480 dolarlık yeni asgari ücret refah getirir mi?

Fotoğraf: bianet

Yüzde 34 zamla 8 bin 506 liradan 11 bin 402 liraya yükseltilen asgari ücret, dolar karşısında tüm zamanların en değerli noktasına ulaştı. Asgari ücret bugünün kuruyla 482 dolara eşit. 

Son 18 yılda asgari ücret 262 dolarla 442 dolar arasında değişen oranlardaydı.

2018'de 1603 TL'yle 426 dolara denk gelen asgari ücret, 2019'da 379 (2 bin 20 TL), 2020'de 391 (2 bin 324 TL) 2021'de 383 (2 bin 825 TL) 2022'de 316 (4 bin 253 TL) ve Ocak 2023'te 360 dolar (8 bin 506 TL) karşılığına denk geliyordu.   

İstanbul'da ev kiralanmıyor

Asgari ücret dolar karşısında tarihin en yüksek seviyesine ulaşsa da ekonomik kriz nedeniyle alım gücü gün geçtikçe düşüyor.

Sahibinden Emlak Endeksi’ne göre Mayıs 2019’da İstanbul’da ortalama konut kirası 1963 TL’ydi. Bu fiyat Ocak 2020’de 2 bin 133 TL’ye, Ocak 2021’de 2 bin 448 TL’ye, Ocak 2022’de 5 bin 413 TL’ye, Ocak 2023’te de 12 bin 648 TL’ye yükseldi. Mayıs 2023 itibariyle İstanbul’da ortalama kira 15 bin 847 TL.

Asgari ücret 2020’de 2 bin 324, 2021’de 2 bin 825, Ocak 2022’de 4 bin 253 TL, Temmuz 2022’de 5500, Ocak 2023’te de 8506 TL’ydi.

Bir başka deyişle Ocak 2022'ye kadar asgari ücretin altında kalan İstanbul’daki ortalama kiralar bugün itibariyle üstünde. 11 bin 402 TL alan bir asgari ücretli bugün İstanbul’da ev kiralayamıyor.

Asgari ücretlinin İstanbul’da ev kiralayabilmesi için 4 bin 445 TL daha bulması gerekiyor.

Ekmekte alım gücü arttı

1 kg ekmeğin ortalama fiyatı Ocak 2021’de 7,1 TL iken bu fiyat Ocak 2022’de 11,3 TL’ye yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs 2022’yle birlikte ortalama madde fiyat listesini yayınlamayı bıraktı. Bu tarihten sonra maddelerin ortalama fiyatları bilinmese de İstanbul Ticaret Odası (İTO) 24 Aralık 2022’de yaptığı son zamla 1 kg’lik ekmeğin fiyatını 25 TL yapmıştı.

Buna göre Ocak 2021’de 1 aylık asgari ücret ile 397 kg ekmek satın alınırken bu miktar Ocak 2022’de 375 kg’ye düştü. Bugün açıklanan asgari ücretle birlikte 456 kg'ye yükseldi.

Asgari ücretin yoksulluk sınırına oranı değişmiyor 

TÜRK-İŞ’in ‘geçim şartlarını’ ortaya koymak için her ay düzenli olarak yaptığı ‘Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması’na göre Ocak 2021’te açlık sınırı 2 bin 652 TL, yoksulluk sınırı 8 bin 638 TL’ydi.

Ocak 2022’de açlık sınırı 4 bin 249 TL’ye, yoksulluk sınırı 13 bin 843 TL’ye yükseldi. Ocak 2023’te açlık sınırı 8 bin 864 TL’ye, yoksulluk sınırı da 28 bin 875 TL’ye ulaştı. Mayıs 2023 itibariyle ise açlık sınırı 10 bin 360 TL, yoksulluk sınırı 33 bin 750 TL oldu.

Buna göre Ocak 2021’de asgari ücret, açlık sınırının 173 TL üstünde, Ocak 2022’de TL üstünde, Ocak 2023’te ise 358 TL altında kaldı. Yapılan son zamla birlikte de asgari ücret, açlık sınırının 1042 TL üstüne taşındı.

2021’de asgari ücret yoksulluk sınırının yüzde 32,70’ine denk gelirken, 2022’de yüzde 30,72’sine, Ocak 2023’te ise yüzde 29,45’ine denk geliyordu. 11 bin 402 TL’ye yükseltilmesiyle birlikte de yüzde 33’e denk geliyor.

(HA)