TL bu hafta içeresinde birçok döviz kuru karşında düşüş göstererek tarihinin en düşük seviyelerini gördü.
Yılbaşında 3,7875 seviyelerinde olan ABD Doları 6 Ağustos 2018 Pazartesi günü tüm zamanların en yüksek düzeyi olan 5,3301 seviyesini gördü. Lira, dolar karşısında bir günde yüzde 4,50 değer kaybetti. Kayıp yılbaşından beri yüzde 40 seviyelerine dayandı.
Rahip Brunson gerginliği ve dolar kurundaki ani dalgalanmalar nedeniyle Türkiye'den bir heyet dün ABD'ye gitme kararı alarak, diplomatik ilişkileri yoluna koyma çabasında olduğunu gösterdi.
Bu olay Pazartesi günü zirve yapan dolar kurunun ateşini bir nebze olsun, şimdilik düşürmeyi başardı.
Bu haberi yayına hazırladığımız saatlerde ABD Dolar 5,2904; Euro 6,1371, Sterlin ise 6,8256 seviyelerinden işlem görüyordu.
Aşırı ısınan ekonomi
TL'nin diğer para birimlerine göre daha fazla değer kaybetmesine neden olan iç ekonomik gerekçelerin başında "aşırı ısınma" gösteriliyor.
Hazine eski müsteşarı, ekonomist Mahfi Eğilmez "aşırı ısınma" teriminin, zorlama sonucu büyüyen ekonomiler için kullanılan bir ifade olduğunu belirtiyor.
Eğilmez ilgili yazısında aşırı ısınma için şu yorumu yapıyor:
"Ekonominin zorlama sonucu potansiyel büyüme oranının üzerinde ve sürdürülemez bir oranda büyümeye başlaması. Genellikle bu tür zorlanmış bir büyüme ile yüksek enflasyon oranı, yüksek bütçe açığı ve/veya yüksek cari açık birlikte ortaya çıkar."
Açıklanan veriler ise Eğilmez'i doğrular nitelikte. Temmuz ayında yıllık bazda enflasyon yüzde 15,85 olarak açıklandı. Merkez Bankası ise 8,4 olan yılsonu enflasyon beklentisi ise 5 puan artırarak 13,88 olarak açıkladı.
Türkiye ekonomisi ise 2017 yılında 2013 yılından beri en hızlı büyüme rakamı olan yüzde 7,4 rakamına ulaştı. 2018 yılının ilk çeyreğini kapsayan Ocak, Şubat ve Mart aylarında ise Türkiye'nin büyüme rakamı geçen sene için açıklanan yüzdeyi yakaladı: 7,4
Fakat buna rağmen Türkiye 181 ülke arasında en yüksek enflasyona sahip ülkelerden birisi. Trading Echonomics adlı sitesinin oluşturduğu listeye göre Türkiye enflasyon oranı en yüksek 11. ülke. Listenin başında ise Venezuela, Sudan ve Güney Afrika var.
Türkiye ise Angola ve Sierra Leone'nin ardından 11. sırada geliyor. Enflasyon liginde Türkiye'yi Mısır ve Özbekistan takip ediyor.
Faiz oranlarında da durum farklı değil. Yine aynı siteye göre Türkiye; Arjantin, Surinam, Venezuela, Haiti ve İran'ın ardından yüzde 17,75'lik oran ile en çok faiz veren 6. ülke konumunda.
Yine Türkiye listede cari açığın gayri safi yurt içi hasılaya oranı yüksek olan ülkeler arasında değerlendiriliyor. Türkiye için bu rakam yüzde -5,50.
Dünyanın en çok değer kaybeden paraları
Bu hafta başından itibaren Amerika'nın İran'a uyguladığı yaptırımlar ve geçtiğimiz aylarda yaşanmaya başlayan Çin – Amerika ticaret savaşı dolayısıyla yalnızca TL değil, birçok ülkenin para birimi ABD doları karşısında değer kaybetmeye başladı.
Venezuela senelerdir süren yüksek enflasyon oranlarıyla mücadele etmeye çalışıyor fakat hala bir çıkar yol bulabilmiş değil. Ülkenin para birimi her geçen gün ABD doları ve diğer para birimleri karşısında değer kaybetmeye devam ediyor.
Arjantin'de de durumlar pek parlak değil. Ülkenin ekonomisi her geçen gün daha kötüye giderken, geçtiğimiz aylarda İMF'den borç istendi. İMF ise Arjantin'e 50 milyar dolar kredi verilmesini onaylamıştı.
Türkiye ile birlikte "kırılgan 5'li" olarak adlandırılan ve ekonomik açıdan Türkiye'nin bir benzeri olarak değerlendirilen Güney Afrika ise kendi içinde yaşanan siyasi olaylardan dolayı üç aylık süre zarfında ABD doları yüzde 21'lik bir artış gösterdi.
Dünyada yaşanan tüm bu gelişmelere rağmen TL'yi halen en fazla değer kaybeden para birimleri arasında bulunuyor.
Türkiye'nin "aşırı ısınma" olarak tabir edilen sorununun yanı sıra hemen tüm ekonomik göstergelerinde negatif bir seyir görülüyor. Ve bunun sonuçları dünyanın diğer ekonomik sorun yaşayan ülkeleriyle Türkiye'yi aynı lige koyuyor: Ekonomik krizde olan ülkeler...
