“Hayata Dönüş’ün tek planı var, Sadettin Tantan imzalı”

“Hayata Dönüş Operasyonu” sırasında Jandarma Genel Komutanlığı Asayiş Daire Başkanı olan Ali Aydın, dava kapsamında verdiği ikinci ifadesinde, operasyonun sorumlularını şöyle sıraladı:

“Her birimin ayrı komutanı vardı ama illa bir numara diye sorulacaksa merhum Bülent Ecevit, iki numara İçişleri Bakanı Sadettin Tantan, üç numara Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, dört numara da Aytaç Yalman'dır. Operasyon sorumluları bunlardır. O dönem Jandarma Genel Komutanımız Aytaç Yalman'dı.”

Ali Aydın, Bayrampaşa Cezaevine 19 Aralık 2000’de “Tufan” planı kapsamında düzenlenen Hayata Dönüş Operasyonu’yla ilgili davanın görüldüğü Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin talimatıyla ikinci kez ifade verdi. Bu ifade işlemine de davanın müdahil avukatları alınmadı, sorularını mahkeme aracılığıyla ilettiler.

Avukatlardan Güçlü Sevimli bianet’e yaptığı açıklamada, “Ali Aydın’ın verdiği ifadelerden, operasyonla ilgili karar alma süreçlerinde önemli rol aldığı belli, dava kapsamında tanık olarak dinlendi ancak ifadesinden, belge ve bilgilerden bu kişinin tanık değil sanık olması gerektiği çok açık” dedi.

Davanın gelecek duruşması 9 Aralık 2021’de, Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesinde görülecek.

Siyasiler, generaller ve bürokratlar yargılanmadı

Avukat Sevimli, Bayrampaşa Cezaevindeki “Hayata Dönüş” operasyonu kapsamında erler ve bazı rütbelilerin yargılandığını ama üst düzey askerler ve dönemin bakanları ile bürokratlarının yargılama süreçlerinin dışında tutulduğunu belirtti:

“Ali Aydın’ın ifadelerinden, hukuki sorumluluğu çok daha fazla olan kişilerin üst düzey askerler, generaller, dönemin bakanları ve ceza ve tekvifevleri müdürü olduğu çok net ortaya çıkıyor.

“Yıllardır da bunun altını çizmeye çalışıyoruz. Bazı rütbelilere dava açıldı ancak üst düzey generaller, bakanlar, bürokratların da yargılama süreçlerine dahil olması gerekir, sanık olmaları gerekir.

“Tanık olarak ifade veren Aydın’ın beyanlarından bu bir kez daha ortaya çıkmış oldu. Karar alma sürecinden operasyonun yürütülüşüne kadar kriz masasındaki operasyon emir ve talimatları bu kişilerin verdiği anlaşılıyor. Bu kişilerin, Ali Aydın da dahil sanık olmaları gerekir.”

“Onların da sanık sandalyesine oturması gerekir”

Avukat Sevimli, Ali Aydın’ın bildiklerinin tümünü anlatmasa bile emir ve talimatların Ankara’daki “kriz merkezinden” verildiği bilgisi ile o merkezde kimler olduğunu anlattığına dikkat çekti:

“Operasyon sırasındaki bilgiler kriz masasına geldiğine göre, emir ve talimatlar da burada veriliyordu. Ali Aydın bunları açıkça anlatmıyor, hatırlamıyorum diyerek geçiştiriyor ama kendisi de dahil olmak üzere komuta görevindeki generallerin, Ceza ve Tevkifevleri Müdürü Ali Suat Ertosun’un, Adalet ve İçişleri bakanlarının o masada bulunduğunu ve başsorumlular olduklarını söylüyor. Onların da sanık sandalyesine oturması gerekir.”

“Kriz Merkezi” neredeydi, masada kimler vardı?

Ali Aydın, operasyonun İçişleri Bakanlığındaki kriz merkezinden yönetildiğini anlattı. Beyanlarına göre, 20 cezaevinden anlık bilgiler bu kriz masasına geliyordu.

Ali Aydın, operasyon sırasında İçişleri Bakanlığı Kriz Merkezinde bulunduğunu, olup biteni buradan takip ettiğini söyledi.

Avukat Sevimli’nin mahkeme aracılığıyla ilettiği “Operasyonlar sürerken, operasyon yapılan cezaevleriyle ilgili bilgiler ve raporlar nereye geliyordu? Siz de orada mıydınız? Bilgilerin ve raporların geldiği yerde kimler vardı?” sorusuna da şu yanıtı verdi:

“Kriz merkezine geliyordu. Ben de oradaydım. Bilgilerin ve raporların geldiği yerde biz vardık, biz derken Jandarma Genel Komutanlığı personeli, ayrıca Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı personelleri vardı.”

