101 Nobel Ödülü sahibinden İklim Zirvesi liderlerine mektup

* Fotoğraf: Pixabay

Nobel Ödülü Sahibi 101 kişi, ABD’de Joe Biden ev sahipliğinde gerçekleşecek iklim zirvesine katılacak liderlere bir mektup gönderdi.

Tıp, Fizik, Kimya, Barış Ödülü gibi kategorilerde ödül almış çok sayıda imzacı, liderlere fosil yakıt kullanımını durdurma çağrısında bulundu.

Erdoğan’a da özel olarak mektup gönderen Nobel Ödülü sahiplerinin İklim Zirvesi'ne katılan liderlere mektubu şöyle:

“Fosil yakıt kullanımını durdurun”

“Barış, edebiyat, tıp, fizik, kimya ve iktisadi bilimlerde Nobel ödülü sahipleri olarak dünyadaki pek çok kişi gibi bizler de zamanımızın büyük ahlaki meselesiyle ilgiliyiz: İklim krizi ve bununla bağlantılı olarak doğanın yok edilmesi.

“İklim değişikliği yüzlerce milyon hayatı ve her kıtada insanların ekmeğini tehdit ediyor ve binlerce türün varoluşunu tehlikeye atıyor. Kömür, petrol ve gaz yakılması, yani fosil yakıt kullanımı iklim değişikliğine açık ara en fazla sebep olan faktör.

TIKLAYIN - Fosil yakıt kaynaklı hava kirliliği 5 ölümün 1'inden sorumlu

"Harekete geçmeye teşvik ediyoruz”

“2021 Dünya Günü ve Başkan Biden tarafından ev sahipliği yapılan Liderlerin İklim Zirvesi'nin arefesinde sizleri petrol, gaz ve kömür kullanımının artışını durdurmaya ve iklim felaketini önlemek için harekete geçmeye teşvik ediyoruz.

“Başkan Biden ve ABD hükümetinin kararnamesinde yer alan ‘Birlikte bilime kulak verip anı göğüslemeliyiz’ şeklindeki ifadeyi destekliyoruz. Gerçekten de bu anı nasıl karşılayacağımız, iklim krizine verdiğimiz tepkilerle şekillenecektir ve bu da geride bırakılan mirası belirleyecektir. Tarihin doğru tarafında yer almak için şartlar net.

“Hükümetler gerçeğin gerisinde kaldı”

"Çok uzun bir süredir hükümetler, bilimin gereği olan ve gücünü insanlardan alan toplumsal hareketin bildiği gerçeğin gerisinde kaldı: Fosil yakıtların tüketiminin artmasının sona erdirilmesi, mevcut üretimin kademeli olarak sonlandırılması ve yenilenebilir enerjilere yatırım yapılması gerekiyor.

"Fosil kaynakların yakılması sanayi devriminden bu yana gerçekleşen karbon dioksit salımlarının neredeyse yüzde 80'ine sebep oldu. Salımların temel kaynağı olmanın yanı sıra fosil yakıtların çıkarılması, işlenmesi, ulaştırılması ve yakılması hem yerel kirlilik yaratmakta hem de çevre ve sağlık bedelleri ödenmesine yol açmaktadır. Bu bedeller de çoğu zaman yerli halklar ve dışlanan topluluklar tarafından ödenmektedir. 

“Paris Anlaşması’na kesintisiz destek”

“Bu korkunç sanayi uygulamaları insan hakları ihlallerine yol açmış ve dünya çapında milyarlarca insanı haysiyetli bir yaşam sürmek için gerekli enerjiden mahrum bırakmıştır. 

“Hem insanlar hem de gezegen için iklim değişikliği ile mücadeleye Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve onun Paris Anlaşması altında kesintisiz destek verilmelidir. Paris Anlaşması'nda geçen 1.5°C sıcaklık hedefi tutturulamazsa dünyanın küresel ısınma felaketine sürüklenme riski büyüktür. 

“Ancak, Paris Anlaşması'nda petrol, gaz ve kömürün adı geçmemektedir. Bu esnada, fosil yakıt sanayi yeni projeler tasarlamaya devam etmektedir. Bankalar da bu projeleri fonlamayı sürdürmektedir. Son Birleşmiş Milletler Çevre Programı Raporu'na göre 2030 yılı itibariyle, ısınmayı 1.5°C'a sınırlama hedefinin gerektirdiği miktarın yaklaşık %120'si daha fazla kömür, petrol ve gaz üretilecektir. Arz böyle artmaya devam ederse Paris Anlaşması hedefini tutturmak ve fosil yakıtlara olan talebi azaltmak mümkün olmayacaktır.

“Çözüm basit: Fosil yakıtlar yerin altında bırakılmalı.

