HAKLAR

Yayın Tarihi: 13 Kasım 2018 16:22

~ Son Güncelleme: 13 Kasım 2018 17:29

4 dk Okuma

Yemen'de Son 13 Günde En Az 600 Kişi Öldürüldü

Yemen'de Şii Husilerin ayaklanmasıyla 2014'te başlayan savaş son yılların en büyük insani krizine dönüştü. Suudi Arabistan'ın da savaşa dahil oluşuyla hükümete bağlı ordu, Husi bölgesi'nde ilerliyor. Liman kenti Hudeyde kritik konumda.

Haluk Kalafat

Yemen'de Son 13 Günde En Az 600 Kişi Öldürüldü

AFP dün, Yemen'in Kızıldeniz kıyısındaki liman kenti Hudeyde’de 24 saat süren çatışmalar sonucunda 111’i Husi, 32’si de hükümet birliklerinden yaklaşık 150 kişinin öldüğünü duyurdu.

Yemen hükümetine bağlı ordunun haberlerini yayınlayan 26sepnews.net adlı sitede dün çıkan haberde ülkenin batısında Kızıldeniz kıyısındaki Hudeyde kentine yönelik operasyonda kent merkezine doğru ilerlendiği duyurulmuştu. Bugün çıkan haberde ordunun ise kentin güneyindeki mahallesi Hodeidah’ta yeni mevziler ele geçirdiklerini duyurdu.

Yemen hükümeti Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin desteğiyle Hudeyde kenti ve limanını Husilerden yani Şii Ensarullah Hareketi'nden almak için 13 Haziran'da operasyon başlatmıştı. Kente yapılan saldırılar 17 Eylül'de şiddetlendi.

Yemen savaşı ne zaman başladı?

Yemen'in kuzeyindeki Şii Husi hareketi Eylül 2014'te ayaklanma başlattı. Husiler Ocak ayında başkent Sana'yı ele geçirdi. Dönemin devlet başkanı Abdurabbu Mansur Hadi görevinden alındı ve ev hapsinde tutuldu. Hadi, Sana’dan kaçtı ve 21 Şubat'ta ülkenin güneyindeki Aden kentine ulaştı ve Husi’lere verdiği istifa dilekçesinin geçerli olmadığını duyurdu tekrar başkanlık görevine döndü.

Husiler o tarihten bugüne başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

Sadece kasım ayında en az 600 kişi öldürüldü

Ölenler arasında siviller de bulunuyor. Son kayıplarla Hudeyde’de 1 Kasım'dan bu yana patlak veren çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 600’ü buldu.

BM raporlarına göre 22,2 milyon insan yardım bekliyor

“BM İnsani İlişkiler Koordinasyon Ofisi, Mart 2017’de Yemen’deki durumu, “dünyanın en büyük insani krizi” diye tanımladı.

Suudi Arabistan'ın başını çektiği Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Katar, Bahreyn, Mısır, Fas, Sudan, Ürdün ve Moritanya'dan oluşan Husilere karşı Koalisyon, Yemen'e asker gönderdiklerinin hemen ardından Lahic, Dali, Ebyen ve Şebve olmak üzere beş güney kentini Husilerden geri almıştı.

Suudi Arabistan bölgeye asker göndermesinin yanı sıra kendi sınırından top atışları ve uçaklarla Husi bölgesini bombardımana tutuyor. Ayrıca tüm sınır kapılarını kapamış durumda.

Tümüyle ablukaya alınmış olan Şii halk ise açlık ve hastalıklarla mücadele ediyor.

Nisan 2018 itibariyle 29,3 milyonluk nüfusun 22,2 milyonu insani yardıma muhtaç. İçlerinden 11,3 milyonunun bu yardıma acilen ihtiyacı var. Bu ihtiyaçlara sağlık, yiyecek, temiz su ve barınma da dahil.

TIKLAYIN - Yemen: Açlık, Hastalık, Şiddetle 3,5 Yıl

BM açıklaması

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres dün Paris’te düzenlediği basın toplantısında Hudeyde’ye yönelik saldırıların durdurulması ve siyasi müzakerelere geçilmesi çağrısı yaptı.

Guterres, Fransa’nın ev sahipliğinde Birinci Dünya Savaşı’nın bitişinin 100. Yıldönümü dolayısıyla düzenlenen Barış Forumu için Paris’te bulunuyor. Forumun açılış konuşmalarından birini yapan Almanya Başbakanı Angela Merkel de Yemen’de acilen barışın sağlanması gerektiğini söylemişti.

