* Fotoğraf: İHD
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu, Marmara Bölgesi Hapishaneleri 2020 Hak İhlalleri Raporu’nu bugün İstanbul’daki şube binasında düzenlenen basın toplantısıyla açıkladı.
1 Ocak – 31 Aralık 2020 tarihleri arasındaki ihlallerin sıralandığı rapor, gönüllü dernek avukatlarının hapishanelere yaptıkları ziyaretler ve hapishanelere yapılan heyet ziyaretlerinden alınan bilgilerle oluşturuldu.
Rapora göre, 2020 boyunca derneğe mahpuslarca 450 başvuru yapıldı; bu başvuruların işaret ettiği ihlal sayısı ise 4 bin 805 oldu. Başvuruculardan 19'u kadın (yüzde 4), 431'i (yüzde 96) erkekti.
En fazla ihlal, 124 başvuruyla Haziran ayında gerçekleşti.
59 hapishaneden başvuru
Bir yılda toplam 59 hapishaneden başvuru oldu. Bu başvurular yoğunluklu olarak Tekirdağ 1 ve 2 Nolu F ve T Tipi, Silivri Ceza İnfaz Kurumları, Kocaeli 1 ve 2 Nolu T Tipi hapishanelerinden yapıldı.
Rapor şu hapishanelerden gelen başvurularla hazırlandı:
Marmara Bölgesi: Silivri Ceza İnfaz Kurumları(CİK) Kampusu, Tekirdağ 1 ve 2 Nolu F ve T Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı CİK, Edirne F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı CİK, Maltepe 1 ve 2 Nolu L Tipi Kapalı CİK, Maltepe Açık CİK, Kocaeli 1 ve 2 Nolu F tipi Kapalı CİK, Gebze Kadın Kapalı CİK, Bolu F Tipi Kapalı CİK, Bakırköy Kadın Kapalı CİK, Metris Tipi Kapalı CİK, Bursa H Tipi CİK, Bursa Yenişehir Kapalı Kadın CİK, Silivri Açık CİK, İmralı Hapishanesi.
Marmara Bölgesi dışında kalanlar: Elazığ 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli CİK, Giresun Espiye L Tipi Kapalı CİK, Gümüşhane E Tipi Kapalı CİK, Kahramanmaraş Türkoğlu 1 ve 2 Nolu L Tipi Kapalı CİK, Yozgat Açık CİK, Kütahya Tavşanlı T Tipi Kapalı CİK, Bitlis Tatvan Açık CİK, Alanya L Tipi Kapalı CİK, Osmaniye 2 Nolu T Tipi Kapalı CİK, Ordu F Tipi Kapalı CİK, Trabzon Beşikdüzü T Tipi CİK, Afyon 1 Nolu T Tipi CİK, Muğla Seydikemer Eşen T Tipi Kapalı CİK, Sincan L Tipi CİK, Bafra T Tipi CİK, Kayseri Kadın Kapalı CİK, Ödemiş T Tipi CİK, Kastamonu E Tipi Kapalı CİK, İzmir Aliağa 2 Nolu T Tipi CİK, Manisa Akhisar T Tipi CİK, Kırklareli E Tipi CİK, Şakran 3 Nolu T Tipi CİK, Burhaniye T Tipi CİK, Balıkesir Bandırma 1 ve 2 Nolu T Tipi CİK, Urfa Hilvan T Tipi CİK, Konya Ereğli T Tipi CİK, Kırşehir E Tipi CİK, Kayseri Bünyan T Tipi CİK, Tarsus 2 nolu T Tipi CİK, Akhisar T Tipi CİK, İzmir Menemen T Tipi CİK, Kırıklar 2 Nolu F Tipi CİK, Gaziantep L Tipi CİK, Bolu F Tipi CİK, Şakran T Tipi CİK, Kayseri Bünyan 2 Nolu T Tipi CİK, Çorum L Tipi Kapalı CİK, Sincan Kadın Kapalı CİK, Kırıkkale Hacılar F Tipi CİK’ten ve yurt dışından İran/Urumiye Hapishanesi, Yunanistan/Kardellos Erkek Hapishanesi, Yunanistan/Kardellos Kadın Haishanesi, Yunanistan/Grena Patra Hapishanesi, Yunanistan/Malandrino Hapishanesi.
Hak ihlalleri
Derneğe bir yılda yapılan 4 bin 805 başvurudan 810’u sağlık ve tedavi hakkına yönelik engeller; 783’ü kötü, muamele, darp, işkence; 1332’si iletişim hakkı ihlalleri, 785’i Covid-19’a karşı önlem alınmaması, 385’i yeterli ve sağlıklı beslenme ve temiz suya erişim hakkı ihlallerinden oluştu.
Raporda yer alan ihlallerden bazıları şöyle:
“Hasta mahpusların Adli Tıp Kurumuna sevki ve tahliyesinin engellenmesi, hastane sevklerinin iptali, revire çıkarılmama, kötü muamele, psikolojik baskı, hücreye koyma, sohbet, spor, ortak kullanım alanlarının yasaklanması, sürgün sevk, sevk talebinin karşılanmaması, telefon hakkının engellenmesi, süreli süresiz yayın, kitap ve mektup yasakları, yemeklerin az ve kalitesiz verilmesi, suların çamurlu akması, suların akmaması, alınan hijyen önlemlerinin yetersizliği, yeterli hijyen ve temizlik malzemelerinin verilmemesi, infaz yasası değişikliğinden sonra; denetimli serbestlik hakkı gaspları, şartlı tahliye hakkının yakılması, revire çıkarılmama, düzenli kullanılan ilaçların verilmemesi, çıplak arama, görüş yasağı, görüş iptali, süreli süresiz yayın, kitap ve mektup yasakları, kantin yasağı, fahiş fiyat ve belli markaları almaya zorlama, ajanlığa zorlama, infazda ayrımcılık uygulamaları, diğer mahpuslar tarafından şiddete uğrama ortamının hazırlanması, yaşam hakkı ihlali/şüpheli ölüm, keyfi disiplin cezası…”
2019'dan daha fazla hak ihlali yaşandı
Raporun sonuç kısmında 2019'a göre hapishanelerdeki hak ihlallerinin arttığına dikkat çeken İHD Hapishane Komisyonu şunları kaydetti:
“2020 yılında 2019 yılına nazaran hak ihlallerinde ciddi bir artış söz konusudur. Nitekim 2019 yılında derneğimize yapılan başvurularda toplam 2.186 hak ihlali tespit edilmişken bu sayı 2020 yılı için 4.805 olarak gerçekleşmiştir.
“Biliyoruz ki, hapishanelerde yaşanan hak ihlalleri sadece mahpusların mücadelesi ile değil dışarıdan yürütülecek mücadelenin desteği ile önlenebilir. Hapishane Komisyonu olarak içerdekilerin küçük de olsa sesi olabilmek ve duyarlılık yaratmak için sorunları görünür kılmayı amaçlıyoruz. Bu bağlamda, hazırladığımız bu rapor, hapishanelerde yaşanan ve devasa boyutlara ulaşan sorunlara ilişkin duyarlılık ve mahpuslarla dayanışma çağrımızdır.”
