Hidroelektrik santrali nedir? Türkiye'de kaç tane HES var?

*Erzurum'da bir hafta önce sele dönüşen sağanak nedeniyle yapımı devam eden Hidroelektrik Santrali (HES) tünelinde kaybolan işçi hâlâ aranıyor. Fotoğraf: AA

Batı Karadeniz'de meydana gelen sellerin ardından özellikle Karadeniz bölgesinde yoğunlaşan hidroelektrik santralleri (HES) yeniden gündeme geldi.

Sosyal medyadaki paylaşımlarda ölümlerin de yaşandığı Kastamonu'nun Bozkurt ilçesi Ezine Çayı üzerindeki HES'in (hidroelektrik santrali) patlaması nedeniyle ağır bilançolu selin yaşandığı iddia ediliyor.

HES nedir?

Hidroelektrik santralleri, suyun belli bir yükseklikte sahip olduğu potansiyel enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren tesislerdir. Barajlar gibi nehir yataklarına kurulur. HES'ler depolamalı ve akışlı olmak üzere ikiye ayrılır. Akışlı yöntemde su doğal yatağından tünel veya kanallara aktarılarak uygun yüksekliğe taşınır. Karadeniz vadilerinde uygulanan HES'ler daha çok tünel tipidir. (Kaynak: Karadeniz İsyandadır)

Euronews'ta yer alan habere göre HES'lerin avantajları ve dezavantajları ise şöyle:

Dezavantajları

• Bölgenin ekosistemine zarar verebilir ve arazi kaybına neden olabilir.

• Buharlaşma yoluyla su kaybına neden olur.

• Yapım aşamasında doğal habitatı bozar ve çevreye zarar verir.

• HES'in olduğu bölgelerde erezyon ve sel oluşumunda artış gözlenmiştir.

• HES'in planlandığı bölgelerde yaşayan insanların yer değiştirmesi ihtiyacı doğar.

• Zayıf inşaat, doğal afetler veya sabotaj nedeniyle meydana gelen bir arıza, nehir aşağı yerleşim yerleri ve altyapı için felaket sonuçlar doğurur.

Avantajları

• Hidroelektrik su ile beslenir, bu nedenle temiz bir yakıt kaynağıdır, yani kömür veya doğal gaz gibi fosil yakıtları yakan santraller gibi havayı kirletmez.

• Hidroelektrik enerji, her devletin uluslararası yakıt kaynaklarına bağımlı olmadan kendi enerjisini üretmesine izin veren yerel bir enerji kaynağıdır.

• Hidroelektrik yoluyla üretilen enerji, güneş tarafından yönlendirilen su döngüsüne dayanır ve onu yenilebilir bir güç kaynağı haline getirir, bu da onu hızla tükenen fosil yakıtlardan daha güvenilir ve uygun maliyetli bir kaynak haline getirir.

• Düşük maliyetli olması ve değeri yüksek güç alınmasını sağlar.

Tüm Türkiye'de 685 HES

enerjiatlasi.com'da yer alan bilgiye göre, Türkiye'de bulunan HES'lerin toplam kurulu gücü 31.336 MW'dır. 2019'da Hidroelektrik Santralleri ile 88.850.170.000 kilovatsaat elektrik üretimi yapıldı.

Kars, Erzurum, Muğla, Adıyaman, Sivas, Mersin, Denizli, Osmaniye, Artvin, Adana, Giresun, Diyarbakır, Trabzon, Maraş, Hakkari, Eskişehir, Bayburt, Antalya, Isparta, Bilecik, Erzincan, Zonguldak, Bingöl, Rize, Düzce, Iğdır, Bolu, Malatya, Nevşehir, Ankara, Muş, Tokat, Konya, Ordu, Van, Bursa, Şırnak, Niğde, Kayseri, Dersim ve daha fazla şehirde toplam 685 HES bulunuyor. 

(AÖ)

Kaynak: Euronews, Karadeniz İsyandadır, Enerji Atlası