"... Sorunun cevabını ben de bilmiyorum [...] Bu artık benden mi kaynaklanıyor, yoksa konunun kendisinden mi, bilemiyorum. [...] Zira, antisemitizm tarifi için en basitinden İsrail eleştirilebilir, ama Yahudilere düşmanlık beslemek antisemitizmdir denir ve İsrail'in eleştirilemediği argümanına antisemitizm yaftası yapıştırılır. Ama en ufak İsrail eleştirisi de yine antisemitizm damgası ile damgalanır."
- Zaman yazarı İsmail Kul [1]
Yahudiler, MS 1. yüzyıldan itibaren azınlık olarak içinde yaşadıkları her toplumda ayrımcılığa ve zulme uğradılar, defaten sürüldüler ve topluca katledildiler. 1096'da 1. Haçlı Seferi öncesi Alman Yahudilerinin tamamının ve 1146'da ihtidaya direnen 250,000 Faslı Yahudi'nin katli "İsa'nın katilleri" motifiyle Hıristiyan ve "lanetli kavim" motifiyle Müslüman ülkelerdeki katliamlara birer örnektir. Diğer meslekleri yapmaları yasaklanan Yahudiler, Hıristiyanlarca "her kötülüğün kökü" kabul edilen para işleriyle uğraştılar. Kolayca kışkırtılan pogromlarla, biriken Yahudi sermayesi egemen sınıflara aktarıldı. Filistin'de 1917'de soykırımdan zor kurtulan Yahudiler, çeyrek asır sonra Nazilerce soykırıma uğratıldı. Başka hiçbir azınlık bu derece yaygın nefret ve katliamlara maruz kalmadığından, özel bir ırkçılık türü olarak antisemitizm (Yudeofobi) tanımlanmıştır.
"En küçük İsrail eleştirisini bile antisemitizm diye yaftalarlar" diyen Ahmet Kekeç [2] ve İsmail Kul'a [1]; "Bana biri şu "antisemitizm" konusunda bilgi vermeli" diyen Davut Şahin'e; [3] biraz da "Yahudi düşmanı olmadan İsrail devleti ile mücadele edilemez mi?" diye soran Ümit Kıvanç'a [4] yanıt olabilir umuduyla kaleme aldığım bir yazı dışında, bu dizide ABD ve AB'nin antisemitizm tanımlarının "İsrail üzerinden dışavurum yolları" kısmından uzak durmaya çalıştım.
Nefret söylem ve eylemlerinin ifade özgürlüğü sanıldığı, tabulaştırılmış bir yığın kavramın konuşul(a)madığı ülkemizde; hak ve özgürlükler algısı Batı'dan farklı olduğundan; amacım antisemitizm ve antisiyonizm üzerine laf cambazlıklarına ve "Bu tanım, Batının soykırım suçluluğunun yansıması" gibi irrasyonel argümanlara maruz kalmaktan kaçınmaktı. Üstelik, Birleşik Krallık ve İrlanda gibi Nazilere karşı savaşan; Danimarka ve Finlandiya gibi Yahudi nüfuslarının %99'unu koruyan/kurtaran, İsveç gibi savaşta Yahudilere kucak açan; veya İspanya ve Portekiz gibi faşist diktatörlerce yönetilmelerine rağmen bir tek Yahudi'yi Nazilere teslim etmeyen AB ülkelerinin [5] neden soykırım suçluluğuyla hareket etmeleri gerektiğini henüz çözebilmiş değilim.
