* Fotoğraflar: Greenpeace
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Greenpeace Türkiye’nin 2019’da “Türkiye Plastik Çöplüğü Olmasın” talebiyle başlattığı kampanyası kapsamında İngiltere’den Türkiye’ye plastik atık gönderilmesine karşı çıkan 72 bin destekçinin imzası, bugün İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın resmi konutuna teslim edildi.
Greenpeace, söz konusu kampanya sayesinde kamuoyunda önemli bir farkındalık yaratmış ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2021'de plastik atık ithalatına kısıtlama getirmesinde önemli bir rol oynamıştı.
Bu kısıtlamayla İngiltere’den Türkiye’ye gönderilen plastik atık miktarı bir süreliğine azaldı ancak konunun siyasi gündemden düşmesi sonrasında bu yıl tekrar yükselmeye başladı.
3 yılda 486 bin ton plastik atık
İngiltere son 3 yılda Türkiye’ye tam 486 bin ton plastik atık gönderdi. Bu atıkların çoğu, Adana’da doğaya terk edildi ve yakıldı.
Greenpeace Türkiye tarafından hazırlanan “Atık Oyunları Raporu 20221”de, İngiltere plastik atıklarının gönderildiği Adana’daki beş döküm alanının tamamının tehlikeli kimyasallarla kirlenmiş olduğu ve bir sahada topraktaki toksisite seviyesinin Türkiye'de bugüne kadar kaydedilen en yüksek seviye olduğu ortaya kondu.
TIKLAYIN - Avrupa'nın plastik çöpü Türkiye'ye zehir oldu
“Utanç verici”
Greenpeace İngiltere Proje Sorumlusu Maja Darlington imzaların teslim edilmesinin ardından şunları söyledi:
"Tehlikeli plastik atıklarımızı diğer ülkelere atmaya devam etmemiz utanç verici. Bugün, Türkiye halkı, on binlerce imzayla Boris Johnson'a bunun kabul edilemez olduğunu söylüyor.
“Türkiye'deki dostlarımızla birlikte, hükümetimizi bu utanç verici uygulamaya derhal son vermeye, atık ihracatını yasaklamaya ve plastik atıklarımızın sorumluluğunu üstlenmeye çağırıyoruz."
“Türkiye çöplük değil”
22 Mart Salı günü, İngiltere Parlementosunda konuşan Greenpeace Akdeniz Proje Sorumlusu Nihan Temiz Ataş ise şunları söylemişti:
“Türkiye ne İngiltere’nin ne de Avrupa’nın çöplüğüdür. Greenpeace Türkiye olarak Şubat 2022’de yayınladığımız Atık Oyunları raporu ile topraklarımızın kirletilmemiş toprağa kıyasla 400 bin kat kirlendiğine şahit olduk. Tüm bu atık akışının durması için daha ne kadar hayvan, canlı ve insanın etkilenmesi gerekiyor?”
“İngiltere hükümeti acilen kendi atığını kendi sınırları içerisinde baş etmeyi öğrenmeli ve atık ihracatını yasaklamalı. Türkiye Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da araştırma sonuçlarıyla gözler önüne serdiğimiz bu konuda sıfır atık ithalat planını zaman kaybetmeden devreye sokmalı.”
Atık Oyunları raporu
Greenpeace, Nisan 2021’deki saha araştırmasında, çoğunluğu İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden ithal edilen plastik atıkların Adana’da yasa dışı olarak çevreye döküldüğünü ve açıkta yakıldığını tespit etmesinin ardından bölgedeki çöp döküm sahalarında yaptığı araştırma neticesinde “Atık Oyunları / Geri Dönüşümsüz Hayatlar” raporunu hazırladı.
Araştırma kapsamında Adana il sınırları içindeki 5 farklı çöp döküm sahasından alınan numuneler, özellikle plastik ve plastiğin açıkta yakılmasıyla ilişkilendirilen çeşitli organik kirleticilerin yanı sıra yüksek kanserojenlik seviyesine sahip 69 zehirli kimyasal açısından incelendi ve kontrol alanlarından alınan numunelerle karşılaştırıldı.
