Haberin Kürtçesi için tıklayın
İran'da geçen yılın sonlarından bu yana genellikle kız öğrencilerin eğitim gördüğü okullara zehirli gaz saldırıları yapılıyor. Şu ana kadar 238 okulda 5 binden fazla öğrenci zehirlendi.
İran'ın Kirmanşah kenti doğumlu araştırmacı-yazar Jiyar Cihanferd, zehirli gaz saldırılarını öncesi ve sonrasıyla bianet'e anlattı.
Şu ana dek kaç öğrenci etkilendi?
Şimdiye dek binlerce kız çocuğunun zehirlendiğini söyleyen Cihanferd, "Zehirli gaz saldırıları İran'ın her yerinde oldu. Hatta bazen yerlerde erkek okulları da saldırıya maruz kaldı. Gaz saldırıları sonucunda boğulma, dengesizlik, nefes daralması, bilinç kaybı gibi rahatsızlıklar oluşuyor. Şu ana dek birkaç öğrencinin hayatını kaybettiği yönünde bilgiler var. Ancak ölüm nedenleri raporlara farklı yansıtıldığı için bu konuda net bir bilgi edinemiyoruz. Doktorlar, zehirli gazların uzun vadede de çocuklara çok büyük zarar verebileceğini ifade ediyor" dedi.
Amaç kız okullarını kapatmak
Yapılan kolektif eylemlerin ilkokullardan tutalım lise ve üniversitelere dek her yerde yürütüldüğünü kaydeden Cihanferd, "İsyanın ilk günlerinde öğrenciler rejime yönelik tepkilerini Humeyni'nin okullardaki fotoğraflarını kırarak da gösterdi. Kitaplara basılan fotoğraflarını yırtıp attılar. Okulların duvarlarına rejim karşıtı sloganlar yazdılar ve hicablarını çıkardılar. Genç kızlar ve kadınlar bu devrimsel harekette gözle görülür bir rol oynadı. İran İslam rejimi zaten kadın karşıtıdır. Bu isyan da kadınların devrimi ve "jin, jiyan, azadî" ile biliniyor. Ki bu yüzden birçok kentte kız okullarını bile isteye hedef alıyorlar. Amaç kız okullarını kapatmak ve kadınlardan isyanın 'intikamını' almak" diye konuştu.
Halk, "jin, jiyan, azadî" sloganıyla rejime başkaldırdı
Kız okullarının kapatılmasını amaçlayan zehirli gaz saldırılarının Jina Amini'nin ölümünden sonra başladığını anımsatan Cihanferd, "İlk zehirli gaz saldırısı Kum kentinde oldu. Bahsetmeye değer ki Kum şehri, Şii İslam'ın siyasi merkezidir ve "Jin, jiyan, azadî" (Kadın, yaşam, özgürlük) sloganı bu kentte büyük etki bıraktı. Kum'da kadınlar için hicab devriyeleri hep vardı. Hatta perdeleri belirlenen ölçülere uymayan kadınlar uyarılırdı. İşte böylesi bir şehirde halk, "jin, jiyan, azadî" sloganıyla rejime başkaldırdı. Kadınları ve toplumun özgürlüğünü istedi. Üniversite ve okullardaki kadınlar da bunun öncülüğünü yaptı ve bu yüzden zehirli gaz saldırılarının hedefi oldular" şeklinde konuştu.
"Halkın isyanı ve tepkisi rejimin kendisine"
Rejimin saldırılarının işin rengini değiştirdiğini belirten yazar sözlerine şöyle devam etti: "İslam Cumhuriyeti rejimi, bastırma ve zor aygıtlarıyla isyanı bir noktaya kadar kısa süreli susturmayı denedi. Ama halklar sessiz kalmadı ve isyan artık başka bir renge büründü. Halk, tepkisini ilkin hükümetin hicabı zorunlu kılan uygulamalarına gösterdi. Zamanla halkın isyanı ve tepkisi direkt rejimin kendisine oldu."
TIKLAYIN - Zehirlenen ülke mi, kızlar mı? İran nereye koşuyor?
Jiyar Cihanferd kimdir?
Araştırmacı-yazar Jiyar Cihanferd, Kirmanşah'a bağlı Gyelan kasabasında 1985'de doğdu. Birkaç kere gözaltına alındı ve tutuklandı. Kürtçe'nin farklı lehçelerinde (Kelhurî, Kurmancî, Soranî û Lekî) edebiyat ve sanat çalışmaları yürütüyor. 11 kitabı basılan Cihanferd, PEN Almanya ve PEN Kürt üyesidir.
Ne olmuştu?İran'da 30 Kasım 2022'den bu yana genellikle kız öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda toplu zehirlenme vakaları yaşanıyor. Öğrencilerde solunum sıkıntısı, mide bulantısı, baş ağrısı ve uzuvlarda uyuşma gibi belirtiler görülüyor. Şu ana kadar 238 okulda 5 binden fazla öğrenci zehirlendi. İran İçişleri Bakanlığı, 11 Mart'ta yaptığı yazılı açıklamada, Tahran, Kum, Zencan, Huzistan, Hemedan, Fars, Gilan, Batı Azerbaycan, Doğu Azerbaycan (Tebriz), Kürdistan ve Rezevi Horasan eyaletlerindeki okullarda toplu zehirlenme vakalarıyla bağlantılı oldukları şüphesiyle 100'den fazla kişinin gözaltına alındığını duyurmuştu. |
(NT)
