* Fotoğraf: AA/ Kastamonu Bozkurt ilçesi
Batı Karadeniz 11 Ağustos’tan beri yoğun yağışa ve yağışlar nedeniyle sellere teslim oldu. Bölgedeki aşırı yağıştan sonra Bartın'ın Ulus ilçesi, Kastamonu'nun Azdavay, İnebolu, Bozkurt, Küre ve Pınarbaşı ilçeleri ve Sinop'un Ayancık ilçesi selden ağır etkilendi. Uzmanlar, bölgedeki hidroelektrik santrallerinin (HES) yaşanan sellerde büyük rol oynadığını söylüyor. Hidroelektrik santrallerinin yapım aşamasındaki doğa tahribatı, dere yataklarının doldurulması önemli etkenlerden birkaçı.
TIKLAYIN- Hidroelektrik santrali nedir? Türkiye'de kaç tane HES var?
Batı Karadeniz'de meydana gelen sellerde ölü sayısı bugün (13 Ağustos) itibarıyla 27'ye yükseldi. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın (AFAD) açıklamasına göre, Kastamonu'da 25, Sinop'ta 2 kişi hayatını kaybetti. Sel'in yaşandığı ilk gün olan 11 Ağustos'ta Bartın'da kaybolan bir kişi ise hâlâ aranıyor.
Bozkurt'taki durum
Çevre ve Ekoloji Hareketi (ÇEHAV) avukatlarından Yakup Şekip Okumuşoğlu, “HES’ler çoğaldıkça bölgenin dengesinin bozulduğunu, doğa tahribatının en yüksek olduğu döneme denk gelindiğini” söylüyor.
Batı Karadeniz’deki seli bianet’e değerlendiren Yakup Şekip Okumuşoğlu, yaşanan felaketin sadece iklim değişikliği ile açıklanamayacağını söylüyor ve ekliyor: “Bölgede bir buçuk aydır şiddetli yağış var, hidroelektrik santallerinin sayısı her geçen gün artıyor. HES’ler dere yataklarını tarumar etti, bölgedeki ağaçlar kesildi. Hidroelektrik santrallerinin kurulmasındaki oluşan tüm hafriyatlar derelere döküldü, dereler yok edildi. Bozkurt'taki sel sebebi tamamen hidroelektrik santralidir.”
BozkurtSelin büyük yıkıma yol açtığı Bozkurt, Kastamonu'nun 5400 nüfuslu bir ilçesi. Yağış nedeniyle ilçe merkezinden geçen Ezine Çayı taştı. Çayın taşmasıyla birlikte meydana gelen selde, su seviyesi bazı bölgelerde 4 metreye kadar yükseldi. Araçlar sel sularında sürüklendi. Bozkurt ilçe merkezi ise denizden iki kilometre içeride, Ezine Çayı'nın vadisine kurulmuş bir yerleşim. Ezine Çayı'nın üzerinde kurulu iki Hidroelektrik Santrali (HES) bulunuyor. Bozkurt ilçesi yakınlarındaki Ebru Regülatörü ve HES'i. Berke Elektrik Üretim A.Ş. tarafından işletilen HES, Kastamonu'daki en büyük enerji santrali. |
TIKLAYIN- Karadeniz'de 246 aktif HES var
Okumuşoğlu sözlerine şöyle devam etti:
“Hidroelektrik santralleri derenin normal akışını kesiyor, aşırı yağışla biriken su, santrallerin kapaklarının açılmasına sebep oluyor ve tsunami kadar etkili su baskınları meydana geliyor.”
“Dereler parsel haline getirilip satılıyor”
Okumuşoğlu, Karadeniz’deki tahrip edilmiş derelerin müteahhitler tarafından parsellenerek satışa sunulduğunu ifade ederek şöyle dedi:
“Doldurulan dere yatakları, kesilen ağaçlar ve nice doğa tahribatları nedeniyle, bölgenin dereleri neredeyse tamamen yok oluyor. Karadeniz'de tüm dereler kanalizasyon haline gelmiş durumda.
“Dere yatakları boşaltılmalı”
“İklim değişimi şiddetli. Ayrıca bölgedeki derelerin ıslah edilmesi ve alınması gereken önlemler söylendi ancak hiçbir önlem alınmadı.
Dere yataklarının tamamı boşaltılmalı. Yerleşim için izin verilen dere yatakları yakınlarından uzak durulmalı. Karayolları masa başında ve karadüzen şeklindeki projelerine hemen son vermeli. Doğal ve eğimli dere yatakları yok edilmemeli. Dere yatakları betonlaştırılmamalı."
Bölgede bulunan hidroelektrik santralleri ve şirketleri
Sinop'ta bulunan HES'ler ve firmalar:
Tesla Enerji / Çiğdem 1-2-3 HES
İlk Enerji/ Ayancık,Türkler Holding/Demirci HES
İlk Elektrik Enerji Üretimi/Güzelçay 1 ve 2 HES
Birim Hidroelektrik Üretim/ Erfelek HES
Bartın'ta bulunan HES'ler ve firmalar:
MHM Turkey Makine/Kirazlıköprü Barajı ve HES
Boydak Enerji/Başak HES
Kastamonu'da bulunan HES'ler ve firmalar:
Enerji/Yunuslar HES
Elbi Enerji/Berk HES
Yek Enerji Üretim AŞ/Aybige HES
YBT Enerji/ Kızılçam
Elbi Enerji, Berk HES
(MÜ/NÖ)
