"Boriç, koalisyonu kurtarmak için gençlik arkadaşlarını feda etti"

Fotoğraf: Şili Cumhurbaşkanı Gabriel Boriç, kabine değişikliğini açıklıyor/El Pais
Federico Rivas Molina, Rocio Montes
El Pais, İspanya

Gabriel Boric yüzünü merkeze döndü. Salı günü duyurulan Bakanlar Kurulu'ndaki altı değişiklik, 1990'dan bu yana demokrasiye geçişin ilk aşamasına yön veren eski merkez sol koalisyon Concertación'dan gelen şahsiyetlere kapıyı açtı. Boriç La Moneda'ya öğrenci protestolarının ateşinde pişmiş bir kuşakla gelmişti. Ancak iktidarda geçirdiği altı ayın sonunda, 36 yaşındaki Şili tarihinin en genç cumhurbaşkanı krizin büyüklüğüne boyun eğmek zorunda kaldı. Geçtiğimiz Pazar anayasa referandumunda yüzde 62 "ret" oyuyla uğranılan ezici yenilginin ardından iç halkadaki, militanlık çağından arkadaşlarını feda etti ve siyasi nüfuz ve geniş yönetim tecrübesi olan şahsiyetlerle kucaklaştı. Şili Hükümeti şimdi geçtiğimiz Mart'tan daha çok Sosyalist Partili bakana sahip.

Sosyalistlere daha çok bakanlık

Boric, hükümetinin kaderini referanduma yatırmıştı, şimdi bedelini ödemesi gerekiyor. Desarrollo Üniversitesi kamu politikaları direktörü Gonzalo Müller, "Açık olan şey, eski Concertación'un, eski solun geri döndüğüdür" diye özetliyor. Geri dönenler Carolina Tohá ve Ana Lya Uriarte. Pazartesi'den bu yana eski bakan Tohá, Şili kabinesindeki en güçlü konum olan, Başbakanlığa denk düşen İçişleri Bakanlığı'na geldi. Uriarte ise Parlamento'yla ilişkiler ve muhalefetle diyalogdan sorumlu Cumhurbaşkanlığı Sekreterliği'ni yürütecek. Boriç'in seçtiği kişilerin siyasal ağırlığı, yerlerini aldıkları Aralık'ta La Moneda'ya Boriç'in birlikte gelen, üniversite günlerinden bu yana onun en yakın arkadaşları olan, yeni kuşağın simgeleri Izkia Siches ve Georgio Jackson'la denk.

Kim kim? Boriç'in yeni bakanlarının profilleri

Boric, artık Kabine'de görev almayacak olan Siches'i ve Sosyal Kalkınma Bakanlığı'na çektiği Jackson'ı fedaya karar verdi. İkisi de artık cumhurbaşkanına tüm kararlarında eşlik eden altı bakandan oluşan Siyasi Komitede yoklar. Boric ile başkanlıkta bir ikili oluşturmuş olan Jackson, mevcut anayasanın, seçim vaatleri arasındaki bazı temel reformların gerçekleşmesini engellediği görüşüyle hükümetin kaderini yeni Anayasa'nın kabulüyle koşullamış olmasının bedelini ödedi. Yenilgi, Boriç'i savunmasız ve güçsüz bıraktı ve kendi Geniş Cephesi'ni geri çekerek koalisyonun merkezine yönelmek, Sosyalist Parti'ye alan açmak zorunda kaldı.

Şili Üniversitesi profesörlerinden Octavio Avendaño, "Ana Lya Uriarte ve Carolina Tohá'nın katılımı, kariyerlerinde bakanlık veya ilgili başka görevler olan kişileri bir araya getiriyor" diyor. "[yeni gelenler] hem merkezin hem sağ kesimle anlaşma deneyimine sahip bu, Iskia Siches veya Giorgio Jackson'da yoktu." diye açıklıyor.

