"İzmir dünyanın çöplüğü değil"

* Fotoğraf: Söküm şirketi Ege Gemi Söküm

Haberin İngilizcesi için tıklayın

İzmir Tabip Odası, Brezilya'ya ait uçak gemisinin gövdesinin Aliağa'da sökülmesine ilişkin "İzmir dünyanın çöplüğü değildir" sloganıyla Alsancak’ta bulunan İzmir Tabip Odası Konferans Salonu'nda açıklama yaptı. 

Aliağa ilçesinde bulunan Nemrut körfezinde yaklaşık 380 bin metrekare arazi üzerinde kurulu 22 adet gemi söküm tesisi olduğunu hatırlatan İzmir Tabip Odası Başkanı Lütfü Çamlı, bu tesislerde özellikle 2010 yılından sonra yıldan yıla artan miktarlarda dünyanın her tarafından getirilen hurda gemilerin söküldüğünü belirtti. 

Çamlı, “Bu artan gemi söküm trafiği Aliağa ve İzmir için büyük bir çevre kirliliği kaynağı oluşturmakta, bu tesislerin çevresinde yaşayanlar ve çalışan işçilerin sağlığı için büyük bir tehdit oluşturmaktadır" dedi.

Kısa süre içinde Aliağa’daki gemi söküm tesislerinde olması beklenen “NAe SãoPaulo” isimli uçak gemisinin 900 tondan fazla asbest barındırdığı iddialarını da hatırlatan Çamlı, sökme işleminin karada ve denizde yaratacağı çevre kirliliğine dikkat çekti.

“Şeffaflık yok” 

Mezopotamya Ajansı’nın (MA) aktardığına göre, “Çevre kirliliği aynı zamanda bir işçi sağlığı sorunudur” diyerek sözlerini sürdüren Çamlı, gemi sökümü sektöründe çalışan işçilerin söz konusu tehlikeli kimyasal maddelere maruziyetlerden korunmasının zorunlu olduğunu dile getirdi. Uluslararası sözleşmelere de değinen Çamlı, şöyle devam etti:

“Bu sözleşmelerin amacı, tehlikeli atıkların siyasi sınırların ötesine geçen ticaretini yasaklamak ve gemi söküm tesisleri için insan sağlığına, güvenliğine ve çevreye karşı bir risk oluşturmayacak şekilde faaliyet göstermelerini sağlamak amacıyla standartları belirlemektir. Yaşanan süreçler gemi söküm işlemlerinin ulusal ve uluslararası mevzuata uygun ve şeffaf bir şekilde yürütülmediğini göstermektedir.”

 * Fotoğraf: MA

“Söküm işlemi yasaklanmalı”

“Ülkemizin ve kentimizin dünyanın tehlikeli atık çöplüğü haline getirilmesine karşı kararlı mücadelemiz sürecektir. 'NAe SãoPaulo' isimli uçak gemisinin gövdesinin ülkemiz karasularına sokulmaması için gerekli hukuksal girişimler odamız tarafından başlatılacaktır. 

“Diğer ülkelere ait hurda gemilerin ve başta tehlikeli atıklar olmak üzere tüm atıkların ülkemize ve kentimize getirilmesi bir an önce yasaklanmalıdır.”

İzmir’de gemi söküm tesisleri

22 Mart 2013’te gerçekleşen bir gemi kazası sonucu petrol çamuru denize döküldü ve Dikili ilçesi Çandarlı sahili petrol çamuru ile kaplandı. Bu kazadan iki yıl sonra söküm için Aliağa'ya getirilen günlük 100 bin varil petrol işleme kapasiteli Kuito adlı tanker hakkında 2013’te inceleme yapıldı ve olması gereken değerlerden 5 kat fazla radyoaktivite tespit edildi. 

Bu süreçte gemi söküm işleminin iptali için İzmir Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) ve İzmir Barosu tarafından dava açıldı. Fakat söküm işlemi tamamlandıktan aylar sonra İzmir 3. idare mahkemesi tarafından yürütmeyi durdurma kararı verildi. 

Sökümü yapılan gemiden çıkan atıkların türü ve miktarı, nasıl bertaraf edildiği, radyoaktivite içerip içermediği, sökülen parçaların nereye gönderildiği yönünde herhangi bir bilgi aktarılmadı.

Kuito Gemisi ile yaşanan süreç ETHANE adlı Geminin sökümü sırasında da yaşandı. Açılan davalar ve alınan yürütmeyi durdurma kararlarına rağmen gemi sökümü yine de gerçekleştirildi. 

Son olarak 2018 yılında gemi sökümü için gelen Harrier isimli gemiden bilinçli olarak petrol boşaltıldığı ortaya çıktı ve petrol kirliliği Foça kıyılarında gözlemlendi.

Tüketilen elektrik enerjisinin garantiye alınması için Aliağa’ya bir de kömürle çalışan termik santral yapıldı.

Gemi söküm tesisleri

Gemi sökümü tesislerinde çevreyi kirleten unsurlar madensel yağlar, ağır metaller, polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH), poliklorlu bifeniller (PCB), asbest, organotin bileşikleri, dioksin gibi kirleticiler olarak sıralanıyor. Bu kirleticiler havaya karışıyor.

Ekonomik ömrünü tamamlamış gemilerde özellikle asbest başta olmak üzere bulunan tehlikeli ve özel atıkların yarattığı kirlilik ve insan sağlığına etkileri anlaşıldığından Avrupa ve Amerika 1980’li yıllardan sonra bu sektörden çekildi.

Şu an bu işlem Türkiye, Hindistan, Pakistan, Bangladeş gibi ülkelerde gerçekleşiyor.

(TP)