Antisemitizmin bir tek tarifi yoktur. Profesör Dietz Bering'e göre antisemitler, Yahudilerin doğasının tümüyle kötü olduğuna ve onların iflah olmayacağına inanırlar: (1) Yahudi bir birey değil topluluktur. (2) Yahudi içinde yaşadığı topluma aslında yabancı kalır. (3) Yahudi, onu "misafir eden" topluma veya dünyanın geneline felaket getirir. (4) Yahudi bunu gizlice yapar. Bu yüzden antisemitler, kendilerini "kötü ve komplocu Yahudi"nin maskesini düşürmekle yükümlü hissederler. [6] Mehmet Şevket Eygi'nin yazısı buna iyi bir örnektir:
"Ülkemizde [...] sayılarının 1,5 milyon olduğu söylenen Kripto Yahudiler vardır. (4) [...] Tanzimat'tan bu yana bütün ihtilâllerde, inkılâplarda, tarihî kopukluk ve ârızalarda, büyük değişimlerde hep Yahudi, (1) hep Sabataycı parmağı vardır. (3) [...] 2. Meşrutiyetten bugüne bütün Marksist hareketlerde liderler, [...] ya Yahudi, ya Sabataycı[...]dır. (2) İslâm'ı bozmaya yönelik bütün reform hareketlerinde onlar vardır." [7]
ABD Dışişleri Bakanlığı, antisemitizmi "tek tek veya bir grup olarak Yahudilere duyulan ve Yahudilik dini ve/veya etnik kimliğine yöneltilebilecek nefret" [8] olarak tarif eder. Kamil Yeşil ve İbrahim Tenekeci'nin Millî Gazete'de, Davut Bilgiç'in Taraf'ta ve Ozman Özsoy'un Haber 7'deki yazıları bu nefrete örnektir:
"Ey kardeşini öldüren Kabil'in soyu! Ey [...] peygamberlerin katilleri! [...] Ey İsa'yı çarmıha geren hainler, [...] kelimenin bütün anlamıyla sapıklar ve sapkınlar, [...] ey bir türlü ölemeyen Şaron'un kavmi, [...] siz Tevrat'ı bozanlar, ey [...] Tanrı'ya iftira edenler. [...]Tanrı'ya karşı [...] yaptığı hilenin cezasını aşağılık maymunlar olarak gören hainler hey, Ey Benikaynuka, Ey Beninadir soyu, Ey Hayber'den sürüp çıkarılmış çapulcu sürüsü, [...] Bütün dünya dillerinde, bütün mahlûkatın diliyle lanet olsun size.
Yahudi medeniyeti sapkın, ölümcül, lanetli bir medeniyettir. [...] Yahudilik din değildir, sapkınlığın, sapmışların yoludur. [...] Bir Müslüman olarak Rabbime diyeceğim söz şudur: Ey Rabbim! En iyi amelim senin düşmanlarına, [...] Yahudilere duyduğum öfkemdir." [9]
"Alman halkı yoksullukla pençeleşirken; Yahudi [...] tefeciler, spekülatörler Alman ekonomisini ele geçirmiş, koskoca bir milletin kanını emme yarışına girmişti. Basın da onların elindeydi ve kamuoyunu istedikleri gibi yönlendiriyor[...]lardı. [...] Neticede Hitler ve Alman halkı, bizlerin cesaret edemediği şeye cesaret etmiş ve[...]hakkını arama yoluna gitmiştir." [10]
"Yahudilikte de böyle bir yaklaşım mevcut. "Yahudiler üstün ırktır tüm insanlar onlara hizmet için yaratılmıştır" mantığı onlarda da dinî boyutta kendini gösterir." [11]
"Hadis-i Şerif'te, Yahudilerin taşların ve ağaçların bile arkasına saklanacağı, [...] bütün taş ve ağaçların: "Ey Müslüman, Ey Allah'ın kulu, Yahudi arkamdadır, gel onu öldür" diyeceği ifade ediliyor. [...] Lafı eğip bükecek değiliz. Peygamber Efendimiz söylüyorsa El Hak doğrudur." [12]
Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı tarafından kabul edilmiş bir antisemitizm tanımı mevcuttur. [13] Metnin ilk paragraf tanım, kalanı buna ilişkin açıklama ve örneklerdir:
"Antisemitizm, Yahudilere karşı nefret olarak da ifadesini bulabilen, belirli biçimde bir Yahudi algısıdır. Antisemitizmin sözlü veya fiziksel dışavurumları, Yahudi olan veya olmayan şahıslara ve/veya mülklerine, Yahudi cemaatinin kurum ve ibadet yerlerine yönelir.