• NOT: Birmingham Üniversitesi, Leicester Üniversitesi ve University College London iş birliğiyle Harvard Üniversitesi’nde yürütülen yeni bir araştırmaya göre, 2018 yılında fosil yakıt kaynaklı kirlilik nedeniyle 8 milyonu aşkın ölüm gerçekleşti. Önceki araştırmalarda öne sürülenden önemli ölçüde yüksek olan bu sayıya göre kömür ve dizel gibi fosil yakıtların kullanımından ortaya çıkan hava kirliliği, dünya çapında 5 ölümden 1’inden sorumlu.

Ne yapılmalı?

“Bu krizin gereğini yapmak için gerekli güç ve cesur adımlar atmak için gerekli ahlaki sorumluluk sanayide değil liderlerde bulunuyor. Dünya liderlerini uluslararası işbirliği ruhu içinde aşağıdaki hedeflerin gerçekleştirilmesi için birlikte hareket etmeye davet ediyoruz:

• Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından çerçevesi çizilen son bilimsel veriler ışığında petrol, gaz ve kömür üretiminin artışının durdurulmalı.
• Mevcut petrol, gaz ve kömür üretiminin iklim değişikliğine yol açan ülkelerin sorumluluğu, fosil yakıtlara bağımlılık derecesi ve dönüşüm kapasitesi ile uyumlu olarak adil ve eşitlikçi bir şekilde sona erdirilmeli.
• Küresel olarak yenilenebilir enerjiye yüzde 100 erişim, bağımlı ekonomilerin fosil yakıtlardan uzaklaşmasının desteklenmesi ve insan ve toplulukların küresel bir adil geçiş ile gelişmesini sağlayacak dönüşümsel bir plana yatırım yapılmalı.

“Fosili yeraltında tutun”

“Fosil yakıtlar iklim değişikliğinin en büyük sebebidir. Bu sanayinin fütursuzca genişlemesine göz yummak vicdana aykırıdır. Fosil yakıt sistemi küresel olduğu için küresel bir çözüm gerektirmektedir.

“Liderlerin İklim Zirvesi bu çözüm için çalışmalıdır. Bunun da ilk adımı fosil yakıtları yerin altında tutmaktır.”

İmzacılar

• 14. Dalai Lama Hazretleri, Nobel Barış Ödülü, 1989
• Jody Williams, Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya, Nobel Barış Ödülü, 1997
• Juan Manuel Santos, Kolombiya Eski Başkanı, Nobel Barış Ödülü, 2016
• Tawakkol Karman, Zincirsiz Kadın Gazeteciler, Nobel Barış Ödülü, 2011
• Mairead Corrigan-Maguire, Northern Ireland Peace Movement, Nobel Barış Ödülü, 1976
• Adolfo Pérez Esquivel, Arjantin İnsan Hakları Lideri, Nobel Barış Ödülü, 1980
• Rigoberta Menchú Tum, K’iche’ Guatemala İnsan Hakları aktivisti, Nobel Barış Ödülü, 1992
• José Manuel Ramos-Horta, Doğu Timor Eski Başkanı, Nobel Barış Ödülü, 1996
• Carlos Filipe Ximenes Belo, Doğu Timorlu Katolik Rahip, Nobel Barış Ödülü, 1996
• Shirin Ebadi, İran'ın ilk kadın hakimi, Nobel Barış Ödülü, 2003
• Leymah Roberta Gbowee, Liberyalı Kadınlar Kitlesel Barış Eylemi, Nobel Barış Ödülü, 2011
• Kailash Satyarthi, Bachpan Bachao Andolan, Nobel Barış Ödülü, 2014
• Denis Mukwege, Panzi Hastanesi Kurucusu, Bukavu, Nobel Barış Ödülü, 2018
• Muhammad Yunus, Grameen Bankası Kurucusu, Nobel Barış Ödülü, 2006
• Paul Berg, Nobel Kimya Ödülü, 1980
• Thomas R. Cech, Nobel Kimya Ödülü, 1989
• Martin Chalfie, Nobel Kimya Ödülü, 2008
• Aaron Ciechanover, Nobel Kimya Ödülü, 2004
• Richard R. Ernst, Nobel Kimya Ödülü, 1991
• Joachim Frank, Nobel Kimya Ödülü, 2017
• Walter Gilbert, Nobel Kimya Ödülü, 1980
• Richard Henderson, Nobel Kimya Ödülü, 2017
• Dudley R. Herschbach, Nobel Kimya Ödülü, 1986
• Avram Hershko, Nobel Kimya Ödülü, 2004
• Roald Hoffmann, Nobel Kimya Ödülü, 1981
• Brian K. Kobilka, Nobel Kimya Ödülü, 2012
• Roger D. Kornberg, Nobel Kimya Ödülü, 2006
• Yuan T. Lee, Nobel Kimya Ödülü, 1986
• Robert J. Lefkowitz, Nobel Kimya Ödülü, 2012
• Michael Levitt, Nobel Kimya Ödülü, 2013
• Rudolph A. Marcus, Nobel Kimya Ödülü, 1992
• Hartmut Michel, Nobel Kimya Ödülü, 1988
• George P. Smith, Nobel Kimya Ödülü, 2018
• Sir James Fraser Stoddart, Nobel Kimya Ödülü, 2016
• Frances H. Arnold, Nobel Kimya Ödülü, 2018
• Johann Deisenhofer, Nobel Kimya Ödülü, 1988
• Roderick MacKinnon, Nobel Kimya Ödülü, 2003
• William E. Moerner, Nobel Kimya Ödülü, 2014
• Richard R. Schrock, Nobel Kimya Ödülü, 2005
• Sir John E. Walker, Nobel Kimya Ödülü, 1997
• Kurt Wüthrich, Nobel Kimya Ödülü, 2002
• Oliver Hart, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2016
• Eric S. Maskin, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2007
• Edmund S. Phelps, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2006
• Robert F. Engle III, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2003
• Paul R. Milgrom, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2020
• Christopher A. Pissarides, Nobel İktisadi Bilimler Ödülü, 2010
• Wole Soyinka, Nobel Edebiyat Ödülü, 1986
• Elfriede Jelinek, Nobel Edebiyat Ödülü, 2005
• Harvey J. Alter, Nobel Tıp Ödülü, 2020
• Elizabeth H. Blackburn, Nobel Tıp Ödülü, 2009
• Mario R. Capecchi, Nobel Tıp Ödülü, 2007
• Peter C. Doherty, Nobel Tıp Ödülü, 1996
• Andrew Z. Fire, Nobel Tıp Ödülü, 2006
• Carol W. Greider, Nobel Tıp Ödülü, 2009
• Jeffrey Connor Hall, Nobel Tıp Ödülü, 2017
• Leland H. Hartwell, Nobel Tıp Ödülü, 2001
• Tim Hunt, Nobel Tıp Ödülü, 2001
• Louis J. Ignarro, Nobel Tıp Ödülü, 1998
• Sir Richard J. Roberts, Nobel Tıp Ödülü, 1993
• Gregg L. Semenza, Nobel Tıp Ödülü, 2019
• Thomas C. Sudhof, Nobel Tıp Ödülü, 2013
• Jack W. Szostak, Nobel Tıp Ödülü, 2009
• J. Robin Warren, Nobel Tıp Ödülü, 2005
• Torsten N. Wiesel, Nobel Tıp Ödülü, 1981
• William C. Campbell, Nobel Tıp Ödülü, 2015
• Harald zur Hausen, Nobel Tıp Ödülü, 2008
• H. Robert Horvitz, Nobel Tıp Ödülü, 2002
• William G. Kaelin Jr., Nobel Tıp Ödülü, 2019
• Eric R. Kandel, Nobel Tıp Ödülü, 2000
• Edvard Moser, Nobel Tıp Ödülü, 2014
• May-Britt Moser, Nobel Tıp Ödülü, 2014
• John O'Keefe, Nobel Tıp Ödülü, 2014
• Yoshinori Ohsumi, Nobel Tıp Ödülü, 2016
• Charles M. Rice, Nobel Tıp Ödülü, 2020
• Hamilton O. Smith, Nobel Tıp Ödülü, 1978
• Susumu Tonegawa, Nobel Tıp Ödülü, 1987
• Harold E. Varmus, Nobel Tıp Ödülü, 1989
• Michael W. Young, Nobel Tıp Ödülü, 2017
• Serge Haroche, Nobel Fizik Ödülü, 2012
• J. Michael Kosterlitz, Nobel Fizik Ödülü, 2016
• Anthony J. Leggett, Nobel Fizik Ödülü, 2013
• Shuji Nakamura, Nobel Fizik Ödülü, 2014
• H. David Politzer, Nobel Fizik Ödülü, 2004
• Rainer Weiss, Nobel Fizik Ödülü, 2017
• Robert Woodrow Wilson, Nobel Fizik Ödülü, 1978
• David J. Wineland, Nobel Fizik Ödülü, 2012
• Hiroshi Amano, Nobel Fizik Ödülü, 2014
• Barry Clark Barish, Nobel Fizik Ödülü, 2017
• Jerome I. Friedman, Nobel Fizik Ödülü, 1990
• Sheldon Glashow, Nobel Fizik Ödülü, 1979
• Brian D. Josephson, Nobel Fizik Ödülü, 1973
• Takaaki Kajita, Nobel Fizik Ödülü, 2015
• Wolfgang Ketterle, Nobel Fizik Ödülü, 2001
• John C. Mather, Nobel Fizik Ödülü, 2006
• Michel Mayor, Nobel Fizik Ödülü, 2019
• Arthur B. McDonald, Nobel Fizik Ödülü, 2015
• Arno Penzias, Nobel Fizik Ödülü, 1978
• Horst L. Stormer, Nobel Fizik Ödülü, 1998
• Joseph H. Taylor Jr., Nobel Fizik Ödülü, 1993
• Carl E. Wieman, Nobel Fizik Ödülü, 2001

(TP)