Karabağ: Şimdi ne olacak?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ilgili son görüşmesinde Erdoğan'ın Rusya ile "ortak merkezin" en kısa zamanda faaliyete geçmesini dilediği belirtildi. 

Bölgeden alınan son haber bu. Diğer yandan en büyük soru işareti, statü. 

Azerbaycan Şuşa'ya girerken...

Çatışmalar sırasında Azerbaycan tarafından "ele geçirilen" kasabaların yanı sıra Stepanakert'e 15 km'lik mesafedeki Şuşa kenti de 10 Kasım'da Rusya nezdinde imzalanan anlaşma ile Azerbaycan'ın olmuştu. 

Karabağ'ın bu ikinci büyük kentine Azerbaycan girerken, bölgede yerleşik Ermeniler evlerini terk etmeye devam ediyor.

Gitmeden önce evlerini ateşe verdiler

*Fotoğraf: Stringer. 

Geçen Cumartesi günü, Dağlık Karabağ'daki etnik Ermeni köylüleri, ateşkes anlaşmasının bir parçası olarak toprakların bir kısmının Azerbaycan'a teslim etmeden önce evlerini ateşe verdi.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise Dağlık Karabağ konusundaki çatışmaları sona erdiren anlaşma üzerine kendisini istifa etmeye çağıran protestocularla karşı karşıya. Hatta bizzat Cumhurbaşkanı Sarkisyan'dan erken seçim çağrısı aldı. 

Protestolar sonrası Ermenistan yönetiminde iki yıl önceki büyük protesto dalgasının ardından başa gelen Paşinyan'a yönelik eleştiriler, yönetim değişikliğine de işaret ediyor.

• NOT: Anlaşmaya arabuluculuk yapan Rusya'nın Ermenistan ile askeri ittifakı ve bir ordu üssü var, ancak çatışma sırasında bu üs aracılığıyla bir müdahale olmadı. Rusya'nın aynı zamanda Azerbaycan ile de yakın bağları var, her iki ülkeye de silah sattı.

TIKLAYIN - Karabağ anlaşması neleri değiştirdi?

Statüsü kalmayan 7 şehir

Ermenistan'ın kaybedilen topraklardan çekilmesi üzerine bölgeye Rus Barış Güçleri yerleşti.

Anlaşma içerisinde Dağlık Karabağ ve etrafındaki 7 şehrin hiçbir statü altına kalmaması kararı da bulunuyor. 

Yani, uluslararası çapta tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin 28 yıllık fiilî yönetimi resmi olarak son buldu. 

Azerbaycan, sivil Ermeni halkının Dağlık Karabağ içerisindeki Hankendi, Hocalı, Hocavend ve Ağdere isimli yerleşim birimlerinde Azerbaycan Cumhuriyeti'nin vatandaşı olmaları karşılığında kalmasına izin verdi.

Bölgeye Rus Barış Güçleri ile beraber Türk Barış Güçlerinin de gelmesi hala hem Türk hem de Rus taraflarınca tartışılmakta olup resmi bir sonuca henüz varılmadı.

Şimdi, çözülmesi gereken en kilit noktalardan biri, bölgenin statüsü olarak tarafların önünde duruyor.

Dağlık Karabağ hakkında notlar

• Yaklaşık 4.400 km2'lik dağlık bir bölge.
• Geleneksel olarak Hıristiyan Ermeniler ve Müslüman Azeriler yaşıyor.
• Sovyet döneminde Azerbaycan Cumhuriyeti içinde özerk bir bölge haline geldi.
• Uluslararası olarak Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınıyor.
• Bölgeyi şimdiye kadar yöneten Ermeni yetkililer, Ermenistan dahil hiçbir BM üyesi tarafından tanınmıyordu.
• 1988-94'te savaş nedeniyle tahmini bir milyon insan yerlerinden oldu ve yaklaşık 30 bin kişi öldürüldü.
• Bölge hakkındaki tartışmalar, büyük ölçüde 1994 ateşkesinden 2020 çatışmalarına kadar sürdü.

(PT)