Aydın tüm operasyonun buradan komuta edildiğini de ekledi: “Birden fazla komuta ve takip yeri yoktu. İller kendi bölgesinde ayrıca kriz merkezi oluşturdular.”

“Genel müdahale emrini İçişleri Bakanlığı verdi”

Operasyonun 14 Aralık 2000 tarihli ana harekat planında dönemin İçişleri Bakanı Saadettin Tantan’ın imzası var,

bianet’in 2014 yılında haberleştirdiği planın dört ayrı ekinin tamamında da Ali Aydın’ın imzası bulunuyor.

TIKLAYIN - “Hayata Dönüş”ün Gerçek Planı: Medyada Psikolojik Harekat

Ali Aydın bunun genel müdahale emri olduğunu, ana harekat planının bu olduğunu söyledi:

“Genel müdahale emri İçişleri Bakanlığı tarafından verildi, Jandarma Genel Komutanlığı da zaten İçişleri Bakanlığına bağlıdır. Kriz merkezinde görevliydim, kriz merkezinde ben vardım. İçişleri bakanlığından, adalet bakanlığından ve sağlık bakanlığından daire başkanlığı seviyesinde kriz merkezine katılım olmuştur.

“Hayata dönüş operasyonları bu kriz merkezinden yönetildi. Ben kriz merkezindeki toplantıların hepsine katıldım. Kriz merkezi dediğimiz şey 20 ceza evinde aynı anda yapılan operasyonların anlık bildiriminin yapıldığı yerdir. General düzeyinde biri kriz merkezinde bulunmadı.

“Raporlar kriz merkezine geliyordu. Direkt bize geliyordu. Biz bu raporları gördük. Bu raporlar demin de dediğim gibi varsa jandarma genel komutanlığındadır dedi.”

“Her ilde başka plan adı vardı”

Ali Aydın, Sadettin Tantan imzalı tek bir plan olduğunu, Tufan, Bora, Atmaca gibi planların illerce hazırlanan alt planlar olduğunu söyledi:

“Belgede bahsedilen müdahale planı hayata dönüş operasyonunun müdahale planıdır, adının hayata dönüş konulmasının amacı da zaten kimseye zarar gelmeden sorunu çözmekti. Bu planın adı İstanbul ili için Tufan planıydı, her ilde başka bir adı vardı. Plan hemen operasyonun öncesinde hazırlandı, zaten hazırlanan planın tarihi de raporda mevcuttur. Belgeye baktığımda tarihin 14 Aralık olduğunu görüyorum. Bu tarihtir.

“Harekat emri olan bu plan genel plandır, iller şartlarına göre adapte etmiştir. Bu planı içişleri bakanlığı hazırlayan kurum denilebilir, fakat sağlık bakanlığı da, adalet bakanlığı da, jandarma genel komutanlığı da koordineli olarak hazırlamıştır. Fakat imza içişleri bakanlığına aittir.”

Avukat Sevimli, “Aydın’ın cevaplarından özellikle Sadettin Tantan’ın hem karar alma hem de yürütmesinde en önemli kişilerden biri olduğunu anlıyoruz” diye konuştu.

Basına “psikolojik harekat”tan kasıtları neydi?

Tantan imzalı harekat planında, “STÖ'ler ve medya nezdinde girişimlerde bulunularak kamuoyu yaratılması için psikolojik harekat faaliyetlerine ağırlık verilmeli” yazıyordu.

Ali Aydın bu ifadeleri şöyle açıkladı:

“Operasyondan önce ve sonra medya nezdinde herhangi bir psikolojik hareket faaliyeti yapılmadı. Psikolojik hareket faaliyetlerinden kasıt basını bilgilendirmedir. Vatandaşın bilmesi gerekir saklayacak bir şey olmadığından medyaya ve kamuoyuna açıklama ihtiyacı duyduk. Bu durum hukukun, anayasanın ve yasaların dışına çıkmak değildir.”

“MİT'in bazı konularda bilgilerine müracaat ettik”

Aydın, Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) operasyondaki dahline ilişkin soruyu da şöyle cevapladı:

“MİT'in bazı konularda bilgilerine müracaat ettik. MİT'in görevi operasyona katılmak değil, operasyon ile ilgili bilgilendirme görevi vardı. Nedir, ne değildir şeklinde biz MİT'den bilgi aldık fakat bu bilgileri nasıl elde ettiler biz bilemeyiz. MİT görevlileri operasyonda fiili bir görev almadılar. MİT görevlileri operasyon sürerken ceza evlerine gitmediler.”

Avukat Güçlü Sevimli, Perşembe günü görülecek duruşmada mahkemeden MİT’e yazı yazılarak görevinin, bilgi ve belgelerin sorulmasını isteyeceklerini belirtti.

