* Fotoğraf: Arşiv / AA
Haberin Kürtçesi için tıklayın
Raporla hak ihlallerinin tespiti yapılırken, gerekli hukuki başvuru ve suç duyurularının yapılması da amaçlanıyor.
Hak örgütlerinin Eylül, Ekim ve Kasım 2020 tarihlerinde gerçekleştirdiği ziyaretlerde yaptığı görüşmeler sonucu şu tespit ve öneriler ortaya çıktı:
“Ağır hasta mahpusların infazı ertelenmeli”
* Hapishanelerde mahpuslara yönelik hukuka aykırı tutum ve davranışta bulunan görevlileri hakkında etkin soruşturma mekanizmaları işletilmelidir.
* Hapishanelerde mahpusların mahremiyet hakkına saygı duyulmalı; kadın mahpusların özgün sorunları için özen gösterilmelidir.
* Ağır hasta mahpusların salgın hastalık durumunda ciddi risk grubunda bulunması nedeniyle serbest bırakılarak infazlarının ertelenmeli, tutuklu olanlar serbest bırakılmalıdır. Hasta mahpusların değerlendirilmeleri her koşulda sadece klinik yaklaşım ile değerlendirilmeli, alıkonulmasının uygun olmadığına dair tıbbi raporları olan mahpuslar ivedilikle salıverilmelidir. İnfaz Kanunun 16. Maddesi hasta mahpusların ihtiyacı doğrultusunda değiştirilmelidir.
* Virüsün özellikle 60 yaş üstü kişilerde ölümcül etkisi göz önünde bulundurularak 60 yaş üstü mahpusların tedbiren serbest bırakılarak infazları ertelenmeli, tutuklu olanların serbest bırakılmalıdır.
* Hamile ve çocuklu kadınların, çocuğun üstün yararı ilkesi gözetilerek serbest bırakılmalı veya infazlarının ertelenmelidir.
“Mahpuslara vitamin takviyesi yapılmalı”
* Mahpusların yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmesi sağlanmalı, vitamin takviyesi yapılmalıdır.
* Sağlık çalışanları başta olmak üzere mahpuslarla temas eden tüm çalışanlara koruyucu giysi ve malzeme temin edilmeli, özellikle risk grubunda olan çalışanlar başta olmak üzere tüm hapishane çalışanları için çalışma koşullarını da kapsayacak şekilde gerekli önlemleri alınmalıdır.
* Hapishanelerde düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması (sayının arttırılması) sağlanmalıdır.
* Tüm mahpuslar, hapishane çalışanı ve mahpus yakınlarından olası belirtiler gösteren kişilerin testlerinin hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
“Görüş alanları dezenfekte edilmeli”
* Mahpusların sağlık kurumlarına ve hastanelere ring araçlarıyla değil; daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması sağlanmalıdır.
* Aile ve avukat görüşlerin yapıldığı alanlarda mahpusların görüş haklarını ihlal etmeyecek şekilde hızla önlemlerin artırılmalı ve alanların sıklıkla dezenfekte edilmeli, mahpusların yakınlarıyla haberleşebilmesi için imkanlar artırılmalıdır.
“Su sorununun çözülmesi gerekiyor”
* Birçok hapishanede en temel ihtiyaçlardan olan su ihtiyacının uzun süredir çözümlenememesi sağlığa erişim hakkının ihlali boyutuna varmıştır. Mahpusların kişisel temizlik ve COVİD-19’dan korunabilmesi için acilen hijyen malzemelerine ücretsiz olarak erişimi sağlanmalı öncelikli olarak su sorununun çözülmesi gerekmektedir.
* Son süreçte hapishanede artan pozitif vakalara ilişkin kamu kurumları ile görüşmeler yapılıp kaç kişinin pozitif olduğu ve sağlık durumlarının nasıl olduğu tespit edilerek gerekli önlemlerin alınması sağlanmalıdır.
* Mahpusların iletişim ve yazılı başvuruları konusunda yaşadıkları sorunların çözümü sağlanmalı, hapishanede yaşanılan olağanüstü durumlarda (son süreçte hapishanede artan pozitif vakalar vb) aile ve avukatlarına sağlıklı iletişim kurabilmelerinin koşulları oluşturulmalıdır.
“Pandemi önlemleri hakları ihlal etmemeli”
* Mahpusların hapishane içinde ve dışındaki mektuplaşmaları konusunda yaşadıkları sorunlar çözülmelidir.
* Mahpusların pandemi süreci gerekçe gösterilerek kısıtlanan sosyal ve kültürel etkinlik hakları için gerekli olanaklar sağlanmalıdır. Sağlık gerekçesiyle alınacak önlemlerin mahpusların temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde uygulanmasına özen gösterilmelidir.
* Bir kısım hapishanede avukat görüş odalarında kalın cam ve telefon kullanılması yerine iletişimin rahat sağlanabileceği koşullar oluşturulmalıdır. (AS)