Raporda, analizler sonucunda Adana'da tespit edilen kirleticiler ve neden oldukları hastalıklar şöyle sıralandı:
Dioksinler ve furanlar: Dioksin ve furan miktarı, kirletilmemiş toprak numunesinin 400 bin katı ve şimdiye kadar Türkiye’de toprakta rapor edilen en yüksek toksik düzey olarak ölçüldü. Dioksin-furanların bilinen en önemli özelliği ise kanserojen ve öldürücü olması. Bu kimyasal, anne karnındaki bebekler için toksik olabilir, tümörleri tetikleyebilir, hormon ve bağışıklık sistemlerini etkileyebilir.
Poliklorlu bifeniller (PCB'ler): Adana’da, topraktaki PCB'lerin toplam konsantrasyonunun, kontrol örneğinden 30 bin kat daha yüksek olduğu bulundu. PCB’lere maruz kalmak embriyo ve fetüse zarar verebilir. Hormonlarda bozulmaya yol açabilen PCB'ler emzirme yoluyla anneden bebeğe geçebilir.
Metaller ve metaloidler: Adana’dan alınan numuneler üzerinde 18 farklı metal ve metaloid türü araştırılmış ve insan sağlığı için pek çok zararı olduğu bilinen kurşun seviyesinin kontrol toprağından 15 kat ve yine insan için kanserojen olan kadmiyum seviyesinin de kontrol toprağından 30 kat yüksek olduğu tespit edildi.
Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAHler): Adana’daki beş bölgenin dördünde yüksek oranda klorlu benzen bileşikleri tespit edildi. Bunların bazıları kanı etkileyebilir, cilt lezyonlarına ve karaciğer hastalığına neden olabilir. Bazı bölgelerde tespit edilen ve insan için kanserojen olduğu bilinen benzo(a)piren konsantrasyonu, Türkiye'de meskun topraklar için izin verilen sınırın üzerindeydi.
Türkiye plastik atığın en büyük alıcısıTürkiye’nin plastik atık ithalatı, 2018 yılının başında Çin tarafından alınan yasak kararıyla beraber hızla artmış ve Türkiye, 2019 ve 2020 yılında Avrupa’dan gelen plastik atıkların en büyük alıcısı olmuştu. TIKLAYIN - Beka Sorununu Nerede Aramalı? Avrupa ülkelerinden Türkiye’ye gönderilen plastik atıkların miktarı Eurostat verilerine göre, 2004’ten bu yana 196 kat arttı.Türkiye yalnızca Avrupa’dan 2020’de 656 bin 960 ton plastik atık ithal etti. Bu rakamın 209 bin 642’si sadece İngiltere’ye aitti; bir önceki seneye göre yüzde 36 artış gerçekleşti. Almanya ise 136 bin 83 ton ile yüzde 102 artışla 3. ihracatçı konumuna geldi. Türkiye’de plastik atık ithalatının kontrolsüz artışıyla beraber, çok sayıda yasa dışı plastik çöp döküm veya yakım faaliyeti önce İzmir, daha sonra İstanbul ve ağırlıklı olarak Adana’da rapor edildi. İlk olarak The Guardian tarafından 2018 yılında İngiltere’den Türkiye’ye ihraç edilen plastik atıkların akıbetinin sorgulandığı haberle kamuoyunda yankı uyandıran plastik atık ithalatı, daha sonra birçok uluslararası basın-yayın kuruluşu tarafından da gündeme getirildi. Aynı dönemde, Greenpeace Akdeniz tarafından İzmir Kemalpaşa ilçesindeki bir evin arka bahçesinde İtalya’dan ithal edilmiş tonlarca karışık plastik çöpün yasa dışı olarak depolandığı tespit edildi. Bu olayla birlikte Türkiye’nin ithal ettiği plastik atıkların bir kısmının yasa dışı bir şekilde bertaraf edildiği kesinleşmiş oldu. Daha sonra Adana’da BBC tarafından ortaya konulan görüntüler İngiltere’den getirilen plastik atıkların da açıkça geri dönüşmediğini ve yasa dışı bir şekilde işlem gördüğünü ortaya çıkardı. |
(TP)
* Greenpeace'in konuyla ilgili başlattığı imza kampanyasına buradan destek verebilirsiniz
