Radyoaktif atık ve nükleer mesuliyetle ilgili kanunlar yürürlüğe girdi

* Fotoğraf: Pixabay

Paris Barış Anlaşmasına dair kanun teklifinin TBMM Genel Kurulunda kabul edildiği 6 Ekim akşamı Meclisten geçen iki kanun daha, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bunlardan ilki 7336 sayılı, "Kullanılmış Yakıt İdaresinin ve Radyoaktif Atık İdaresinin Güvenliği Üzerine Birleşik Sözleşme”ye Türkiye Cumhuriyeti’nin beyanlarla birlikte katılmasının uygun bulunduğuna dair kanun; ikincisi ise, 7337 sayılı, "28 Ocak 1964 Tarihli Ek Protokol ve 16 Kasım 1982 Tarihli Protokol ile Değiştirilen 29 Temmuz 1960 Tarihli Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Şahıslara Karşı Hukuki Mesuliyete Dair Sözleşmeyi Değiştiren Protokol”ün çekince ile birlikte onaylanması uygun bulunduğuna ilişkin kanun" oldu.

Her iki kanun için de "yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer" ve "Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür" ifadeleri yer aldı.

TIKLAYIN - Paris İklim Anlaşmasının onaylanması ne anlama geliyor?

İlk kanunda neler var?

Kullanılmış yakıt ve radyoaktif atık ile ilgili kanun ile radyoaktif malzemelerin atıklarının Türkiye’ye girip çıkmasına, alınıp satılmasına, transit olarak geçişine izin veriliyor. 

Nükleer atıkların yeniden kaynak olarak kullanılmasına, ortak proje yürütülen başka ülkelerin nükleer atıklarının da kabul edilmesine olanak sağlıyor. Bu durum, Türkiye’nin nükleer çöplük haline gelebileceği şeklinde eleştiriliyor. 

Halihazırda, atık ticaretinin, basit plastik atıkların dahi durumuna bakıldığında "Türkiye'nin Avrupa'nın çöplüğü haline gelmesi" saptaması yapılırken, işin nükleer boyut kazanması bambaşka riskler doğuruyor. Türkiye'deki denetim(sizlik), kârın ya da itibarın halk sağlığının önüne geçtiği süreçler de hesaba katıldığında tehlikenin boyutları daha da anlam kazanıyor.

İkinci kanuna ilişkin ayrıntı yok

Evrensel’in haberine göre, Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Şahıslara Karşı Hukuki Mesuliyet Kanunu ise meydana gelebilecek kazaların etkilerinden doğacak zararların tazminine ilişkin maddeler bulunduruyor.

Ancak Resmi Gazete’de kanunun içeriğine ilişkin ayrıntılar yer almıyor.

NKP: Hayati konular içeriyor

Nükleer Karşıtı Platform (NKP) bileşenleri, kanunların “başka ülkelerin nükleer santral atıklarının Türkiye’ye kabulü ve kazalardan zarar görecek üçüncü tarafların tazmin hakları gibi hayati konuları içerdiği”ni belirtmiş, Meclis’ten hızlıca geçirildiğini kaydetmişti.

CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz de kanunlar henüz komisyon aşamasındayken hazırlanan rapora şerh düşmüştü.

CHP’li Bakan’dan çağrı

Öte yandan TBMM Çevre Komisyonu üyesi CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, kasım ayında Glasgow’da düzenlenecek olan 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’ndan (COP26) önce “kömürden çıkış” çağrısı yaptı. Ülkede işletmede olan 67 adet kömür santrali olduğunu söyledi, kömürden çıkış sürecinin hızla başlatılması gerektiğini kaydeden CHP’li Bakan, “Kömürden enerji üretmekten vazgeçmek zorundayız” dedi ve şöyle devam etti:

“Türkiye, bir an önce yeni kömürlü termik santral yapmayacağını ve mevcut santrallerin bölgede yaşayan halkın ekonomik ve sosyal koşullarını da dikkate alarak adil geçiş ile ne zaman kapatılacağını ilan etmeli. 

“Paris İklim Anlaşması hedefleri ile uyumlu olarak OECD ve AB üyesi ülkeler için 2030, diğer ülkeler için 2050 yılından sonra olmamak üzere mevcut kömür kullanımının sıfırlanması hedefleniyor. Önümüzdeki günlerde Glasgow’a, COP26’ya gideceğiz. Çevre Komisyonu Üyeleri olarak tam kadro orada olacağız. 

“COP26’ya her konuda net ve kararlı gitmeliyiz. Türkiye, bir an önce yeni kömürlü termik santral yapmayacağını ve mevcut santrallerin bölgede yaşayan halkın ekonomik ve sosyal koşullarını da dikkate alarak adil geçiş ile ne zaman kapatılacağını ilan etmeli.”

(TP)