da özellikle AKP iktidarı sıcak nakit paraya çok sıkışmış durumda. Dolayısıyla her türlü sıcak para girişi bir fırsat olarak görülüyor. Bu iki vurgulu söylem AKP'nin siyasal söyleminde ve pratiğinde farklı tonlarda aslında sürekli olarak birbirine eklemleniyor.”
“İstihdam alanı açıyor”
Bu taslağın, farklı siyasal kesimlere aynı anda hitap etmeye çalıştığını ifade eden Akça, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Parası olan orta, orta-üst sınıfa ‘Gel bir ay, sonra öde paranı git. İyi okullarda okumuşsun, hayatın engellenmesin’ diyor.
“Parası olmayana da daha milliyetçi duyguları okşayan şekilde ‘Vatan hizmetini bir beş ay daha yap’ diyor.
“‘Paran da iş bulma imkanın da yoksa maaşlı şekilde bir altı ay daha askerlik yap’ diyor. Gençlik işsizliğinin bu kadar yüksek olduğu yerde bu iyi bir fırsat olarak değerlendirilebilir.
“Çünkü buradan sonra kapı nereye açılıyor? Sözleşmeli askerliğe. Sözleşmeli asker olarak belki ömür boyu bir mesleğe sahip olacaksın.
“Yani aslında istihdam alanı açıyor. Biz neoliberal piyasacı mantıkla daha milliyetçi, militarist, devletçi mantığın eklemlenmelerini görüyoruz. Bu askerlik tasarısı da bunun son örneği.
“Hem piyasa ihtiyaçlarına cevap, hem profesyonelleşme”
"Profesyonel ordu olma meselesi, Türkiye'de dünyaya göre çok gecikti. 2000'lerin ortalarından itibaren, özellikle 2005-2007 arası yeniden Kürt sorunu çerçevesinde militarizasyon, sıcak çatışma başlayınca, Genelkurmay bir çalışma başlattı, zaten teknik olarak da 2000'lerin başından beri bunun üstüne çalışıyorlardı ve özellikle muharip birlikleri sözleşmeli hale çevirdiler.
“Sözleşmeliye geçiş bu dönemde gerçekleşti ve alt sınıfa da bu kötü emek rejimi içinde göreceli olarak iyi bir imkan haline geldi. Dolayısıyla da önemli sayıda genç erkek sözleşmeli asker olarak çalışmaya başladı ve çatışma bölgelerine de bu insanlar gönderildi.
“Şimdi de hem milliyetçi-militarist söylemi bırakmadan, hem piyasacı ihtiyaçlara cevap verip hem de bir şekilde ordunun profesyonelleşme sürecini gerçekleştiriyorlar. Bunu yaparken de alt sınıfa istihdam alanı açıyorlar.”
TIKLAYIN - "Zorunlu Askerlik Kalkmıyor, Çünkü Rant Var"
TIKLAYIN - Bedelli Askerlik: Yapanlar, Yapamayanlar, Yapmak İstemeyenler
Bugüne kadar bedelli askerlik* İlk olarak 1987 yılında çıkartıldı. 18 bin 433 kişi bedelli askerlik yaptı. (40 yaş üstü – 15 bin Mark) * 1992'de 35 bin 111 kişi bedelli askerlik yaptı. (40 yaş üstü – 15 bin Mark) * 1999'da 72 bin 290 kişi bedelli askerlik yaptı. (26 yaş üstü – 15 bin Mark) * 2011'de 69 bin 073 kişi bedelli askerlik yaptı. (30 yaş üstü – 30 bin TL) * 2014'te 203 bin 824 kişi bedelli askerlik yaptı. (27 yaş üstü – 18 bin TL) * 2018'de 635 bin 582 kişi bedelli askerlik için başvurdu. (25 yaş üstü - 15 bin TL) * Doğruluk Payı verilerine göre, 1987, 1992 ve 2011 bedelli askerlik uygulamalarının gerekçesi, biriken kaçak-saklı-bakaya konumundakilerin sayısının eritilmesi olarak açıklanırken, 1999’da Gölcük depreminin getirdiği mali yükün hafifletilmesi, 2014’te ise TSK’nin savunma teknolojisi ihtiyaçlarının giderilmesi için bedelli askerlik yasası çıkartıldı. * Bedelli askerlik uygulamasından 1987’de toplam 100 milyon Alman Markı, 1992’de 168 milyon alman Markı, 1999’da 1 milyar 66 milyon Alman Markı, 2011’de 2 milyar 230 milyon TL, 2014’te 3 milyar 668 milyon TL gelir elde edildi. |
TIKLAYIN – Akademisyen Yargılamaları / İsmet Akça'nın Beyanı
(EKN)
