İnsan hakları savunucuları | Rojhilat'taki gösterilerde 7 kişi öldürüldü

Fotoğraf: Mahsa Amini'nin kenti Saqqez'da dün gece/ANHA

Haberin Kürtçesi için tıklayın

İnsan hakları savunucuları, İran'ın Kürdistan eyaletindeki protestolar sırasında bir gecede yedi kişinin öldürüldüğünü, güvenlik güçlerinin Mahsa Amini'nin ahlak polisinin elinde can vermesinin yol açtığı ülke çapındaki gösterilere yönelik ölümcül bir baskı uyguladığını bildiriyor.

22 yaşındaki genç Kürt kadının Tahran'da "tesettüre aykırı" kıyafeti gerekçesiyle gözaltında öldürülmesinin üzerinden geçen dört haftanın ardından kabaran altüstlükler henüz rejimi devirecek güçte görünmemekle birlikte İran'ın İslami iktidarına karşı cesur meydan okumada herhangi bir zayıflama belirtisi gözükmüyor.

Çok sayıda kadının katıldığı protestolar İran'da haklar ve özgürlüklere yönelik baskılardan bunalanların birikmiş öfkesini açığa çıkardı. Gösteriler sırasında daha çok genç kadının can vermesi protestoları büyüten birer haykırışa dönüştü.

Yöneticilerin büyük çoğunluğu tavizsiz davranılmasından yana konuşurlarken dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'in üst düzey danışmanlarından birinin, devletin başörtüsünü dayatma çabalarına yönelik ender eleştirilerden birinde "polisin başörtüsünü zorlamasının gerçekten gerekip gerekmediğinin sorgulanmasını" önerdiği haberlerde yer aldı.

İnan hakları grupları:
Rojhilat'ta en az 200 kişi öldürüldü

İnsan hakları grupları, özellikle güvenlik güçlerinin geçmişte Kürtlerin başkaldırılarının şiddetle bastırıldığı Kürt bölgelerindeki yoğun protestolara karşı uygulanan şiddet sonucunda 200'den fazla kişinin öldürüldüğünü bildiriyor.

İran Kürdistanı'nın başkenti Sanandaj'da bir kaynak, Reuters'e, çevik kuvvetin evleri aradığını ve düzinelerce genci tutukladığını ve kent sokaklarında kol gezen yüzlerce polis memurunun durumu daha da gerginleştirdiğini söyledi.

Güvenliğinden emin olmadığı için adını vermek istemeyen kaynak "Baneh ve Saqqez'den aldığımız bilgilere göre dünden bu yana, gençler de dahil olmak üzere düzinelerce insanı tutukladılar," dedi.

"Çarşamba gecesi 10 Rojhilat kentinde yoğun şiddet"

İran'ın Kürdistan eyaletiyle ilgili bilgileri derleyen insan hakları grubu Hengaw, protestocuların Çarşamba gecesi 10 kentte "güvenlik güçlerinin yoğun şiddeti" ile karşı karşıya kaldığını söyledi.

Hengaw, Kermanşah'ta, güvenlik güçlerinin hedef alarak açtıkları ateşle iki kişinin öldürüldüğünü söyledi. Ölenlerden biri olduğunu ileri sürdüğü 18 yaşındaki bir genç erkeğin cesedinin fotoğrafını yayınladı.

Çarşamba günü geç saatlerde Kermanşah'tan sosyal medyada yayınlanan bir video, caddede yanan ateşi gösteririken geriden "Kermanşah cehennemdir, savaştır, savaştır," diyen bir ses duyuluyordu.

Hengaw, Kermanşah'ta güvenlik güçlerinden de üç kişinin öldüğünü ve yaklaşık 40 kişinin yaralandığını söyledi.

Mahabad'da öldürülen bir güvenlik görevlisiyle birlikte güvenliğin de dördüncü kaybını verdiği, ve İran Kürdistan eyalet başkenti Sanandaj'da başka bir göstericinin de hükümet ateşiyle öldürüldüğü belirtildi.

Protestolar sırasında birçok kadın, Amini'nin tutuklanmasına yol açan İran'ın muhafazakar kıyafet kuralları uyarınca giymeye mecbur tutuldukları başörtülerini ortalıkta açıyor, savuruyor ve yakıyorlar.

Kermanshah, tonight, 12 October pic.twitter.com/B2WfHm1q03

— Borzou Daragahi ???????? (@borzou) October 12, 2022

Ali Laricani: "Kadınların yarısı
başlarını örtmüyorsa polis karışmamalı"

Hamaney'in danışmanı, eski İran Meclis Başkanlarından Ali Laricani, "Ülkemizdeki kadınların yüzde 50'si tam olarak başlarını örtmüyorlarsa, o zaman polis bunu karışmamalı" dedi. Laricani Ittılaat gazetesine yaptığı yorumda "Buradaki soru şu" dedi. "Bunlar hükümetin müdahale etmesi gereken konular mı?"

İnsan hakları avukatı Saeid Dehghan, güvenlik güçlerinin Çarşamba günü Tahran'daki Barolar Birliği önünde protesto gösterisi yapan üç insan hakları avukatını tutukladığını söyledi.

Başyargıç Gulamhüseyin Mohseni Ecey:
Protestoculara gereksiz sempati göstermeyin

İran, huzursuzluğu sert bir şekilde bastırmak için güç kullansa ve gönüllü Besic milislerini polisin yanı sıra devreye sokmuş olsa da, henüz seçme bir kuvvet olan Devrim Muhafızları'nın protestoculara karşı konuşlandırıldığına dair bir belirti yok. 

Yarı resmi bir haber ajansının bildirdiğine göre İran'ın en üst düzey yargıcı, "isyanların ana unsurları"nın en ağır şekilde cezalandırılması için talimat verdiğini söyledi.

Gulamhüseyin Mohseni Ecey "Yargıçlarımıza [protestoculara] gereksiz sempati göstermekten kaçınmaları talimatını verdim ... ve daha az suçlu olanları ayırırken onları ağır cezalara çaprtırmalarını [söyledim], "dedi

İran devlet medyası, protestolar sırasında gözaltına alınanların bazıları hakkında iddianameler hazırlandığını, ancak kaç kişinin göaltında olduğunun açıklanmadığını bildiriyor. İnsan hakları gruplarının tahminlerine göreyse binlerce tutuklu var.

(AEK)