Kanal İstanbul'un ÇED Raporunu Kim Hazırladı?

Fotoğraf: AA

Haberin İngilizcesi için tıklayın

“Günümüzden bin yıl önce yaşamış ünlü Türk Bilgini İbni Sina; ‘Tozlar ve Dumanlar Olmasaydı İnsanoğlu bin yıl yaşardı’ derken günümüzdeki çevre kirliliğine dikkati çekmiştir.”

Yukarıdaki bu ifade Kanal İstanbul’un Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporunu hazırlayan Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş’nin kurucusu ve sahibi Selahittin Hacıömeroğlu’na ait.

Hacıömeroğlu 2010'da bir konferansta yaptığısunuma bu ifadeyle başladı ama “Sonuç olarak ÇED yatırımı ve kalkınmayı engellemeyen bir çevre koruma aracıdır” diyerek bitirdi.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ısrarı üzerine 2011’de gündeme gelen Kanal İstanbul projesinin ilk ÇED raporu Aralık 2017’de kamuoyuna duyuruldu fakat Ulaştırma ve Denizcilik Bakanı Ahmet Arslan ‘Bakanlık sitesinden yayımlanan güzergah ile yanlış algı oluşturdular, 5 güzergah üzerinde çalışıyoruz’ diyerek yayınlanan raporu yalanladı.

Şubat 2018’e gelindiğinde ÇED çalışmaları tekrar başladı ve 23 Aralık 2019’da Bakanlığın internet sitesi üzerinden tekrar yayınlanarak raporun kabul edildiği açıkladı.

İki raporun altında aynı firmanın imzası vardı. 1997’de kurulan Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş.

Rapordaki akademisyenlerin aksine İstanbul halkının ve bilim insanlarının karşı çıktığı 1595 sayfalık bu raporu hazırlayan firma 1997’de Selahittin Hacıömeroğlu tarafından Ankara’da kuruldu.

Rüşvet verdiği iddiasıyla hapis cezası aldı

Hacıömeroğlu 2013’te BOTAŞ'taki ''yolsuzluk'' iddiaları üzerine, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde başlatılan ''Mavi Hat Operasyonu'' kapsamında açılan davada Hacıömeroğlu, “Tuz Gölü su hattı, müşavirlik, çevre ve depolama" ihalelerine fesat karıştırdıkları gerekçesiyle 10 ay, "Tuz Gölü çevre ihalesi kapsamında rüşvet suçunu işledikleri" iddiasıyla da 3 yıl 4 ay hapis cezası aldı.

Operasyon 2007’de başlatılmıştı ve Selahittin Hacıömeroğlu 2008’e kadar tutuklu yargılandı. 2016’da ise Yargıtay yerel mahkemenin verdiği mahkumiyet hükümlerini bozdu.

Kendi şirketine ÇED olumlu raporu verdi

Bir diğer olay. Biga Termik Santrali. 2015’te yapımı için çalışmalara başlandı. Fakat santral ile ÇED raporunu hazırlayan şirket arasındaki bağ ilginçti.

Biga Enerji Elektrik Üretim A.Ş'ye ait olan santralin sahibi Selahittin Hacıömeroğlu'ydu ve kendi santrali de dahil yarımadada planlanan birçok santralin ÇED dosyasını Hacıömeroğlu’nun sahibi olduğu Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş hazırlamıştı.

Fakat Hacıömeroğlu daha sonra bu firmayı devretti ve hazırlanan ÇED raporu Bakanlık tarafından kabul edilmedi.

8 yılda 42 ihale

Hacıömeroğlu’nun sahibi olduğu bu Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş devletten 2011-2019 yılları arasında 24 milyon TL bedel ile 42 ihale aldı.

Orman ve Su işleri Bakanlığı, Çevre ve Su işleri Bakanlığı, Milli Savunma, Karayolları Genel Müdürlüğü, MKE, ASKİ,DSİ, İl Özel İdareleri ihale alınan kurumlardan sadece bir kaçı.

Kaynak: Murat Ağırel / Yeniçağ

Fakat şirket Kanal İstanbul’un ÇED ihalesine girmedi. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından “Kanal İstanbul Projesi Etüt, Proje ve Danışmanlık Hizmetleri İşi” adıyla 14 Temmuz 2017 ihale edilen projeyi Yüksel Proje Uluslararası Anonim Şirketi 34 Milyon 990 bin TL’lik bedelle aldı. Aldı fakat pazarlık yoluyla yapılan ihaleye zaten bir tek Yüksel Proje Uluslararası Anonim Şirketi katılmıştı.

Üstelik pazarlık usulünün seçilme gerekçesi olarak “Kanal İstanbul Projesinin Türkiye'nin jeopolitik durumuna etkisi, tehlikeli madde taşıyan gemilerin İstanbul Boğazı için risk oluşturması ve Türkiye’nin milli güvenliğini tehlikeye atması ve ülkemizin OHAL kapsamında olması gibi sebepler” gösterildi.

Kaynak: ekap.kik.gov.tr

Fotoğrafı büyütmek için TIKLAYIN

Hatta Ağustos 2017’de işe başlayan şirkete yeterlilik belgesi 2019'da verildi. Firma Avrasya Tüneli’nden Osman Gazi Köprüsü’ne, Yavuz Sultan Köprüsü’nden Marmaray’a birçok projenin müşavirlik ve kontrollük ihaleleri ile proje, teknik fizibilite, saha etüdü hizmetleri ihalelerini alan firmaydı.

Şirket Kanal İstanbul’un ÇED hazırlama işini Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş’ye verdi. Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş ise Kanal İstanbul'un ÇED raporunda projesinin gerçekleştirilmesi için 1595 sayfalık rapor hazırladı ve Avrupa yakasında tespit edilen beş ayrı güzergahı değerlendirilerek en uygun güzergahı tespitinde bulundu.

TMMOB: Denge alt üst olacak

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği de (TMMOB) şirketin hazırladığı rapora karşın şu görüşlerini sundu:

• Projeyle yaklaşık 20 bin futbol sahası büyüklüğünde doğal orman yok olacak,
• Proje kentte ve bölgede geri dönüşü imkansız ekolojik hasarlara sebebiyet verecek,
• Proje kentin üst ölçekli planına sonradan işlenmiştir ve plan ana kararlarıyla çelişmekte,
• Proje güzergahında üç aktif fay hattı bulunmakta, deprem ve tsunami riski de içermekte,
• Proje ile tüm nüfus ve istihdam dengesi altüst olacak,
• Kanal nedeniyle heyelan, toprak kaymaları ve sıvılaşma tehlikesi yüksektir,
• Geçimini tarımdan, hayvancılıktan sağlayan yöre halkı yaşam güvencesini kaybedecek,
• Kanalın yapım, işletim maliyeti ve geri ödeme süresindeki dengesizlikler nedeniyle kanal, telafisi imkansız sorunlar doğuracaktır. 

(HA)

Bu haberin yapımında Yeniçağ, Cumhuriyet, Sözcü, AA, TMMOB, EKAP

ve yerel gazete kaynaklarından yararlandık.