İlk oturumun konusu: "Hak odaklı habercilik ve bianet"

2021’in ilk Temel Gazetecilik Atölyesi’nde gazeteci Ahmet Tulgar, Esra Açıkgöz, Bahadır Özgür, Prof. Dr. Sevda Alankuş ve bianet yayın yönetmeni Nazan Özcan bizlerleydi.

Atölye birer gün arayla 26 Nisan’a kadar sürecek. Farklı şehir, üniversite ve mesleklerden 12 kişinin katıldığı Temel Gazetecilik Atölyesi, Mayıs ayında da düzenlenecek.

TIKLAYIN - Temel Gazetecilik Atölyeleri başvurularınızı bekliyor

Tulgar, Açıkgöz ve Özgür’le başlayan tanışma oturumunu takiben Prof. Dr. Sevda Alankuş, “Hak odaklı habercilik nedir, nasıl yapılır, örnekleri nelerdir?”i anlattı.

"Gazetecinin sorumluluğu kamuyadır"

*Prof. Dr. Sevda Alankuş

Alankuş, hak haberciliğini şöyle tanımlıyor:

• Hak odaklı habercilik hak ihlallerini takip eden,
• Hak kazanımlarını takip edip haberleştiren,
• Haber ile hak ihlaline neden olmayan,
• Bütün haberleri hak odaklı çerçevede kurmaktır.

“Peki neden hak haberciliği?” sorusunu ise Alankuş, şöyle yanıtlıyor:

"Haber alma ve bilgi edinme hakkı, insanın en temel haklarından bir tanesidir. Gazeteci ifade özgürlüğü çerçevesinde, haber alma ve bilgi verme/alma görevini kamu adına yerine getirmelidir, bu yüzden de kamusal sorumluluğu vardır. Başka bir ifadeyle sorumluluğu önce kamuyadır.

"Bunu da din, ulus, cinsiyet, yaş vb. ayrımı yapmaksızın bütün bireylere hatta canlılara ilişkin bir sorumluluk olarak anlamalıyız."

Gazetecinin hak ve sorumlulukları

Alankuş, Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluklar Bildirgesi’nden bahsederek, bildirgedeki maddeleri şöyle sıraladı:

• Gazeteci başta demokrasi, barış, hukukun üstünlüğü, laiklik ve insan hakları olmak üzere; insanlığın evrensel değerlerini, çok sesliliği ve farklılıklara saygıyı savunur.
• Gazeteci milliyet, ırk, etnisite, cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel yönelim, dil, din, mezhep, inanç, inançsızlık, sınıf, dünya görüşü ayrımcılığı yapmadan, tüm uluslar, halklar ve bireylerin haklarını tanır, saygı gösterir.
• Gazeteci, insanlar, uluslar ve topluluklar arasında nefreti, düşmanlığı körükleyici yayından kaçınır.

"Öteki" perspektifi

Alankuş, hak haberciliği için yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı:

• 5N1K kuralı olabildiğine çok soruya özellikle de neden sorusuna cevap verilecek şekilde kurulmalıdır.
• Hak odaklı habercilik "öteki" perspektifinden yapılmalı, ama o perspektife de doğru bakış açısıyla yaklaşılmalı. Dolayısıyla haber tanımı genişletilmeli. 
• Haber sonuç değil, süreç odaklı kurulmalı.
• Doğru terminoloji seçilmeli.
• Haberlerde kullanılan dil, seksist, ayrımcı, ırkçı, nefret söylemi içeren, linçe, çatışmayı teşvik eden niteliğinden arındırılmalı.
• Kriminalize edecek sıfatlar kullanılmamalı.
• Duygudaşlık içinde olunmalı.

Daha sonra örnek haberler üzerinden yapılan hak ihlalleri üzerine konuşuldu. Alankuş, hak haberciliğinin yapılması için başvurulması gereken kaynaklardan da bahsetti.

"Haklarımızı bilmeliyiz"

Nazan Özcan, bianet’in gündemi nasıl takip ettiğini, haberlere nasıl hak odaklı yaklaştığını anlattı ve şunları aktardı:

"Haklarımızı bilmeliyiz. Haklarımızı bilmezsek, hangi hakkımızın elimizden alındığını da bilemeyiz. Dolayısıyla haklarımızı bilmezsek, hak odaklı habercilikte yapamayız.

"Gazeteci bir anlamda sesi duyurulmayan kişilerin sesi olmalıdır. Bunu yaptığında hak odaklı habercilik yapmış olur."

"Gazetecilerin kamuyu bilgilendirme sorumluluğu vardır."

14 Nisan Çarşamba günü ikinci gün oturumuyla devam edecek olan atölye, soru-cevapların ardından sona erdi.

(SO)

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.