“Geçmiş gün, tutanağı tutulmadı…”

Ecevit’e operasyonla ilgili bilgi vermiş olan Aydın, operasyon kararının MGK’da alındığını, o toplantıda da bu doğrultuda bir karar çıktığını belirtti.

“Cezaevleri Gezi Raporunu, dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’e bir toplantı yapılmak suretiyle sunduğunuzu söylemektesiniz. Bu bahsettiğiniz toplantıya katılmanızı size kim emretti?” şeklindeki soruya şu yanıtı verdi:

“İçişleri, Adalet bakanları ve Jandarma Genel Komutanı emretti. Bu toplantıya Hikmet Sami Türk, Sadettin Tantan da katıldı. Toplantıda Ceza Ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Ali Suat Ertosun vardı. Sağlık Bakanlığı sonradan dahil oldu. Bu toplantının tarihini hatırlamıyorum. Bu toplantıda hayata dönüş operasyonu kararı alındı. Tam olarak ne konuşuldu, hangi kararlar alındı hatırlamıyorum geçmiş gün, tutanağı tutulmadı.”

Güçlü Sevimli Aydın’ın bu beyanının önemli olduğunun altını çizdi: “Bu söylediği önemli, karar MGK’da alınmış olsa da operasyonun nihai kararı bu toplantıda alındı.”

“Görev emrini direkt Ecevit’ten aldım”

Aydın, görev emrini de dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’ten aldığını ekledi:

“Başbakan emir verdikten sonra başka birisinin daha emir vermesine gerek yok. Bu operasyondaki görev emrini de direk başbakandan aldım. Ben Jandarma Genel Komutanı Aytaç Yalman'a bağlı olarak çalıştım, onun üzerinde de İçişleri Bakanı vardı. Benim emir verme gibi bir durumum yoktu. Sadece harekat emrindeki konularla ilgili bilgi veriyorduk.”

Operasyondan 21 yıl sonra tanık sandalyesinde

19 Aralık 2000’de başlatılan “Hayata Dönüş Operasyonu’nun” görüldüğü davalardan birinde, Ali Aydın’ın ancak 21 yıl sonra tanık sandalyesine çıkartılması sürecini, Avukat Sevimli şöyle anlattı: “Tantan ve Aydın imzalı harekat planı mahkemeye sunulduğundan beri, yıllardır Ali Aydın’ın dinlenmesini talep ediyoruz. Daha önceki heyet taleplerimizi reddetmişti. Bu yeni heyetle bir kez daha talebimizi yineledik, bu kez kabul edildi. “Ancak tanığa soru sorabilmek için SEGBİS’le dinlenmesini veya huzura gelmesini istiyorduk. Mahkeme ise bunu kabul etmedi ve Ali Aydın 28 Haziran 2021’de Ankara’da talimatla dinledi. Mahkeme kendisi bile dinlememiş oldu, talimatla Ankara 31. Ağır Ceza Mahkemesince dinlendi. TIKLAYIN - “Ecevit operasyon öncesi ‘Kılıcınız keskin olsun’ dedi” “8 Temmuz’daki duruşmada bunu kabul edemeyeceğimizi, bizim de soru sorma hakkımızın olduğunu söyledik, SEGBİS ile dinlensin dedik. Ancak Aydın’ın ‘can güvenliği’ mazeretini kabul eden mahkeme bu kez de sorularımızı istedi, kendisinin soracağını belirtti. Mahkeme 20 Eylül’de sorularımızı iletti ve yukarıdaki cevapları aldık. Ancak yine de cevap bekleyen çok fazla soru var, gelecek duruşmada kovuşturmanın genişletilmesi talebimizi yeniden ileteceğiz.”

Sadettin Tantan hakkında

Siyasetçi, eski İçişleri Bakanı.

1966'da komiser yardımcısı olarak göreve başladığı Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatında, Eskişehir, Bursa ve İstanbul'da Narkotik ve Asayiş Şubelerinde çalıştı. Giresun ve Tekirdağ'da İl Emniyet Müdürlüğü yaptı.

1990-1994 yıllarında Emniyet Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu İstanbul Bölge Başkanlığı yaptı. 1994 yılında emekli oldu ve ANAP'tan siyasete adım atarak Fatih Belediye Başkanı seçildi.

TBMM'ye 21. Dönem İstanbul milletvekili olarak girdi. DSP-MHP-ANAP koalisyonunun kurduğu 57. Hükümette İçişleri Bakanı olarak görev aldı. 2001 yılı Haziran ayında İçişleri Bakanlığı görevinden alındı. Ocak 2002’de Yurt Partisi'ni kurdu ve Genel Başkanlığa seçildi. Halen bu görevi sürdürüyor. 

(AS)