İHD’den deprem bölgesindeki hapishaneler raporu

Deprem bölgesindeki cezaevlerinde bulunan ve sevk edilen mahpuslara dair tespitler ve öneriler de şöyle sıralandı:

“Malatya, Maraş ve Hatay Hapishanelerinde meydana gelen vakalar ve edinilen bilgiler yaşam hakkının korunmasını, işkence ve kötü muamele yasağını ihlal eder nitelikte. Hapishane idareleri, mahpusların yaşam hakkını mutlak surette korumak zorunda.

Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik’te deprem bir iç güvenlik sorunu olarak yer alıyor. Oysa deprem bir güvenlik sorunu değil, yaşamsal tedbirlerin hızlıca alınması gereken bir doğal afettir.

Deprem bölgesindeki tüm mahpusların yaşam hakkının mutlak korunması sağlanmalıdır. Meydana gelen ölüm ve yaralanmalarda sorumluluğu olanlar hakkında mutlaka soruşturmalar açılmalı ve bu süreç şeffaf bir şekilde yürütülmelidir.

Mahpusların deprem bölgelerinde yaşayan ve depremden etkilenen aileleri nedeniyle mahpuslar da depremzede olarak değerlendirilmeli ve aileleri tarafından karşılanamayan tüm ihtiyaçları idare tarafından karşılanmalı.

Ailelerinden çok uzak hapishanelere sevk edilen mahpusların ailelerine daha yakın olan yerlere getirilmesi sağlanmalı. Zira ailelerin maddi nedenlerden kaynaklı olarak uzak yerlere seyahat edebilme olanakları depremden kaynaklı olarak ortadan kalktı.

Mahpusların sevk edildikleri hapishanelerde uğradıkları işkence kötü muamele vakalarına dair, işkence ve kötü muamele yasağını ihlal eden görevliler hakkında soruşturma süreci başlatılmalı.

Özellikle Yüksek Güvenlikli ve S Tipi Hapishanelerdeki tek kişilik yerde tutulma uygulamasından vazgeçilmeli, depremden etkilenen yerlerdeki mahpusların durumları dikkate alınarak bu uygulama yerine daha kalabalık odalara verilmelidir.

Hasta mahpusların ve engellilik durumu olanların da tekli yerde kalamayacağı da göz önünde bulundurulmalı.

Mahpusların sevk edildikleri ve özellikle yeni açılan hapishanelerdeki revir sorunu çözülmeli ve mahpusların tedaviye erişim hakları sağlanmalı.

Mahpuslara dayatılan ayakta sayım ve ağız içi arama uygulamasına son verilmeli.

Deprem bölgesinden sevk edilen mahpuslara, sevk edildikleri yerlerde psiko-sosyal destek sağlanmalı. Mahpusların aile, avukat, telefon, açık ve kapalı görüşlerde kolaylık sağlanmalı.

Çocuklarıyla birlikte hapishanelerde tutulan kadınların çocuğun yüksek yararı gözetilerek hapishanede dışında tedbir alınarak tahliyeleri sağlanmalıdır. Yine çocukları depremden etkilenmiş, barınma ve destek ihtiyacı olan kadın mahpusların infazları ertelenmeli.

Yakınlarını kaybeden tüm mahpuslara yas haklarına saygı gösterilerek mazeret izinleri kullandırılmalı ve mahpuslara psikolojik destek sağlanmalıdır.

Çocukların tutuklu yargılamalarından vazgeçilmeli, özellikle depremin yaratmış olduğu etkiler de göz önüne alınarak çocukların korunma ve tüm ihtiyaçlarına dair tedbirlerin alınarak tahliyeleri sağlanmalıdır.

Kadın mahpusların tüm hijyen malzemeleri ve ped ihtiyaçları ücretsiz olarak karşılanmalı.

Koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hakkı zamanı gelen mahpusların bu haklarını engelleyen idare ve gözlem kurullarını bu hakları engelleyen kararlarına son verilmeli ve mahpusların tahliyeleri sağlanmalı."