* Fotoğraf: Anadolu Ajansı
Altı asırlık Tersane-i Amire’deki İstanbul Haliç Tersanesi'ne Haliç Bilim Merkezi kuruluyor.
Bilim merkezi "Avrupa'nın en büyük Bilim Merkezi" olarak lanse ediliyor.
TÜBİTAK’ın resmi internet sitesinde yer alan habere göre, merkezin kurulum ve inşaatını İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB); tasarım, sergi düzenekleri ve üretimi işlemlerini ise TÜBİTAK gerçekleştirecek.
Ancak Haziran 2017 tarihli bir çalıştay davetiyesine* göre, Haliç Tersanesi’nde Bilim Merkezi açma fikri Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar’ın Mütevelli Heyeti Başkanı olduğu “Türkiye Teknoloji Takımı” adlı bir vakfa ait.
Vakfın davetiyesinde Haliç Bilim Merkezi projesi “İBB ile işbirliği içinde yürüttüğümüz ve 2019’da açılmasını hedeflediğimiz projemiz” olarak geçiyor.
Gül Köksal: Gayriresmi mülkiyet devri yaptılar
1455’de kurulan ve bugün Haliç Tersaneleri olarak bilinen Tersane-i Amire, günümüzde hala işlevini koruyan, dünyanın yaşayan en eski tersanesi olan Haliç, Camialtı ve Taşkızak tersanelerinden oluşuyordu.
Camialtı ve Taşkızak tersaneleri de Temmuz 2013'te HaliçPort olarak bilinen “Haliç Yat Limanı ve Kompleksi Projesi”ne dahil edilmişti.
Bilim Merkezi projesini bianet’e değerlendiren Haliç Dayanışması’ndan Doç. Dr. Gül Köksal, Haliçport projesiyle başlayan sürecin alanın tamamının üretimsizleştirilmesinin önünü açtığını söyledi:
“Haliç Tersanesi’nde üretim devam ediyordu ve Türkiye Cumhuriyeti Denizcilik İşletmeleri’ne aitti. Ardından İstanbul Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye (İDO) devredildi.
“Daha sonra da Erdoğan’ın damadının içinde bulunduğu Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı adlı bir kuruma verildi. Tersanelerde gayriresmi bir şekilde mülkiyet devri yapıldı.”
“Altı asırlık fiziki bilgi de yok ediliyor”
Köksal, projenin kamu yararına gibi yapıldığını ancak gerçekleştiği takdirde tersanedeki gemi üretim, bakım ve onarım işlemlerinin duracağını dile getirdi:
“Bu yer yok edildiğinde gemide de dışa bağımlı hale gelinecek. Ama Olağanüstü Hal (OHAL) ve sonrasında Koruma Kurulu kararları, Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporları da dikkate alınmıyor. Üretim kapasitesi olan bir yer göz göre göre işlevsizleştiriliyor.
“Haliç Tersaneleri ile dünyada yaşdaş olan Venedik Tersanesi var. Orası da şu anda işlevsiz fakat tersane olarak yaşatılıyor. Bizim durumumuzda altı asırlık fiziki bilgi ve birikimin de yok edilmesi, yeni bir alan yaratılması söz konusu.”
İki tersane 5 yıl önce 49 yıllığına kiralandı
Camialtı ve Taşkızak tersanelerini bulunduğu 250 dönümlük alan, Rixos otellerinin sahibi Fettah Tamince'nin ortak olduğu Sembol-Ekopark Turizm-Fine Otel'e 1,3 milyar dolara ihale edilmişti.
4 yılı inşaat, 45 yılı işletme olmak üzere 49 yıllığına kiralanan alanda 70 yat kapasiteli iki yat limanı, her biri 400 oda kapasiteli 5 yıldızlı iki otel, dükkanlar, restoranlar, kongre ve kültür merkezleri, sinema ve eğlence tesisleri, bin kişilik cami ve otopark planlanıyordu.
TMMOB, 2013'te projenin yürütmesinin durdurulması için dava açtı ancak mahkeme kararı tersanelerin korunması yönünde olmadı.
Haliç Bilim Merkezi projesi
Proje üç yıl sürecek. Sekiz bin metrekarelik bir alanı kapsayacak. Bütçesi ise 100 milyon lira olarak ayrılacak.
Haliç Tersane Bilim Merkezi'nde, giriş holü ve müze mağazası, sergi holü, sinema salonu, kuluçka ve hızlandırma merkezi ve dene yap teknoloji atölyesi, dijital kütüphane, restoran ve kafeterya, deneyim merkezi, eğitim atölyeleri, sergi üretim ve bakım atölyesi ve inovasyon merkezi olacak.
Merkezin yılda 2 milyon ziyaretçiyi ağırlayacağı da proje kapsamında konuşulan detaylardan.
Tersane-i Amire'nin önemi nedir?Tersaneler hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemleri için gemicilik tarihi ve teknolojik gelişimin önemli bir belgesi olmanın yanı sıra, gemi inşa ve bakımı konusunda da teknik bilgilerin biriktiği ve güncellendiği, gemi tasarım ve üretiminin yapıldığı çok önemli kaynaklar. Haliç Tersaneleri en yüksek teknolojilerin kullanımını gerektiren "yolcu gemisi" üretimini gerçekleştirme kabiliyetine hala sahip olan tek üretim birimi. Bugüne kadar aynı yerde, yenilenerek, gelişerek üretimini sürdürmesi, Haliç Tersanelerine yaşayan bir endüstri mirası özelliği kazandırıyor. Sahip olduğu özel yapılar, ünik tarihi donanımı ve dünyada yaklaşık 6 asırdır faaliyette olan tek örnek olması nedeniyle, Haliç Tersanesi dünya mirası listesine aday bir alan. TIKLAYIN - Haliç Dayanışması: 6 Asırlık Haliç Tersaneleri Parçalanmamalı İstanbul'da kullanım oranı yüzde 3 olan deniz ulaşımını arttırmanın yolu Tersanelerin kullanılmasından geçiyor. Tersane alanı afetler sırasında da yaşamsal bir öneme sahip. Galata Surları'nın bitişiğinden, Azapkapı'dan başlayarak Hasköy'e kadar uzanan kıyı kesiminin tarihini ve kentsel peyzajını Tersaneden bağımsız düşünmek olanaksız. |
(TP)
* Çalıştay davetiyesini okumak için tıklayın.
.jpg)