Pinochet'nin katlettiği bakanın kızı: Tohá

Tohá özel bir profile sahip Merkez soldaki birkaç kişi gibi, hem eski başkan Ricardo Lagos (2000-2006) hem de Michelle Bachelet (2006-2010 ve 2014-2018) ile yakın ilişkisi var. Siyaset sınıfının köklü ailelerinden birinin üyesi olarak, dün, babası José Tohá'nın Augusto Pinochet diktatörlüğünce tutuklanıp katledilmesinden önce Salvador Allende Hükümeti'ndeki konumuna geldi. Tohá, ilk Bachelet hükümetinin sözcüsüydü, Parlamentoda deneyim ve solda derin temas ağlarına sahip. Ama Gonzalo Müller'in deyimiyle üzerinde "bir hayalet" dolaşıyor. "Diyaloğların kapsını açacak siyasi lider olarak göreve getirildi, ancak kişisel olarak cumhurbaşkanına en yakın bakan ve Geniş Cephe'nin siyasi lideri Giorgio Jackson'la aynı kabinede yer alacak."

"Michelle Bachelet'nin havarisi": Uriarte

Bu arada Uriarte de, büyük olasılıkla yeni bir Anayasa Meclisi'nin seçilmesine yol açacak olan yol haritasının oynalacağı Parlamento'da muhalefetle müzakereleri yönlendirmekten sorumlu olacak. Uriarte, eskiye giden bir dostluk ve siyasal bağlılık içinde olduğu Bachelet'in havarilerinden. Eski cumhurbaşkanı, BM İnsan Hakları şefliğine atandığından beri yaşadığı Cenevre'den Şili'ye her gelişinde eski mesai arkadaşları ve siyasal dostlarıyla buluştuğunda Uriarte de hazır oluyor ve katılanları bilgilendiriyor. Octavio Avendaño, değişikliklerin Hükümetin merkeze yönelişinin ve ayrıca "anayasal sürecin yeni evresini başlatacak müzakerelerin gerçekleşmesini sağlayacak kişileri görevlendirme icabı olarak" yapıldığı konusunda ısrarlı: "Tersi her şeyi çok güçleştirirdi, çünkü zaten çok zayıf bir hükümet olduğu görüldü."

İç kabinede beş kadın bir erkek bakan

Yeni düzende Boriç, siyasi komitede çevresine beş kadın ve bir erkek, bakan aldı. Hazine Bakanı sosyalist Mario Marcel, şu ana kadar Kabine'de 40 yaş altı kuşaktan gelmeyen birkaç kişiden biriydi. Nihai sonuç, iki ana siyasi bakanlığın ve ekonominin yönetiminin, Concertación zamanlarından kalma ılımlı sol tarihsel kadrolara bırakılması oldu.

Düşünce kuruluşu Espacio Público'nun genel müdürü Pía Mundaca, siyasi komitenin Boric'in hükümet planını sahaya yansıtması ve ve "anayasal sürecin nasıl ilerleyeceği konusunu netleştiren bir anlaşmayı kolaylaştırması" gerektiği konusunda uyarıyor. "Ayrıca, güvenlik veya emeklilik reformları gibi hala beklemede olan kamu politikası güçlüklerini de aşması gerekiyor. Bunlar doğrudan Anayasa tartışmasına bağlı olmayan ve insanların derinden hissettikleri çok yakıcı konular" diyor.

"Geri adım yok"

Boriç, yeni bakanlarının iş başı yapmasının ardından yaptığı konuşmada, yeni Anayasa hazırlama sürecinin, şimdi "yeni bir enerjiyle" yeniden ortaya çıkmaya çalışan Hükümetinin planlarını değiştirmeyeceğini özellikle vurguladı.

Başkan "Bu Kabine, bizi La Moneda'ya taşıyan dönüşüm gerçekleştirme ruhsatını teyit ediyor, bundan bir adım olsun geri atmıyoruz" diyor.

(AEK)