*Fotoğraf: UN sayfası / Marcus Kauffman
Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), 66 ülkeden 234 bilim insanının 5 yıllık çalışmayla hazırladığı altıncı raporu örgütün İsviçre'nin Cenevre kentindeki merkezinde açıkladı.
IPCC raporuna göre küresel ısınma "kesinlikle" insan kaynaklı ve eşi görülmemiş bir düzeyde kötüleşti.
"İnsanlık için kırmızı alarm"
BM Genel Sekreteri António Guterres, raporu insanlık için "kırmızı bir alarm" olarak niteleyerek, " Bu krize dayanışma ve cesaretle yanıt verirsek, kapsayıcı ve yeşil ekonomiler, refah, daha temiz hava ve daha iyi sağlık herkes için mümkündür" dedi.
Raporun mazeretlere yer bırakmadığını ve geciktirme zamanı olmadığını açıkça gösterdiğini ifade eden Guterres, "Şimdi güçlerimizi birleştirirsek, iklim felaketini önleyebiliriz. COP26'nın başarılı olmasını sağlamak için hükümet liderlerine ve tüm paydaşlara güveniyorum" dedi.
Guterres, ülkelerin fosil yakıtların yeni keşif ve üretimine son vermesi, sübvansiyonlarını da fosil yakıtlardan yenilenebilir kaynaklara kaydırmalı gerektiğinin altını çizdi.
TIKLAYIN - Küresel iklim politikasının dışında bir ülke: Türkiye
TIKLAYIN - İklim Krizi ve Sağlık Etkileri
"Gelecekteki iklimin daha net resmine sahibiz"
IPCC Çalışma Grubu Eş Başkanı Valerie Masson-Delmotte, raporun iklim değişikliğine ilişkin gerçeğin yansıması olduğunu vurgulayarak, "Artık nereye gittiğimizi, ne yapılabileceğini ve nasıl hazırlanabileceğimizi anlamak için gerekli olan geçmiş, şimdiki ve gelecekteki iklimin çok daha net resmine sahibiz" diye konuştu.
IPCC'nin diğer Eş Başkanı Panmao Zhai de iklim değişikliğinin zaten dünyadaki her bölgeyi çeşitli şekillerde etkilediğine işaret ederek, "Yaşadığımız değişiklikler ilave ısınma ile artacak" ifadesini kullandı.
TIKLAYIN - "2020'de Türkiye'de 984 aşırı hava olayı görüldü"
Bazı değişiklikler geri döndürülemez noktada
İklimde gözlemlenen değişikliklerin çoğunun, yüz binlerce yıl değilse de binlerce yıldır görülmediği ve mevcut durumda etkin olan bazı değişikliklerin geri döndürülemez seviyede olduğu vurgulanan raporda öne çıkan verilerden bazıları şöyle:
- Son beş yıl, 1850'den bu yana kaydedilen en sıcak dönem oldu.
- Rapor, insan kaynaklı faaliyetlerin sera gazı emisyonlarının 1850-1900 yılları arasında yaklaşık 1,1°C'lik ısınmadan sorumlu olduğunu gösteriyor. Önümüzdeki 20 yıl boyunca ortalama olarak küresel sıcaklığın 1,5°C'ye ulaşması veya bu ısınmayı aşması bekleniyor.
- Küresel ısınmayla birlikte mevsim süreleri de değişecek; yazlar uzayacak, kışlar ise kısalacak.
- 1901 ile 2018 arasında, deniz seviyesi 20 santimetre yükseldi. Dünyanın geolojik tarihinin son 300 bin yılında, hiçbir asırda bu kadar yüksek bir artış olmadı. Rapora göre daha önce 100 yılda bir meydana gelen aşırı deniz seviyesi olayları, bu yüzyılın sonunda her yıl gerçekleşebilir.
- 1990'lardan bu yana buzulların küresel olarak erimesinin ve Arktik deniz buzundaki küçülmenin en önemli itici gücü, "büyük olasılıkla" yüzde 90 insan etkisinden kaynaklı.
Rapor COP26 için yol haritası niteliğinde
6 Ağustos Cuma IPCC üyesi 195 üye ülke tarafından sanal ortamda düzenlenen oturumda onaylanan raporun ikinci kısmı 2022'de yayımlanacak. Rapor, Kasım ayında İskoçya'nın Glasgow kentinde yapılması planlanan 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) için bir yol haritası niteliğinde.
Birleşmiş Milletler ile Dünya Meteoroloji Örgütüne üye ülkelerden oluşan "İklim Değişikliği Hükümetler Arası Paneli (IPCC) 5 ila 7 yılda bir dünyanın iklim sisteminin geldiği durumla ilgili değerlendirme raporları hazırlayarak duyuruyor. Bu raporlardan ilki 1990, ikincisi 1996, üçüncüsü 2001, dördüncüsü 2007, beşincisi ise 2013 ve Eylül 2014 arasında parçalar halinde yayımlandı.
TIKLAYIN - İklim Raporu: Akdeniz'de yangınlar artabilir
Türkiye Paris İklim Anlaşması'nı imzalamadı
Dünyadaki hemen hemen tüm ülkeler, 2015 yılında imzalanan Paris İklim Anlaşması'nın hedeflerine uymayı kabul etti. Bu anlaşma, küresel sıcaklık artışını bu yüzyılda 2 °C'nin çok altında tutmayı ve 1,5 °C'nin altında tutma çabalarını sürdürmeyi amaçlıyor. Türkiye ise Paris İklim Anlaşması'nı imzalamayan ülkeler arasında yer alıyor. (KÖ)
*Kaynak: BBC Türkçe, AA, UN, Euronews Türkçe.
