Haberin İngilizcesi için tıklayın
Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı’nın (INTERPOL), “Küresel Plastik Atık Pazarı’nda Ortaya Çıkan Yasadışı Eğilimler” başlıklı raporu, küresel plastik sektöründe yaşanan yasadışı ticaret ve atık işlemedeki usulsüzlükleri ortaya koydu.
Rapora göre plastik atıklarda yaşanan artış yasadışı faaliyetlere kapı aralıyor.
Türkiye, raporda, Çin’in atık ithalatında gittiği kısıtlama sonrasında Avrupa ve ABD’nin plastik atık ihracatını en fazla artırdığı ülkeler arasında yer alıyor.
Raporda ayrıca yasadışı depolanan plastik atıkları ortadan kaldırmak için çıkartıldığı düşünülen yangınlara İtalya, Malezya, Polonya, Romanya ve Tayland’ın yanı sıra Türkiye’de de rastlandığı belirtiliyor.
257 ticaret rotasının 52’si sorunlu
INTERPOL raporu, suç örgütlerinin plastik atık ticaretine sızmak için gönderimleri yasadışı olarak farklı rotalara kaydırdıklarını ve yetkilendirilmemiş atık yönetimi yöntemleri kullandıklarını da belirtiyor.
Rapora göre, plastik atıkları büyük oranda yanlış yönetilirken INTERPOL tarafından analiz edilen 257 ticaret rotasının 52’sinde sorunlarla karşılaşılıyor.
WWF Türkiye: Kararlılıkla mücadele edilmeli
WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Plastik Projeleri Müdürü Tolga Yücel, plastik kirliliğinin denizler üzerindeki etkilerinden sonra şimdi de suç boyutuna şahit olunduğuna dikkat çekerek şu değerlendirmeleri yaptı:
“Atıklarla ilgili suçların kökleri plastik kullanımı ve üretiminin iyi yönetilememesine dayanıyor. Ulusal sınırları aşan bu krizle mücadele etmenin tek yolu, şeffaflık ve hesap verebilirlik, yani sorunda rolü olan tüm tarafların sorumluluğu paylaşmasını içeren bir sistem ve zihniyet değişimidir.
“Tüm dünya liderlerini, acilen denizlerdeki plastik kirliliğini çözecek kapsamlı bir sözleşme için bir araya gelmeye çağırıyoruz.”
"Türkiye adım atmalı"
Yücel Türkiye’deki durumu da şu sözlerle özetledi:
“Türkiye’de ise yetkililer öncelikle plastik atıkların kaynağında daha iyi ayrıştırılması; konunun hanelere ve bireylere inmesi için gerekli adımları atmalıdır. Ülkemizin plastik atık ithal etmesinin gerekçesi toplanan atıkların geri dönüşüm tesislerinin ham madde ihtiyacını karşılayamaması olmakla birlikte Interpol raporunun gösterdiği üzere süreç suiistimal ve yasa dışı usulsüzlük ve uygulamalara açık.
“Ülkemiz Sıfır Atık Programı ile olumlu bir adım atmıştır, şimdi de bu küresel sözleşmenin şekillendirilmesinde öncü bir rol oynama şansına sahiptir. Denetimler sıkılaştırılarak plastik kirliliği ile kararlılıkla mücadele edilmesi sayesinde geri dönüşüm sanayinin ihtiyaç duyduğu ham madde yurt içinden karşılanacak; ülkemiz de denizlerine sahip çıkarak, Akdeniz’i en çok kirleten ülkeler arasında anılmaktan kurtulacaktır.
“Küresel bir sözleşmeye ihtiyaç var”
“Çin, bugüne dek onlarca yıl ülkelerin plastik atıkları için kolay bir çözüm olma konumunu sürdürdü ve dünya plastik atıklarının yarısını ithal etti. 2018’de plastik atık ithalatını kısıtlama kararı sonrası yeniden çizilen rotalar alternatif ülkelerin neye uğradıklarını şaşırmalarına yol açtı ve suç örgütleri fırsatı değerlendirmek üzere harekete geçti.
“Basel Sözleşmesi kapsamında küresel plastik atık ticaretini düzenleyen uluslararası önlemler 2021 yılından itibaren yürürlüğe girecek. Ancak suçluların yeni düzenlemeleri avantajlarına çevirecek yöntemleri de bulduklarına dikkat çeken INTERPOL, atıklarla ilgili yasal takip ihtiyacını vurguluyor.
“INTERPOL Çevresel Uyum ve Yaptırım Komitesi Danışmanlar Kurulu Başkanı Calum MacDonald (aynı zamanda İskoçya Çevre Koruma Ajansı Direktörü), bir değerlendirme yaparak, “Günümüzde, küresel plastik kirliliği gezegenimizi en fazla tehdit eden çevre sorunlarından biri. İyi düzenleme ve yönetim küresel çevre güvenliği açısından elzem.
Hükümetlere tavsiyeler
INTERPOL’ün uluslararası suçlarla mücadele eden örgütlerin daha fazla iş birliği yapması yönündeki çağrısının akabinde WWF, hükümetlere yönelik tavsiyelerini de açıkladı:
- Küresel ölçekte yasal bağlayıcılığı olan ve ulusal eylem planları ile düzenlemeleri içeren uluslararası bir sözleşme için müzakerelere hız verilirken düşük gelir seviyesindeki ülkelerde atık yönetimine destek olunmalı.
- Tek kullanımlık plastiklerin yasaklanması; gelişmiş pazarlarda yerel geri dönüşüm kapasitesini iyileştirilmeli ve gelişmiş ekonomilerde atık yönetimi konusunda boşlukların giderilmesi yönündeki mevcut mekanizmaların güçlendirilmeli.
- Çevre dostu plastik seçenekleri için yenilikçi çalışmalara ağırlık verilmeli ve bu seçeneklerin yaygınlaştırılmalı.
- Plastik atıkların izlenmesi ve yasal takibatın güçlendirilmesi için araştırma ve kapasite geliştirme yatırımları yapılmalı.
(TP)
* WWF'in plastik kirliliğine karşı uluslararası kampanyasına ulaşmak için tıklayın.
