Siyasi Tutsakların Kaleminden Dergiler

Dergilerin Dilleri başlıklı yazı dizisinin bu bölümünde ele alacağımız dört dergi, siyasi tutsakların kaleminden edebiyatı, tarihi, siyaseti ve kültür-sanatı okurlarıyla buluşturuyor. 

Bu bölümde Kürtçe karikatür dergisi Golik’ı, Zazakî lehçesiyle çıkan Ver Bî Roc’u, kadın tutsakların hazırladığı Roperi’yi ve e-dergi olarak da yayımlanan Ümüş Eylül’ü tanıtacağız.

Ver Bî Roc dışındaki dergiler hâlâ yayımlanıyor.*

Ver Bi Roc

Kırıklar F Tipi Cezaevi'nde bulunan siyasi tutsaklar, Kürtçenin Zazakî lehçesiyle çıkardıkları “Ver Bî Roc” adlı dergide Kürt kültürünü, edebiyatını, tarihi ve politikasını okuruyla buluşturuyordu.

Dergide Zazakî makaleler, şiirler, edebi yazılar; karikatürler, resimler ve portreler; Türkçe-Zazakî sözlük yer alıyordu. 2014’te çıkarılan ve üç aylık periyodlarla çıkarılması düşünülen dergi, bugüne kadar dört sayıya ulaşabildi.

Tutsakların el yazısıyla hazırlanan ve dışarıda çoğaltılan Ver Bî Roc dergisinin ilk sayısının kapak fotoğrafında, PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın tutsak Mehmet Yıldırım tarafından çizilmiş karakalem gençlik portresine yer verilmişti.

Derginin ikinci sayısının editör yazısında, anadilin önemine vurgu yapılarak, şunlara dikkat çekiliyordu: “Bilindiği gibi dil çalışmaları çok önemli, zor ve zahmetlidir. Bu yol ne kadar meşakkatli olsa da bu çalışmanın sorumluluğunu kendi omuzlarımızda görüyoruz. Ver Bî Roc dergisi bu sorumluluğumuza mütevazı bir çalışmadır.(…) Dergimiz üç ayda bir yayımlanıyor. Her sayıya bir mevsimin ismini koyuyoruz. Yayın ağırlığımız kültürel, politik ve folklorik çalışmalar olacaktır.”

Golik

Farklı hapishanelerde bulunan siyasi tutsakların yazılarının ve çizimlerinin yer aldığı Kürtçe karikatür ve mizah dergisi Golik, hapishanelerdeki siyasi tutsaklara ve dışarıdaki okuyucularına ulaşıyor.

Tek Kürtçe mizah dergisi olan Golik’ta politikadan sanata, güncel olaylardan hapishanedeki tutsakların yaşamına dair birçok konu yer alıyor.

Golik, kelime olarak buzağı anlamına geliyor. Buzağının yerinde durmayan, sürekli hareket halinde olan ve itaat etmeyen bir hayvan olmasından dolayı bu isim tercih ediliyor.

Aralarında Ahmet Gergeri, Haydar Bayer, Gernas Nenas, Seçkin Savaş, Metin Aydemir gibi isimlerin yer aldığı derginin genel yayın yönetmenliğini avukat Ferat Boğatekin yapıyor.

Golik’taki tüm çizimler elle yapılıyor. Diyarbakır, Van, İstanbul ve Ankara gibi illerde çeşitli kitapevlerinde satılan Golik dergisi, ayrıca öğrenciler tarafından da dağıtılıyor.

Ümüş- Eylül

Adını hapishanede ölüm orucunda hayatını kaybeden bir kadının adından alan Ümüş- Eylül Dergisi, üç ayda bir yayımlanıyor. Dergide deneme yazıları, öyküler, şiirler ve karikatürler yer alıyor.

Cezaevinde elle hazırlanan dergi, fotokopi haline getirilerek ve sosyal paylaşım ağlarında paylaşılarak okuyucuyla buluşturuluyor. 

Dergi yedi yıldır yayımlanıyor ve 26. sayısına ulaştı.

Ocak-Şubat-Mart sayısında Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’yı kapağına taşıyan dergi, okuyucularına “Nuriye ve Semih’le birlikteyiz” mesajı verdi.

Ümüş-Eylül dergisi daha kuramsal bir çizgide yayım yapıyor. Marksizm’den kuantum felsefesine, işçi sınıfının tarihinden güncel politik gelişmelere kadar birçok konuda eleştirel yazılar kaleme alınıyor.

Dergi, Hasan Şahingöz tarafından hazırlanıyor.

Roperî

Şakran Kapalı Kadın Cezaevi’nde kalan kadın tutsakların hazırladıkları periyodik dergi Roperî, Türkçe ve Kürtçe yayımlanıyor.

Tamamı el yazısıyla hazırlanan derginin fotoğrafları da kadın tutukluların çizdikleri resimlerden oluşuyor.

Toplam 52 sayfadan oluşan dergide Kürtçe ve Türkçe yazılar yer alıyor. Üç ayda bir yayımlanan derginin bugüne kadar 14 sayısı çıktı. 

Derginin birinci sayısı, 9 Ocak 2013’te Paris’te öldürülen Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez’e ilişkindi. Birinci sayı, “Sê Jinên Azad/Üç Özgür Kadın” başlığıyla çıkmıştı. Derginin çıkış amacı ve manifestosu birinci sayının editör yazısında belirtiliyordu. Kadın mücadelesi, emek ve gösterilen çaba şu ifadelerle dile getiriliyor:

“Güneşin ışığıyla andığımız, güzelleştiğimiz, özgürleştiğimiz, zamanların mücadelesi yaşam gerekçemiz, ahlaki-politik-özgür toplum için çalışmak temel iddiamızdır. Bu iddia sahibi olduğumuz yolda kadınsal bakış açısı ve kadınsal yoldaşlık ve aşkla yürüyeceğimizi, nice bedellerle kazanılan değerlerimizi canımız pahasına koruyacağımızın sözünü veriyor, bu dergiyi de aynı anlamda ele alıyoruz.” (AÖ/EKN)

*Dergilerle ilgili bazı bilgiler GÖRÜLMÜŞTÜR adlı siteden alınmıştır. 

ADEM ÖZGÜR'DEN DERGİLERİN DİLLERİ YAZI DİZİSİ

1- Bîrnebûn: 20 Yıllık Yayıncılık Mücadelesi

2- Pepuk’tan Sokağa Selam! 

3- Hemşince Dergi: Hamşetsu Gor

4- Sürgünün Dili: Hawar

5- Romanların Dilinden Dergi: Romca

6- Evrim Kepenek: GOR, Birçok Hemşinli İçin Yüreğin Kapısı

7- Öğrencilerden Kürtçe Edebiyat Dergisi: Laser

8- Ehlen: Nefret Kasırgalarına Aşkla Direneceğiz