Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Doğrudan Yatırımlar Bülteni'nin 17. sayısı yayımlandı.
Yabancı sermayeli şirketlerin genel görünümü ile il ve ülke bazlı dağılımların yer aldığı bültene göre 2022’de doğrudan yabancı yatırım girişleri 13 milyar dolar, yurt dışına doğrudan yatırım çıkışları 5 milyar dolar oldu.
Net girişler 8,1 milyar dolarlık seviyesi ile geçen yılki düzeyinin yüzde 17,4 üzerinde gerçekleşti.
Gayrimenkul yatırımları hariç tutulduğunda ise doğrudan yatırım kaynaklı net sermaye girişi 1,8 milyar dolar ile sınırlı kaldı.
Net girişler geçen yıla kıyasla yükseldi
2022 genelinde, doğrudan yabancı yatırımlar mayıs ayındaki 2,0 milyar dolarlık net giriş hariç düşük düzeylerde seyrederken doğrudan yatırım çıkışlarının gerilemesine paralel olarak net girişler geçen yıla kıyasla bir miktar yükseldi.
Dördüncü çeyrekte de ekim ve kasım aylarında hızlanan gayrimenkul yatırımlarına paralel olarak net girişler bir önceki çeyreğe göre 547 milyon dolar arttı.
Öte yandan, gayrimenkul kaynaklı net girişler 2021 yılında 5,6 milyar dolar iken bu yıl 6,3 milyar dolara yükselmiş (yüzde 11,3), toplam (net) içindeki payı da yüzde 82’den yüzde 77,9’a geriledi.
Yabancılara yapılan konut satışı yüzde 15,1 arttı
2022’de yabancılara yapılan konut satışı yüzde 15,1 arttı ve 68 bin 210’a yükseldi. Özellikle Rusya ve Ukrayna uyruklu vatandaşlara satışlardaki hızlı artışlar dikkat çekti.
Söz konusu konutların 16 bin 312’si Rusya, 8 bin 223’ü İran ve 6 bin 241’i Irak uyruklu vatandaşlar tarafından satın alınırken Rusya (yüzde 203,3) ve Ukrayna (yüzde 106,6) vatandaşlarının konut alımları son bir yılda önemli oranda arttı.
Satışların 24 bin 953’ü İstanbul, 21 bin 860’ı ise Antalya’da yapılırken Antalya ve Mersin’de yabancılara yapılan konut satışları yıllık olarak sırasıyla yüzde 76,5 ve yüzde 71,7 oranında arttı.
En fazla yatırım finans-sigorta sektöründe yapıldı
2022’de yüzde 27,7 oranında yatırım payı ile finans-sigorta sektörü en fazla yatırım yapılan sektör oldu. Bu sektörü yüzde 24,7 pay ile toptan ve perakende ticaret ve yüzde 23,7’lik pay ile imalat sektörleri izledi.
Geçen yıl ile karşılaştırıldığında toptan ve perakende ticaret sektörü yatırım payı kaybederken finans-sigorta sektörü öne çıktı. Konaklama-yiyecek 2022’de önem kazanan diğer bir sektör oldu.
Dördüncü çeyrekteki değişimlere bakıldığında ise toptan ve perakende ticaret yüzde 35,7’lik pay ile birinci sektör olurken bu sektörü yüzde 26,5’lik pay ile imalat ve yüzde 8,1 ile finans-sigorta sektörleri izledi.
En fazla yatırım yapan ülke İspanya
2022’de genelinde İspanya, 1,5 milyar doları Nisan ve Mayıs aylarında olmak üzere toplam 1,6 milyar dolarlık yatırımı ile en fazla yatırım yapan ülke olurken bunu yüzde 13,3 yatırım payı ile Hollanda ve yüzde 11,4 ile İsviçre izledi.
Bu sene İrlanda’nın yatırımları yüzde 67,9, Almanya’nın 44,9 ve İsviçre’nin yüzde 41,5 oranında artarken Avusturya’nın yatırımları yaklaşık iki katına çıktı.
Diğer taraftan, ABD ve İngiltere’nin yatırım payları son bir sene içinde sırasıyla yüzde 19,6’dan yüzde 6,2’ye ve yüzde 16,6’dan yüzde 3,9’a geriledi.
Dördüncü çeyrekte ise, ilk sıradaki İngiltere’yi yüzde 10’un üzerindeki yatırım payları ile Hollanda, Almanya ve İrlanda takip etti.
Yabancı sermayeli şirketlerin sayısı yüzde 49,8 arttı
2022’de kurulan ve yüzde 61,9’u İstanbul’da olan yabancı sermayeli şirketlerin sayısı yüzde 49,8 oranında artarken son bir yılda Rusya ortaklı şirketlerin sayısı 177’den 1363’e çıktı.
Rusya ve İran ortaklı şirketler 1363 ve 1300 şirket sayısı ile ilk iki sırada yer alırken Irak, Mısır, Suriye ve Ürdün’ün de ilk 10 içinde bulunduğu Orta Doğu ülkelerinin ağırlıkta olduğu görüldü.
İstanbul’u 1648 şirket sayısı ile ikinci sırada takip eden Antalya’da kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı da son bir yılda yüzde 127,3 oranında arttı.
TEPAV’ın Doğrudan Yatırımlar Bülteninin 17. sayısına buradan ulaşabilirsiniz
(HA)