Ancak BM'nin Yemen savaşına ilk müdahalesi çatışmaları durduracağına daha da alevlendirmişti. BM Güvenlik Konseyi 15 Nisan 2015'de 2216 sayılı kararla "Yemen'in istikrar ve güvenliği için tehlike oluşturduğu ve barışı bozduğu" gerekçesiyle Husi lider Abdulmelik Husi ve diğer birçok liderin yurt dışına çıkışını yasaklamış ve mal varlıklarını dondurmuştu. Bu karar sadece Rusya'nın çekimser kalmıştı. Husi liderlerinin bu karar sonrası siyesi müzakere çabaları sonuca ulaşmadı. Üstelik BM, Suudi Arabistan'ın Yemen'e asker göndermesine, sınırdan ve havadan bombardıman yapmasına karşı bir harekette de bulunmadı.

Suudi Arabistan ise Husilerin İran yönetiminin etkisinde olduğu ve İran'ın Şii Husiler aracılığıyla Yemen'i ele geçirmeye çalıştığını iddia ediyor.

TIKLAYIN - Altı Başlıkta Yemen

Hudeyde’nin önemi

Hudeyde bir liman kenti. Yemen hükümet ordusunun çevrelediği Husi bölgesine insani yardımlar buradan ulaştırılıyor. Kent 2014’ten beni Husilerin elinde.

Uluslararası yardım kuruluşu Çocukları Kurtarın Hareketi’nin koordinatörü Mariam Aldogani Hudeyde limanının işlemez hale gelmesinin yol açacağı felaketi şöyle açıklıyor: “14 milyon Yemenliye insani yardım ulaştırmak daha da zorlaşacak”.

Yemen’in künyesi

Başkent: Sana

Nüfus: 28 milyon (BM verilerine göre 29,3 milyon)

Yüzölçümü: 527 bin 968 km2

Devlet Başkanı: Abdurabbu Mansur el-Hadi (Yemen devlet başkanı Ali Abdullah Salih'in başkanlık sarayında bir saldırıda yaralanmasından sonra 2011 Yemen protestoları sırasında 4 Haziran 2011 günü Cumhurbaşkanı Vekili olarak atandı. 22 Ocak 2015 tarihinde Husiler, Sana’yı ele geçirdiğinde “artık ülkeyi yönetemediğini” gerekçe göstererek istifa etti. Sana’dan kaçtıktan sonra 21 Şubat’ta istifasını geri aldı. Resmi olarak halen devlet başkanı olarak görülüyor.)

Konuşulan Dil: Arapça

Para Birimi: Yemen Riyali

GSYİH: 27,8 ABD Doları

Etnik Yapı: 28 milyonu aştığı tahmin edilen nüfusun çoğunluğunu “Kahtan” adı verilen Araplar oluşturuyor. Kızıldeniz kıyısında ise, yıllar önce Etiyopya, Eritre, Somali ve Cibuti’den Yemen’e göç eden Afrikalıların oluşturduğu ve daha farklı bir kültüre sahip olmakla birlikte Yemenlilerle büyük ölçüde kaynaşmış bulunan bir milyonu aşkın Afrikalı Arap bulunuyor. (Bu veriler Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın derlediği 2015 yılı verileri)

Al Jazzeera’nın ülke profiline göre ülkenin tamamı Müslüman ve yüzde 60’ı Sünni Şafi, yüzde 40’ı Şia’nın Zeydi koluna mensup. Farklı kaynaklar Yemen’de nüfusun yüzde 1’lik kesiminin Musevi, Hristiyan, Hindu gibi farklı dinî azınlık gruplarından oluştuğunu yazıyor.

Kaynaklar: BBC, Dış İşleri Bakanlığı, Al Jazeera, aglobalworld.com, en.26sepnews.net

Fotoğraf: Abdulnasser Alseddik/AA

Haluk Kalafat

[email protected]

tüm yazıları

Gazeteci. Üniversite yıllarında Abra ve Patika adlı dergilerin yayınlanma süreçlerinde yer aldı. Bir süre Sol Yayınları'nda editörlük yaptı. Gazeteciliğe GazetePazar'da başladı; ardından Hürriyet gazetesinde çalıştı. Daha sonra Habertürk - Yarın gazetesi, Picus Edebiyat Dergisi'nde, Sabah ve Habertürk dergi gruplarında çalıştı. ODTÜ, Siyaset Bilimi mezunu. 2011 - 2019 yılları arasında bianet haber sitesinde eş yayın yönetmeni olarak çalıştı