Ayrıca, bu dışavurumlar, Yahudi topluluğu olarak algılandığından, İsrail devletini de hedefleyebilir. Antisemitizm sıklıkla Yahudileri insanlığa zarar vermek amacıyla komplolar kurmakla itham eder ve çoğu kez "işlerin neden ters gittiği" konusunda Yahudileri suçlar. Bu dışavurumlar basmakalıp fesat tiplemeler ve olumsuz kişilik özellikleri kullanılarak sözlü, yazılı, görsel biçim veya eylemler olarak ifade edilebilir.
Ana fikri göz ardı etmemek kaydıyla; antisemitizmin kamu hayatında, medyada, okullarda, işyerinde ve dini çevrelerde günümüzdeki örnekleri arasında, sıralananlarla sınırlı olmamak üzere, şunlar sayılabilir:
Radikal bir ideoloji veya dinin fanatik yorumları adına Yahudilerin öldürülmesi veya zarara uğratılması için çağrıda bulunmak, buna yardımcı olmak veya bunu haklı göstermek
Özellikle, ancak bununla sınırlı olmamak üzere, dünya çapında bir Yahudi komplosu olduğu veya Yahudilerin medyayı, ekonomiyi, hükümeti veya diğer toplumsal kurumu kontrol ettiği gibi gerçekdışı efsaneleri kullanarak, Yahudiler hakkında onları kişiliksizleştiren, şeytanlaştıran veya basmakalıp tiplemelere indirgeyen suçlamalarda bulunmak
Bir Yahudi'nin, Yahudi grubun ve hatta Yahudi olmayanların işlediği gerçek ya da hayali bir kabahatten dolayı, bütün Yahudi cemaatini suçlamak
2. Dünya Savaşı sırasında Nasyonal Sosyalist Almanya ve onun destekçileri ve işbirlikçileri tarafından Yahudi halkının uğratıldığı soykırımın (Holokost) gerçekliğini, kapsamını, mekanizmalarını (örneğin gaz odaları) veya maksatlılığını inkar etmek
Bir halk olarak Yahudileri, bir devlet olarak İsrail'i soykırımı icat etmek veya abartmakla suçlamak
Yahudi yurttaşları, İsrail'e veya Yahudilerin dünya çapındaki sözde önceliklerine, üyesi oldukları ulusların çıkarlarından daha sadık olmakla suçlamak
Ana fikri göz ardı etmemek kaydıyla; antisemitizmin İsrail Devleti ile ilişkilendirilerek dışavurum yollarına dair örnekler şunları içerebilir:
İsrail Devletinin varlığının ırkçı bir çaba olduğunu iddia ederek, Yahudi halkının kendi kaderini tayin hakkını reddetmek
Başka herhangi bir demokratik devletten beklenmeyecek veya istenmeyecek davranış kalıplarını göstermesini talep ederek çifte standart uygulamak
İsrail'i veya İsraillileri karakterize etmek için Klasik antisemitizm ile ilişkili simge ve imgeleri kullanmak (örneğin Yahudilerin İsa'yı öldürmeleri veya insan kurban etmeleri)
Günümüzdeki İsrail politikaları ile Naziler arasında kıyaslamalar yapmak
Tüm Yahudileri İsrail Devleti'nin eylemlerinden sorumlu tutmak
