Bu ödül verilmesin
Törende ilk konuşmayı yapan TYB Başkanı Çetin Tüzüner , "altı yıldan bu yana bir daha verilmemesi dileğiyle vermekte olduğumuz ödülleri maalesef bu yıl da vermekteyiz," dedi.
Tüzüner'e "maalesef" dedirten ortamın ayrıntılarını Ragıp Zarakolu "Yayınlama Özgürlüğü Raporu Mayıs 2001" adlı çalışmadan örneklerle sundu:
"2000 yılı ile 2001'in ilk beş ayında toplam 49 kitap yasakladı, yargılandı. Kasetler toplatıldı, radyolar, televizyonlar susturuldu, oyunlar sahnelenemedi."
TYB her yıl düşünce ve ifade özgürlüğü için mücadele veren yazar ve yayıncıları kamuoyuna duyurmak, düşünce ve ifade özgürlüğünün önünü tıkayan yasalarda gerekli değişiklik ve düzenlemeler yapılması talebini vurgulamak amacıyla "Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü" veriyor.
Ödüller kitapları toplatılan, yargılanan tüm yayıncıları temsilen bir yayıncıya, kitapları nedeniyle yargılananlar adına bir yazar, en ağır ekonomik ve siyasal koşullara rağmen mesleklerini inatla sürdürmeye çalışan Anadolu ve Trakya kitapçılarından bir kitapçıya veriliyor.
Yasaklar ve yargılanmalar arasında
"Kitapçı" dalında ödül alan Lütfü Alpant (76) 50 yıldır Zonguldak'da kitapçılık yapıyor. Tansel Kitap Kırtasiye'de şimdi kızıyla birlikte çalışıyor.
"Yayıncı" dalında ödül alan Ahmet Önal (45) Peri yayınları Kurucusu. Asıl mesleği öğretmenlik olan Önal 10 yıldır yayıncılık yapıyor ve yayınladığı kitapları yüzünden başı dertten kurtulmuyor. Çalışma hayatı "yasaklamala ile yargılanmalar" arasında geçiyor. Önal'ın halen kitaplarıyla ilgili 3 davası sürüyor.
"Devlet kitaplarımızdan elini çeksin," diyen Ahmet Önal sistemin yazara ve kitaba çok kaba davrandığını düşünüyor.
"Yazar" dalında ödül alan Mehmed Uzun (48) Kürtçe, Türkçe ve İsveççe yazan çok dilli ve çok kültürlü bir yazar. İsveç'te yaşıyor.
Törende, çok kültürlülük ve çok dilli olmanın önemine dikkat çeken Uzun, "ne yazık ki, bu tür ödüller verilmek zorunda kalınıyor. Düşünceyi yasaklayan hiçbir toplum onurlu temsil edilemez" dedi.
Raporda Nisan-Aralık 2000
Yayınlama Özgürlüğü Raporu'nun 2000 yılına ait saptadıkları şöyle:
"Yakılan/Boşaltılan Köyler ve Göç" (Vedat Aydın), "Roma Yürüyüşü" (Mahmut Baksi), "Roma Konuşmaları" (Abdullah Öcalan), "Burası Cezaevi" (Emine Şenlikoğlu), "Ben kimin Kurbanıyım" (Emine Şenlikoğlu), "Mehmedin Kitabı" (Nadire Mater), "Kod Adı Hizbullah" (Faik Bulut), "EskiBir Gizli Servis Mensubunun Anıları" (Yılmaz Tekin) yasaklandı, yargılandı.
Aram Yayınları editörü Abdullah Gündüz hakkında yayınladığı 5 kitap nedeniyle "kitap yayınlayarak terör örgütüne yardım ve yataklık yapma suçlaması" ile dava açıldı.
Mehmed Uzun'un on yıl içinde yayınlanan 7 kitabı Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce toplatıldı; itiraz üzerine karar iptal edildi.
2000'de 14 yayınevinin 20 kitabı yasaklandı, yargılandı.
Raporda Ocak- Mayıs 2001
"Yılın ilk üç ayında 7 yayınevinin 13 kitabı yasaklandı . Yasaklanan kitaplar genellikle Kürt sorunu, Türkiye solunun tarihi ve cinsellik konuluydu.
Jonathan Ames'in 'Fazladan Bir Adam' önce toplatıldı, sonra serbest bırakıldı. Philip ROTH'un Portnoy'un Feryadı yasaklandı, yargılandı ve beraat etti.
Leman ve Lemanyak dergilerinin hemen her sayısı için dava açıldı. Hayri Argav'ın 'Batının Yeni Doğu Seferi', 'Tori'nin Ünlü Kürt Bilginleri' ve 'Birinci Kuşak Aydınlar' adlı çalışması yasaklandı.
Murathan Mungan'ın Mahmudo ile Yezida adlı oyunu Diyarbakır ve Batman'da yasaklandı.
Mehmed Uzun'un Nar Çiçekleri ve Aşk gibi Aydınlık, Ölüm gibi Karanlık" kiatpları yasaklandı, yargılandı ve beraat etti.
Önceki Ödülleri alanlar
İlk kez 1995'de yayıncı Ayşe Zarakolu ve yazar Haluk Gerger ; 1996'da Yaşar Kemal ve yayıncı Erdal Öz aldılar.
1998'de "Düşünceye Özgürlük" kitabının yayıncıları olarak imza veren 185 sanatçı, yazar ve aydın adına Mahir Günşiray'a verilen ödül, 1999'da gazeteci Ragıp Duran , yayıncı Muzaffer İhan Erdost ve Merzifon'da 50 yıldır kitapçılık yapan Mahmut Önal'a verildi.
Geçen yıl ise ödülü yayıncı Süleyman Ege , gazeteci Nadire Mater ve elli yıldır kitapçılık yapan Salih Zeki Uluarslan aldılar.
(NM/NA)
