"İran, nükleer silahtan bir adım uzakta"

*İran'ın nükleer tesisleri. Fotoğraf: IRNA (Arşiv). 

Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran'ın, uranyumu en az yüzde 20 oranında zenginleştirmeye başladığını teyit etti.

Associated Press (AP) haber ajansının bildirdiğine göre göre ajansın üye ülkelere gönderdiği raporda, İran'ın stokuna yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş 17.6 kilogram uranyum eklendiği not edildi. 

Bu rapora göre, Tahran yönetimi, 2 Kasım'da 2 bin 443 kilogram olan zenginleştirilmiş uranyum miktarını 2 bin 968 kilograma çıkardı.

Denetim de sınırlandırılıyor

Tahran yönetimi, konuyla ilgili son açıklamasında Şubat ayı sonuna kadar Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile nükleer gerilimin aşılmasına dönük bir uzlaşının sağlanamaması halinde UAEK'nın denetim faaliyetlerini sınırlandırılacağını duyurmuştu.

Biden yönetimi, İran ile nükleer anlaşmaya yeniden taraf olmak istediklerini ilan etmiş ancak bunun için Tahran yönetimi'nin "güven artırıcı adımlar atması" şartı ileri sürmüştü.

Geçen yıl Aralık ayının başında İran Parlamentosu, Birleşmiş Milletler'in (BM) nükleer tesislerdeki denetimlerinin durdurulmasını ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin artırılmasını öngören bir yasa tasarısı geçirdi.

Yasa, İran'a yönelik yaptırımların iki ay içerisinde hafifletilmemesi durumunda, uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirmeye geri dönmesini öngörüyordu.

• NOT: 2015'te imzalanan nükleer anlaşmaya göre İran uranyumu sadece yüzde 3,67 oranında zengileştirecekti. Ancak yaptırımlar sonrası 2019 Temmuz'undan bu yana İran yüzde 4,5 oranında uranyum zenginleştiriyor. Yasa onaylanmadan önce Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, hükümetinin "diplomasiye zarar verici" diye tanımladığı düzenlemeye destek vermediğini söylemişti.

Uranyum oranı neyi değiştirir?

Sadece çok özel bir uranyum izotopu - uranyum 235 - nükleer enerji veya silahlar için kullanılabilir.

Nükleer reaktörler genellikle % 3-5 arası saflık seviyesine sahip zenginleştirilmiş uranyum kullanır.

Silah sınıfı olarak kabul edilen bir seviyeye ulaşmak için, saflık seviyesinin% 80-90 civarında olması gerekir.

Bundan daha düşük konsantrasyona sahip bir nükleer silah oluşturmak hala mümkündür, ancak silah çok daha büyük, daha ağır ve hareket ettirilmesi zor olacaktır.

Bununla beraber zenginleştirmenin en zahmetli kısmı% 0-20 arasındadır - bu seviyeye ulaşıldığında zenginleştirme oldukça hızlı bir şekilde% 90'a çıkabilir.

Associated Press'e göre, yeni çıkarılmış bir üründe her 140 uranyum 238 atomu için bir uranyum 235 atomu vardır.

İran'ın% 3,67'lik sınırına ulaşmak için, istenmeyen uranyum 238 izotoplarından 114'ünün çıkarılması gerekiyor.

Ancak% 20 saflık seviyesine ulaştıktan sonra, her bir uranyum 235'e yalnızca dört uranyum 238 atomu vardır.

Bu, kalan dört istenmeyen maddenin% 90 konsantrasyona ulaşmak için ekstrakte edilmesi gerektiği anlamına gelir.

(PT)