ABD yönetiminin çelik ve alüminyumda gümrük vergilerini yükseltme kararının ardından 60 milyar dolarlık Çin malına uygulanan vergilerin yükseltileceğini açıklaması, dünya borsalarında sarsıntıya yol açtı. Açıklamanın ardından Standard & Poor’s 500 endeksi yüzde 2.5 değer kaybetti. Boeing, Caterpillar gibi bazı şirketlerin hisse senetlerinde kayıplar yüzde 5’i buldu.
ABD açısından Avrupa Birliği’nden sonra ikinci büyük ticaret ortağı konumundaki Çin, ABD’den aldığından çok daha fazlasını bu ülkeye satıyor. ABD’nin Çin karşısındaki ticaret açığı yaklaşık 400 milyar dolar düzeyinde. Gümrük vergilerinin yükseltildiği ve elektronikten tekstile birçok kategoriden mal içeren 60 milyarlık hacim ise, ABD’nin Çin’den yaptığı ithalatın yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor.
Çelik ve alüminyumda vergi yükseltme kararını açıklarken diğer ticaret ortakları AB, Güney Kore, Brezilya, Kanada ve Meksika’yı bundan muaf tutan ve böylece hedef aldığı ülkeyi açıkça ortaya koyan ABD Başkanı Donald Trump, Çin’i “ekonomik düşman” olarak nitelendiriyor * ve ABD’deki gelir kayıpları ve işsizlikten sorumlu tutuyor. Çelik ve alüminyumun ardından 60 milyar dolarlık Çin ürününe gümrük vergilerinin yükseltilmesi, ABD tarafından Çin’e karşı bir ticaret savaşı başlatıldığını artık çok daha net ortaya koyuyor.
Dün Çin de, ABD’den ithal edilen 3 milyar dolarlık ürüne (et, taze meyve, şarap, fıstık, vs.) uygulanan vergilerin yükseltileceğini (yüzde 15 ilâ 25 arasında) açıklayarak, ABD’nin hamlelerini karşılamaya hazır olduğu işaretini verdi.
Çin’den yapılan ihracata uygulanan vergilerin yükseltilmesi, ABD’deki tüketici fiyatlarının yükseleceği anlamına geliyor. Öte yandan Çin’in ABD tarafından başlatılan ticaret savaşında aktif tutum alması, ABD içinde birçok sektöre ciddi zarar verebilir. Buna ilişkin endişelerin ilk sözcüleri, Cumhuriyetçi Parti’nin Iowa ve Kansas senatörleri oldu. Senatörler Charles E. Grassley ve Pat Roberts, Çin’in ABD’den ithal edilen soyaya vergiyi yükseltmesi halinde Iowa gibi eyaletlerin kayba uğrayacağını söyledi.
* Trump, Kasım 2015’de “ekonomik düşman” olarak nitelendirdiği Çin’in ABD’ye yaptığının dünya tarihindeki en büyük hırsızlık olduğunu söylemiş ve “İşlerimizi çaldılar” demişti. (ŞA)
