* Fotoğraf: Onur Pazarlı
Haberin İngilizcesi / Kürtçesi için tıklayın
Deri Tekstil Kundura İşçileri Derneği, Mülteci İşçiler Raporu’nu yayınladı. Raporda mülteci işçilerin maruz kaldığı ekonomik ve sosyal ihlaller sıralandı.
Rapor için dernek üyeleri, Bornova Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi ve MTK Tekstilciler Çarşısı'nda, Basmane'deki tekstil ve deri atölyelerinde ve Karabağlar'daki tekstil atölyelerinde çalışan 19’u kadın toplam 100 işçi ile 2-13 Mart 2020 tarihleri arasında yüz yüze görüştü.
Görüştükleri mültecilerin 77'si Suriyeli, 12'si Afganistanlı, 6'sı İranlı ve 5'i Iraklı olduğunu dile getirdi.
Ankete katılan mülteci işçilerin 8'i okur yazar olmadığını ve yine 8'i sadece okur yazar olduğunu belirtirken 65'i ilk okul mezunu olduğunu ve 19'u da ortaokul mezunu olduğunu dile getirdi.
Anket için görüştüğümüz işçilerin 10'u 3 yıldır, 14'ü 4 yıldır, 27'si 5 yıldır, 34'ü 6 yıldır, 15'i de 7 yıldır Türkiye'de olduğunu dile getirdi.
İşçiler çalışma izni alamıyor
Raporda, mültecilerin yaşadığı hak ihlallerinin başında çalışma yaşamının da geldiği ifade edildi:
“Aile Çalışma Ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü verilerine göre 2018 yılında çalışma izni alabilen mülteci-göçmen işçi sayısı 115 bin 837 iken sadece 34 bin 573 Suriyeli mülteci işçi çalışma izni alabildi.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi verilerine göre, Türkiye’de 2019 yılında en az 112 mülteci işçi yaşamını yitirdi. Son 7 yılda iş cinayetlerinde ölen mülteci işçilerin sayısı 548.
Günde 8 saat çalışan işçi yok, mesai verilmiyor
Rapor için görüşülen işçilerin çalışma saatleri şöyle:
“Günlük çalışma saatlerini sorduğumuz işçilerin 35'i günde ortalama 9-10 saat çalıştıklarını, 65 işçi ile 11-12 saat çalıştıklarını cevabını verdiler. İşçiler 8 saatten sonrası için fazla mesai ücreti almadıklarını da getirdiler. Şıklar arasındaki 8 ve 8'den daha az çalışma süreleri işçilerin cevaplarına giremedi.”
Türkiyeli işçilerden daha düşük maaş alıyorlar
“Anket yaptığımız işçilerin 10'u haftalık 400 TL, 35'i 500 TL, 5'i 550 TL, 40'ı 600 TL ve 10'u 700 lira aldığının bilgisini verdi. İşçilerin yarısının eline aylık geçen para asgari ücretin altında kalmaktadır.
“İşçilerin sadece yüzde 40'ı asgari ücrete denk gelen bir maaş alabilirken sadece yüzde 10'nun eline asgari ücretin üstünde miktarda para geçmektedir. İşçiler, Türkiyeli işçilere göre 200-250 TL daha az maaş aldıklarını vurguladılar.
“'Yılda Kaç Ay Çalışıyorsunuz' sorusunu sorduğumuz işçilerden sadece 29'u 'yıl boyunca çalışıyoruz' cevabını verdi. 7 işçi 6 ay, 8 işçi 8 ay, 14 işçi 9 ay, 22 işçi 11 ay çalıştığını belirtti.”
Sigorta yapılmıyor, devlet denetimi yok
“Ankete katılan 100 işçinin tamamı sosyal güvenlik kaydı bulunmadığını dile getirdi. 100 işçinin toplam sigorta prim günü ise sıfır. İşçilerden hiçbiri işyerinden devlet denetimi ile karşılaşmamış.”
“İşçilerden tamamı mülteci olduğu için sigortası yapılmadığını, 73'ü mülteci olduğu için maaşı tam alamadığını, 87'si mülteci olduğu için Türkiyeli işçilere göre daha az maaş aldığını, 77'si mülteci olduğu için Türkiyeli işçilere göre daha uzun çalıştığını, 56'sı mülteci olduğu için haksız yere işten çıkarıldığını, 75'i mülteci olduğu için nefret söylemine maruz kaldığını, 52'si çalışma arkadaşlarını tarafından dışlandığını ve 12'si sözlü ve fiziksel şiddete maruz kaldığı cevabını verdi.”
Nefret söylemi kimden geliyor?
“Nefret söylemi ve dışlanma kim tarafından uygulandı?” sorusuna işçilerin 52'si patronları, 48'i ustaları, 35'i birlikte çalıştığı işçileri ve 55'i başka işçiler tarafından nefret söylemine maruz kaldığını dile getirdi. (AS)
