DİSK-AR, emeklilere ilk olarak 2018’de verilmeye başlayan 1000 TL’lik bayram ikramiyelerinin enflasyon karşısında nasıl eridiğine ilişkin yaptığı araştırmanın sonuçlarını yayınladı.
Araştırmaya göre emeklilerin bayram ikramiyeleri asgari ücrete göre 763 TL, gıda enflasyonuna göre 677 TL ve ortalama enflasyona göre 556 TL eridi. DİSK-AR, emekli ikramiyelerine üç yıldan beri zam yapılmadığını belirterek bu durumun 13,3 milyona yakın emekliyi etkilediğini ortaya koydu.
DİSK-AR araştırma raporunda şu ifadelere yer verdi:
Asgari ücretinin 1.603 TL olduğu 2018’de belirlen bayram ikramiyesi, asgari ücretin yüzde 62’si tutarında belirlenmiş oldu. Aradan geçen üç yılda 1.000 TL bayram ikramiyesine herhangi bir zam uygulanmadı. 2018’de görülmeye başlayan ekonomik kriz ve 2020’de başlayan Covid-19 salgını sebebiyle enflasyon tırmanır ve gelir kayıpları yaşanırken emekli ikramiyeleri yerinde saydı. Emekli bayram ikramiyesi ödenmeye başlandığı 2018’e göre hem asgari ücrete göre geriledi hem de yüksek enflasyon sebebiyle eridi.
Mart 2018’de 1.603 TL olan asgari ücrete karşılık emekli bayram ikramiyesi 1.000 TL’ydi. Bu dönemde emekli bayram ikramiyesinin asgari ücrete oranı yüzde 62’ydi. Mart 2021’de ise emekli bayram ikramiyesinin 2.826 TL olan asgari ücrete oranı yüzde 35’e düştü. Emekli ikramiyesinin asgari ücrete oranı korunsaydı 2021 yılında emekli ikramiyesinin en az 1.763 TL’ye yükseltilmesi gerekirdi. Böylece emeklilerin asgari ücret karşısında iki bayramda kaybı toplam 1.526 TL’ye ulaştı.
Artan fiyatlar karşısında da emekli bayram ikramiyesinin alım gücü düştü. Mart 2018 ve 2021 arasındaki üç yıllık dönemde TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) yüzde 56 oranında arttı. Buna karşılık emekli bayram ikramiyelerinde herhangi bir artış yaşanmadı. Böylece emekli bayram ikramiyesi enflasyon karşısında yüzde 56 eridi. Emekli ikramiyesi üç yılda enflasyona göre artırılsaydı en az 1.556 TL olması gerekirdi. Böylece emekli ikramiyesinin enflasyon karşısındaki kaybı bir yılda 1.286 TL olarak gerçekleşti.
Bilindiği gibi gıda enflasyonu ortalama enflasyona göre daha yüksek seyretmektedir. Dolayısıyla emekli ikramiyesinin gıda enflasyonu karşısındaki kaybı genel enflasyon karşısındaki kaybına göre daha da fazla oldu. Mart 2018’den Mart 2021’e geçen sürede gıda enflasyonu yüzde 68 oranında arttı. 1.000 TL’lik emekli bayram ikramiyesinin alım gücü üç yılda 596 TL’ye düştü. Oysaki emekli bayram ikramiyesi gıda enflasyonu kadar artırılmış olsaydı 2021 yılı için en az 1.677 TL olması gerekirdi. Böylece emeklilerin gıda enflasyonu karşısındaki kaybı bir yıl için toplamda 1.354 TL oldu.
Emekli bayram ikramiyelerinin asgari ücret artışına paralel artması gerekir. Asgari ücrete paralel bir bayram ikramiyesi artışı için her bir bayram ikramiyesi en az 1.800 TL olmalıdır. (HA)