Ancak İsrail'e diğer herhangi bir ülkeye yöneltilenlere benzer eleştiriler yöneltilmesi, antisemit söylem kabul edilemez. Antisemit eylemler kanunla o şekilde tanımlandıklarında suçturlar (örneğin bazı ülkelerde soykırımın inkarı ve antisemit materyalin dağıtılması). Cezai eylemler de, ister kişiye ister - binalar, okullar, ibadet yerleri ve mezarlıklar gibi- mülke yönelik olsun, Yahudilere ait veya Yahudilerle ilişkili olduğu veya öyle algılandığı için hedef gözeterek işleniyorsa antisemittir. Antisemit ayrımcılık, Yahudilere diğerlerine sağlanan fırsat ve hizmetlerin verilmesinin reddedilmesidir ve pek çok ülkede yasadışıdır." [13]
Yazıyı, "dünyaya hükmeden tefeci Yahudi" üzerine Roni Margulies'in yazdıklarıyla bitirelim:
"Yıllardır duyarım, [Yahudiler] dünyayı ele geçirmişler [...]. Peki, bana niye haber verilmiyor yahu! [...] Tamam, itiraf ederim, çok iyi bir Yahudi değilim, [...] Kimseyi Yahudi olduğu için kayırdığımı hatırlamıyorum; İsrail devleti hakkında da pek iyi şeyler söylemedim bugüne kadar. Doğru. Doğru da, bu kadar kindarlık olur mu yahu? Sen koskoca dünyayı ele geçir, istediğin gibi yönet ve [...] bir tek gariban Roni'ye haber verme! [...] Nerede kaldı dindaşlık, ırkdaşlık? İsrail aleyhine bir iki laf ettik diye mi bütün bunlar?
"Musevilerin çok ciddi keşifleri var. [...] oturdukları yerden para basıyorlar, [...] rantını almaya devam ediyorlar. [...]" Bunu çok güvenilir bir kaynaktan, [...] Başbakandan öğreniyorum. Bu kadarına da pes doğrusu! Koca cemaat oturduğu yerden para basıyor mu? Basıyor. Ben bu cemaatin bir ferdi miyim? Ferdiyim. Bu para basma yöntemi niye benden gizleniyor o zaman?" [14] (YEK/TK)
* Doç. Dr. Yunus Emre Kocabaşoğlu'nun antisemitizm üzerine dizi yazısı haftaya devam edecek. Birinci bölüm için tıklayın.
Kaynakça
[1] Kul, İsmail. Boşuna uğraşmayın, Bizi antisemit yapamazsınız. Zaman. 2 Şubat 2009.
[2] Kekeç, Ahmet. En büyük antisemitist Chomsky... 26 Şubat 2004.
[3] Şahin, Davut. Anti/Semitizm (Yahudi düşmanlığı). Yeni Asya. 10 Ocak 2007.
[4] Kıvanç, Ümit. Politik Doğruluk Hakikate Karşı. Birikim.Sayı 186:31-43, Ekim 2004.
[5] Gutterman, Bela; Shalev, Avner [Eds]. To Bear Witness: Holocaust Remembrance at Yad Vashem. [5th Ed] Jerusalem: Yad Vashem. 326 sayfa. 2008. ISBN: 9653082485
[6] Bering, Dietz. (Çev. Plaice, Neville) The Stigma of Names: Antisemitism in German Daily Life, 1812-1933. Ann Arbor: University of Michigan Press. 360 sayfa, Eylül 1992. ISBN-13: 978-0472104079.
[7] Eygi, Mehmet Şevket. Yahudilerin Büyük Hatâları. Millî Gazete. 31 Ocak 2009
[8] US Department of State Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. Report on Global Anti-Semitism. US Department of State sitesi. 5 Ocak 2005.
[9] Yeşil, Kamil. Ey Yahudi! Millî Gazete. 5 Ocak 2009.
[10] Tenekeci, İbrahim. Yanlış adam. Millî Gazete. 6 Temmuz 2006.
[11] Bilgiç, Davut. PKK'yı yaratan koşullar. Taraf, 13 Aralık 2008.
[12] Özsoy, Osman. İşte Yahudileri korkutan hadis! Haber 7. 5 Ocak 2009.
[13] Working Definition of Antisemitism. European Union Agency for Fundamental Rights. 16 Mart 2005.
[14] Margulies, Roni. Yahudilerden şikâyetim. Taraf. 14 Ekim 2009.
