Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın
Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporla Ağı (DHİBRA) bileşeni 99 örgüt, kurum, platform 21 Şubat Dünya Anadili Günü dolayısıyla Türkiye'de var olan 19 anadil ile ilgili taleplerini duyurdu.
“Türkiye’nin zenginliği olan tüm anadillerinin ve dilsel çoğulluğun herkes tarafından sahiplenilmesi ve desteklenmesi gerekiyor. Dil hakları önündeki engellerin ortadan kaldırılması, demokrasinin olmazsa olmazlarındandır.”
TIKLAYIN- Türkiye'nin 18 anadilinden açıklama
DHİBRA'nın Abazaca, Adığece (Batı), Adığece (Doğu), Arapça, Arnavutça, Boşnakça, Çeçence, Ermenice (Batı), Gürcüce, Hemşince, Kurmanci, Ladino, Lazca, Osetçe, Romeika, Rumca, Süryanice, Türkçe ve Zazaca duyurduğu açıklaması:
"21 Şubat Uluslararası Anadili Günü vesilesiyle, anadilinin anlam ve önemi konusunda duyarlı sivil toplum özneleri olarak 2021 yılında da taleplerimizi dile getirmek için bir araya geldik.
Türkiye’nin zenginliği olan tüm anadillerinin ve dilsel çoğulluğun herkes tarafından sahiplenilmesi ve desteklenmesi, farklılıklarımızla barış içinde bir arada yaşamanın güvencesidir. Dil hakları önündeki engellerin ortadan kaldırılması, demokrasinin olmazsa olmazlarındandır.
Bu konuda duyarlı olması gereken devlet, toplum ve bireyler olarak herkesin üstüne büyük görevler düşmektedir. Yok olma tehdidi altındaki diller başta olmak üzere, farklı Türkiye dillerinin yaşaması için büyük fedakârlıkla çalışan kişi ve kurumların ülkenin kültürel zenginliğine katkısının kabul edilerek desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz."
Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporlama Ağının (DHİBRA) bileşenleri olarak bu bağlamda çağrımız şudur:
1) Anadilinin öğrenilmesi ve kamusal alanda kullanımı için daha özgürlükçü hukuki ve idari düzenlemeler yapılmalı ve mevcut düzenlemeler engelsiz ve kararlı bir şekilde uygulanmalıdır.
2) Yok olma tehdidi altındaki dillerin koruma altına alınması için somut adımlar atılmalı, bu konuda çalışan sivil toplum özneleri ivedilikle desteklenmelidir.
3) Ülkede kullanılan farklı anadillerine ilişkin üniversitelerde kurulan birimler (bölümler, anabilim dalları ve enstitüler) yaygınlaştırılmalı ve mevcut birimler kaynak ve kapasite açısından geliştirilmelidir.
4) Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 2 Eylül 1990’da yürürlüğe giren ve Türkiye tarafından 2 Ekim 1995’te onaylanan Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin anadiline ilişkin üç maddesine Türkiye tarafından konulan çekinceler kaldırılmalıdır. Dil hakları, insan haklarının ayrılmaz parçasıdır.
İmzalar
1864 Hafıza Merkezi
Adana Çerkes Kültür Derneği
Afşin Kafkas Kültür Derneği
Agos Gazetesi
Agos Ermenice Ek
Alan Kültür ve Yardım Vakfı
Ankara Çerkes Derneği
Anadili Kadınları
Antalya Çerkes Derneği
Apoyevmatini Gazetesi
Aramyan Okulundan Yetişenler Derneği
Arap Alevi Meclisleri
Aras Yayıncılık
Arıkbaşı Köyü Kafkas Derneği
Avesta Yayınevi
Avlaremoz Platformu
Aydın Kuzey Kafkas Kültür Derneği
Bahçelievler Kafkas Çerkes Derneği
Balıkesir Adığe-Çerkes Kültür Derneği
Bianet
Bolu Kafkas Derneği
Bursa Çerkes Kültür Derneği
Can TV
Çerkes Kültürevi
Çorum Kafkas Kültür Derneği
Denizli Kafkas Kültür Derneği
Diyarbakır Hak İnisiyatifi
Düzce Adıge Kültür Derneği
Ehliddar Kültür Merkezi
El Amaneser Gazetesi
Eskişehir Kuzey Kafkas Kültür ve Dayanışma Derneği
Gazete Sabro
Gaziantep Çerkes Derneği
Gola Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği
Gor Hemşin Kültür Dil Tarih Dergisi
Göç ve İnsani Yardım Vakfı
Göksun Çerkes Derneği
Gönen Kafkas Kültür Derneği
Gürcü Dil Merkezi
Gürcü Haber Portalı
Gürcü Kültür Merkezi
Hamamözü Çerkes Derneği
Hemşin Kültürünü Araştırma ve Yaşatma Derneği
Heyamola Yayınevi
İnegöl Çerkes Adığe Kültür Derneği
İskenderun Çerkes Derneği Adığe Khase
İsmail Beşikci Vakfı
İstanbul Arap Alevi Meclisi
İstanbul Kafkas Kültür Derneği
İstos Yayınevi
Weşanên J&J (J&J Yayınları)
Jıneps Gazetesi
Kafkas Dernekleri Federasyonu
Karacabey Kuzey Kafkasya Kültür Derneği
Karadeniz Ereğli Kafkas Kültür Derneği
Kayseri Kafkas Derneği
Kiçir Adıge Derneği
KoyuSiyah Yayıncılık
Kürt Araştırmaları Derneği
Komeleya Wêjekarên Kurd
Kürt Yazarlar Derneği
Kültürel İncelemeler ve Toplumsal Araştırmalar Derneği
Laz Kültür Derneği
Manisa Çerkes Kültür Derneği
ma music Center
Mersin Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği
Marje Podcast
Medya Kitabevi
Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği
Mezopotamya Eğitim Bilim Sanat Sağlık ve Kültür Vakfı
Mızağe Dergi
Mustafa Kemal Paşa Çerkes Kültür Derneği
Nazilli Kafkas Kültür ve Dayanışma Derneği
Nor Zartonk (Ermeni Kültürü ve Dayanışma Derneği)
Ogni Dergisi
Önce Çocuklar Derneği
Perperik Müzik Topluluğu
Pomak Enstitüsü
Rengarenk Umutlar Derneği
Rosa Kadın Derneği
Rum Vakıfları Derneği
Sakarya Kafkas Kültür Derneği
Samsun Çerkes Derneği
Sardamond Kültürel Araştırma Grubu
Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı
Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi
Soma Kafkas Kültür Derneği
Susurluk Kafkas Derneği
Süryani Dernekleri Federasyonu
Tokat Çerkes Derneği
Turhal Kafkas Kültür Derneği
Türkiye Kültürleri Araştırma Grubu
Uncire Dergisi
Uzunyayla Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği
Vejiyaişê Tiji (Tij Yayıncılık)
Vomank
Weşanxaneyê Vateyî (Vate Yayınevi)
Yaşam Bellek Özgürlük Derneği
Zan Sosyal Siyasal İktisadi Araştırmalar Vakfı (RT)
* Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporlama Ağı ve bileşenleri, 21 Şubat Uluslararası Anadili günü vesilesiyle bu yıl farklı etkinliklere ev sahipliği yapacak. DHİBRA’nın düzenleyeceği, online dil dersleri, söyleşiler, çok dilli müzik performansları gibi etkinliklere dair ayrıntılı bilgiye şu adreslerden ulaşılabilir:
