Gezi'de karar 22 Nisan'da: Davadan ne sonuç çıkacak?

Yargılanan 16 kişi, beraat, sonra yeniden yargılama, Osman Kavala’nın tutukluluğu, çArşı’yla birleştirme, sonra tefrik derken Gezi davasının 'şimdilik' sonuna geldik.

Yargılanan hak savunucularına esasa karşı savunmalarını yapmaları için "son kez süre veren” İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi yeni duruşma tarihi olarak 22 Nisan Cuma gününü belirledi.

Mahkemenin savunmaların ardından karar vermesi beklenirken, dava bu haftanın en önemli gündemlerinden bir tanesi olacak. Duruşma öncesi kısa bir Gezi davası hatırlatması derledik:

Kimler yargılanıyor: Ali Hakan Altınay, Mücella Yapıcı, Ayşe Pınar Alabora, Can Dündar, Çiğdem Mater Utku, Gökçe Yılmaz, Handan Meltem Arıkan, Hanzade Hikmet Germiyanoğlu, İnanç Emekçi, Mehmet Ali Alabora, Mine Özerden, Osman Kavala, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Yiğit Aksakoğlu, Yiğit Ali Ekmekçi, Henry Jack Barkey,

Müştekiler (şikayetçiler) kimlerdi: 61. hükümet dahil 746 kişi. Müştekilerin başında dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan var. Yine dönemin Başbakan Yardımcıları ve bakanları Bülent Arınç, Ali Babacan, Beşir Atalay, Bekir Bozdağ, Binali Yıldırım, Egemen Bağış, Erdoğan Bayraktar, Ahmet Davutoğlu, Muammer Güler, Ömer Çelik, Mehmet Şimşek, Nabi Avcı, Zafer Çağlayan, Sadullah Ergin gibi isimler müştekiler arasında.

Hak savunucuları neyle suçlanıyor: İddianamede Gezi Parkı protestoları "bir darbe kalkışması" olarak tanımlıyor. 16 (+Henry Jack Barkey), hak savunucusu temelde, "protestoları örgütlemek ve finanse etmekle" suçlanıyor.

Gezi İddianamesi | Suçlama: Etki ajanlığı, şiddetsiz eylem yöntemi kullanmak

İddianameyi kim hazırladı: Soruşturmayı başlatan ismin, 17/25 Aralık sürecinden sonra meslekten ihraç edilen ve hakkında tutuklama kararı verilmeden önce yurtdışına kaçan eski Savcı Muammer Akkaş. Soruşturmayı iddianameye döken isimseİstanbul Cumhuriyet Başsavcı Vekili Hasan Yılmaz. Yılmaz daha sonra Erdoğan’ın imzasıyla Adalet Bakan Yardımcılığına atandı. Şu ansa dosyaya bakan savcı Edip Şahiner. Şahiner Silivri’deki 30. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki yargılamada beraat kararına itiraz eden kişiydi.  Beraat kararının bozulmasının ve davanın çArşı davasıyla birleştirilmesinin ardından İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne atanarak tekrar dosyaya bakmaya başladı.

Süreçte neler yaşandı?

Hak savunucularının ‘ısrarla’ yargılandığı dava ilk değildi. İlk yargılama aralarında Taksim Dayanışması, TTB Genel Sekreteri Ali Çerkezoğlu ve Mimarlar Odası Temsilcisi Mücella Yapıcı gibi isim ve kurumlardan 26 kişi ‘‘örgüt kurmak ve yönetmek’’ ile ‘‘toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanuna muhalefet” suçlamalarıyla 2014’te hakim karşısına çıkmışlardı.

Yargılama da Ağır Ceza’da değil İstanbul 33. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülmüştü. Sonuçta hak savunucuları 29 Nisan 2015’te beraat etmişlerdi.

Osman Kavala’nın 18 Ekim 2017’de gözaltına alınmasıyla (1 Kasım’da da tutuklandı) yeni bir ‘Gezi soruşturası’ olduğu öğrenildi. Kavala’nın tutuklanmasını yeni gözaltılar izledi. Bu sırada gözaltına alınanlardan Yiğit Aksakoğlu da Kasım 2018’de tutuklandı.

Söz konusu iddianame ise Osman Kavala’nın tutukluluğunun 489. gününde (4 Mart 2019) geldi. Dava 24 Haziran 2019’da Silivri’de başladı.

İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi 18 Şubat 2020’de haklarındaki suçlamaların somut ve kesin delillere dayanmadığını gerekçe göstererek “beraat” hükmü kurdu.

Dava kapandı, Osman Kavala serbest bırakılacak derken, İstanbul Başsavcılığı bu sefer ’15 Temmuz’ soruşturmasını gerekçe göstererek Kavala’nın tahliye edilmesinin önüne geçti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin dava sürerken verdiği “derhal tahliye” kararına da uyulmadı. Erdoğan da karar için "Bir manevrayla beraat ettirmeye kalktılar" diye açıklama yaptı.

Aynı gün de Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) davaya bakan heyet hakkında inceleme başlattı. Esas hakkındaki mütalaasında hak savunucuları için ağırlaştırılmış müebbet isteyen savcı Edip Şahiner kararı istinafa taşıdı. İstinaf mahkemesi de kararları bozdu ve dosya yeniden İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’ne geri döndü.

Hakim kendi talebini kendi onayladı

Bu süreçte çArşı davasında yargılanan 35 kişi hakkında Aralık 2015’te verilen beraat kararının bozulmasıyla Gezi ve çArşı davaları birleştirildi.

Birleştirme kararını da Silivri’deki yargılamada mahkeme başkanı olan Mahmut Başbuğ verdi. Öyle ki Başbuğ, 15 Haziran 2021’de çArşı davasının görüldüğü İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’ne yazarak iki dosyanın birleştirilmesini önerdi.

Ardından 28 Temmuz’da bu mahkemeye geçici olarak atandı. Kendi talebini yerinde bularak birleştirmeye onay verdi.

Böylelikle Gezi davası İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesinden İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine taşındı. 

Bu süreçte Cumhurbaşkanı Erdoğan birçok kez hem Gezi’yi hem de Osman Kavala’yı hedef alan açıklamalar yaptı. Dava çArşı’yla birleştikten sonra Kavala’ya "Soros artığı" dedi.

Osman Kavala da bunun üzerine adil bir yargılama yapılmasına imkân kalmadığını belirterek duruşmalara katılmama kararı aldı.

Yargı mı siyaset mi?

Süreç ilerlerken, duruşmalar yapılırken bu kez savcı Edip Şahiner, çArşı sanıklarının dosyasının tefrik edilmesini istedi. Mahkeme de bu yönde hüküm kurarak dosyaları ayırdı.

Yani Gezi davası başladığı noktaya geri döndü. Herkes 21 Mart’ta yapılacak duruşmayı beklerken savcı Edip Şahiner celse arasında mütalaa verdi. Osman Kavala ve Mücella Yapıcı için bir kez daha ağırlaştırılmış müebbet, Çiğdem Mater, Ali Hakan Altınay, Mine Özerden, Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ali Ekmekçi’nin ise 15'er yıldan 20’şer yıla kadar hapsini istedi.

Yurtdışında olan Ayşe Pınar Alabora, Henry Jack Barkey, Can Dündar, Gökçe Yılmaz, Handan Meltem Arıkan, Hanzade Hikmet Germiyanoğlu, Mehmet Ali Alabora, Yiğit Aksakoğlu ve İnanç Ekmekçi'ninse dosyalarının ayrılmasını istedi.

Ve 21 Mart’taki son duruşma. Davanın sanığı hak savunucuları ve onları temsil eden onlarca avukat. Soruşturmanın ve yargılamanın başından beridir yapılan hukuksuzlukları dile getirdiler. Tek talepleri mahkeme heyetinin gerçek bir yargılama yapmasıydı. Ancak mahkeme bu taleplere bir kez daha kulak tıkadı.

Siyasetin yargıya sirayet ettiği bu davada hak savunucularına “son kez” süre verdi. Şimdi herkes 22 Nisan’da Çağlayan’dan çıkacak kararı bekliyor.

(HA)