* Fotoğraf: Pixabay
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Ekoloji Birliği, maden yasasında yapılan değişiklikle zeytinliklerde madencilik faaliyetlerine izin verilmesine ilişkin açıklamasında “Dikkatlerimiz savaşa çevrilmişken fırsattan istifade” dedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın zeytinliklerin kesilmeyip “nakledileceği” yönündeki değişikliğinin “inandırıcı” olmadığı söylenen açıklamada yönetmeliğin iptali için tüm emek ve demokrasi güçlerine yönetmeliğin iptali için dava açma çağrısı yapıldı.
Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-Sen) ise, "Gıda da şirketlere ve dışa bağımlılık artacak, gıda krizi derinleşecek" diyerek uyardı.
Ekoloji Birliği: Zeytinliklerin ölüm fermanı
Ekoloji Birliği'nin açıklaması şöyle:
“Zeytinliklerin ölüm fermanı olacak olan bu değişiklik asla kabul edilemez! Kutsal ve ölümsüz zeytin ağacı kömüre, taş ocaklarına, madenlere kurban edilemez.
“‘Kutsal Zeytin’ yoksulun ağacıdır. Köylünün, çiftçinin geçim kaynağıdır. Köylüler zeytin geliri ile çocuklarını okutur, evlendirir. Ülkemizdeki yüzbinlerce çiftçinin yaşamı yalnızca zeytine bağlıdır. Bir zeytin ağacının büyümesi yıllar almaktadır. Yok edilen zeytinliklerin kısa sürede yerine getirilmesi mümkün değildir.
“Dokunmayın yeter”
“Şirin görünmek için yönetmelikte ağaçların nakledileceğine belirtilmesi ve Bakanlık tarafından ‘Zeytinlikler kesilmeyecek, nakledilecek’ şeklinde yapılan açıklamalar ise hiç inandırıcı değildir. Ayrıca nakledilmesine de razı değiliz. Dokunmayın yeter.
“Ekoloji Birliği olarak tüm ekoloji örgütlerini, sektör örgütlerini, emek ve demokrasi güçlerini ve demokratik kitle örgütlerini söz konusu yönetmelik değişikliğine karşı ortak olarak mücadele etmeye ve yönetmeliğin iptali için yığınsal dava açmaya çağırıyoruz.”
Çiftçi-Sen:
Konuya ilişkin Çiftçi-Sen'in açıklamasında ise şu ifadeler yer aldı:
“Zeytin, yetiştirme tarzı gereği, partiküller ve havanın kirlenmesine karşı hassas olan bitkilerdendir. Havanın kirlenmesi çapı yaklaşık 50 kilometre olan bir alandaki zeytin ağaçlarının büyüme ve yetişmesini olumsuz etkiler.
“Yani bu yönetmelik vasıtasıyla sadece zeytin ağaçları kesilmiş olmayacak maden alanı olarak açılan yerlerin yarattığı kirlilik nedeniyle çevrelerindeki zeytinliklerden de mahsul alınamayacak. Gıda da şirketlere ve dışa bağımlılık artacak, gıda krizi derinleşecek. Çiftçilerin lehine olan, tarım arazilerinin amaç dışı kullanımını engelleyen yasaların yok sayılması kabul edilemez.
“Doğanın, tarım arazilerinin şirketlere peşkeş çekilmesine hayır demek zorundayız. Bu yönetmelik derhal geri çekilmelidir. Birlikte olduğumuzda güçlü olduğumuzu zeytinliklere yönelik her saldırıda gördük. Enerjimizi toplamalıyız. Ve ısrarla üreticiler, tüketiciler, ekolojistler, çevreciler olarak birlikte olmalıyız, bu yönetmeliğe karşı da mücadelemizi yükseltmeliyiz."
Yönetmelik değişikliği
Resmi Gazete‘de yayımlanan maden yönetmeliğindeki değişiklikle “zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine” izin verildi. Yönetmelik şöyle:
“Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilir.”
Türkiye'de zeytin üretimi
TÜİK Bitkisel Üretim İstatistiklerine göre, Türkiye’de 2019 yılında 1,525 milyon ton zeytin üretimi gerçekleşirken bu rakam2020’de yüzde 13,7’lik azalış ile 1,316 milyon ton olarak gerçekleşti.
Zeytin üretim alanları Ege ve Akdeniz bölgelerinde yoğunlaşıyor. Zeytin alanlarında en önemli iller Aydın, Muğla ve İzmir olarak sıralanıyor.
AKP'nin zeytinle imtihanı
Yürürlükte olan “3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkındaki Kanun”un 20. maddesinin 1’inci fıkrasında “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin… gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez” İfadesi yer alıyor.
AKP zeytinlik alanların ranta açabilmesi için daha önce de 7 kez Meclis’e kanun tasarısı getirdi ancak bu değişiklik talepleri kabul edilmedi.
2012’de bu kez farklı bir yöntemle zeytinliklerin katledilmesini engelleyen yasal engelleri “Kanun Hükmünde Kararname” çıkartarak aşmaya çalıştı ancak Danıştay Daireler Kurulu kararnameyi “Kanunsuz” bularak iptal etti.
Sadece 14 ay yürürlükte kalan bu yönetmelik yüzünden 18 bin 350 dekar zeytinlik alanda 26 adet maden işletmesi “kamu yararı” adı altında faaliyete geçti, binlerce ağaç maden şirketleri tarafından kesildi.
(TP)
