Bu Metni Kimse Anlamayacak

Yə tχəλ a ċəċa a.Ša ɣa-la.na.w.mə.t za bza a.wádya-ba, za λamsá dəwa.wt.

Dunay ɣa t°axə´-bza ɣa a.ċʼanə za tə´t Tevfik Esenç 08.10.1992 gə´ dəwa.qʼa. Wana´ ɣafa t°axə´-bza a.bayna.wə.qʼa. A ċəċa.n Türkiye gə´ yə tχəλ a.mə.məs˙a.fa.n, a.mə.ša ɣa-la.fa.n, a.mə.tχə.fa.n.

08.10.1992 λáqʼala; š´ə.nanaw-warad, š´ə.mas˙a, š´ə.warada, š´ə.wadya.qʼa.n yə c°aɣ̅ °ə. Dunay ɣa´w.bza “na´-bza ɣa´ məṡ°a” txa´ž´ š´əx!

“yə´zaqʼala a t°axə´-bza a č´aqʼa´” a. qʼa´. qʼa´ Tevfik Esenç ala a č´aqʼa´...

Bir dil kaybolursa bir halk ölür!

Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporlama Ağının (DHİBRA) bileşenleri olarak, 2020 yılı UluslararasıAnadili Günü’nü, Kafkasya’dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürgün edilen Ubıh halkının Türkiye’de yitip    gitmiş dilinden bir açıklamayla karşılıyoruz.

Bu metni yazanlar ve metnin altında imzası bulunanlar dahil bugün Türkiye’de hiç kimse bu açıklamanın Ubıhça çevirisini okuyup anlayamıyor. Çünkü bu dil, 8 Ekim 1992 yılında Ubıhça konuşabilen son insan Tevfik Esenç’in ölümüyle toprak altına gömüldü. Masallarıyla, ağıtlarıyla, ninnileriyle bir dilimizi yitirdik bu topraklarda…

 Türkiye’de farklı diller ve/veya dilsel çoğulluk hakkında çalışan, anadilinin önem ve  anlamı konusunda duyarlı  olan sivil toplum özneleri arasında başlatılan dayanışma, işbirliği ve dostluğun gelişmesi için UNESCO tarafından 17 Kasım 1999 tarihinde Uluslararası Anadili Günü ilan edilen 21 Şubat vesilesiyle bir araya geldik.

Yeni katılımlarla genişleyecek bir ağın bileşenleri olarak, herkesi dil haklarıyla ilgili her türlü ihlal ve kazanımı yakından izlemeye, tüm anadillerine saygı duyup sahip çıkmaya davet ediyoruz.

Bu anlamlı günü ortak bir çağrıyla karşılarken, kaybolan diller, tehlike altındaki diller ve azınlık dilleri başta olmak üzere tüm anadillerinin insanlık için maddi ve manevi önemini ve eşsiz değerini vurgulamak istiyoruz. Tüm dillerin önündeki engellerin kaldırılması, her bireyin kendi anadiliyle yaşamını istediği gibi sürdürmesi ve dilsel  çoğulluğun barış içinde bir arada yaşamanın garantisi olarak görülmesi için, çoğulculuğun  hayatın  her  alanına hakim olmasını istiyor ve savunuyoruz.

Kendi anadillerimiz veya dilsel çoğulluk konusunda faaliyet yürüten ağ bileşenleri olarak, en az bir anadiline sahip olan herkesi anadiliyle ilgili hak ihlalleri konusunda duyarlı olmaya ve yeni kazanımlar için mücadele etmeye çağırıyoruz.

Bu duyarlılık ve mücadeleyi sürekli kılmak üzere 21 Şubat Anadili Günü vesilesiyle yürütülen çalışmaları destekleyelim ve düzenlenecek etkinliklere katılalım!

 Tüm dünya dillerinin ‘Anadili Günü’ kutlu olsun!

Agos Ermenice Ek, Aramyan Okulundan Yetişenler Derneği, Arap Alevi Gençlik Meclisleri, Aras Yayıncılık, Avesta Yayınevi, Avlaremoz Platformu, Bianet, Ehliddar, El Amaneser, Gazete Sabro, Gor Hemşin Kültür Dil Tarih Dergisi, Gürcü Dil Merkezi, Gürcü Haber Portalı, Gürcü Kültür Merkezi, Hemşin Kültürünü Araştırma ve Yaşatma Derneği, Heyamola Yayınevi, İsmail Beşikci Vakfı, İstanbul Arap Alevi Meclisi, İstanbul Kafkas Kültür Derneği, İstos Yayınevi, Jıneps Gazetesi, Kafkas Dernekleri Federasyonu, Kürt Araştırmaları Derneği, Laz Kültür Derneği, Medya Kitabevi, Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği, Mızağe Dergi, Nor Zartonk, Ogni Dergisi, Peywend Yayınları, RUMVADER, Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi, Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı, Süryani Dernekleri Federasyonu, Türkiye Kültürleri Araştırma Grubu, Uncire Dergisi, Vejiyaişê Tiji (Tij Yayıncılık), Weşanxaneyê Vateyî (Vate Yayınevi), Yaşam Bellek Özgürlük Derneği, 1864 Hafıza Merkezi. (APA)

 * Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporlama Ağı (DHİBRA) [email protected]