Haberin İngilizcesi için tıklayın
Birleşmiş Milletler’in (BM) Evrensel Periyodik İnceleme (EPİ-Universal Periodic Review) Türkiye raporu öncesinde Cenevre’de düzenlenen oturumda, üye ülkeler Türkiye’deki insan hakları ihlallerine dair görüşlerini paylaştı.
TIKLAYIN - “Hükümetin Açıklamalarıyla İcraatları Tezat Teşkil Ediyor”
Dışişleri Bakanlığının toplantıdaki sunumunda, “işkenceye sıfır tolerans uygulamasının sürdüğünü, herkesin engel olmaksızın toplantı ve gösteri hakkına sahip olduğunu, kayyım atanan belediyelerin başkanlarının hakkında devam eden soruşturmalar bulunduğunu” söyledi.
Türkiye delegasyonu, toplanma ve örgütlenme özgürlüklerinin Anayasal koruma altına ve kısıtlamaların AİHM standartları ile uyumlu olduğunu iddia etti.
TIKLAYIN - Türkiye’nin İnsan Hakları Karnesinde Değişmeyenler
“Ayrımcılığın önlenmesi ve eşitlik” tavsiyeleri
Eşit Haklar İçin İzleme Derneği’nin aktardığına göre, oturumda Venezuela, Katar ve Yemen'in tavsiyeleri, ulusal insan hakları kurumları, mülteciler ve insan hakları eylem planı odaklıydı.
Ermenistan'ın tavsiyeleri arasında ifade özgürlüğü ve azınlıklara yönelik nefret dilinin önlenmesi konularının altı çizildi.
Belarus, EPİ tavsiyelerinin dikkate alınmasını; Belçika ise Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ile ilgili tedbirlerin alınması, erken ve zorla evliliğe ilişkin tavsiye verdi. Bosna-Hersek Delegasyonu, ayrımcılığın önlenmesi ve eşitlik ilkesinin uygulanmasını tavsiye etti.
Kanada, yargı konusunda erkler ayrılığı ve bağımsızlığın güvence altına alınması, hak savunucularının faaliyetlerinin engellememesi ile toplanma özgürlüğünün, özellikle de LGBTİ+ bireyler, kadınlar ile muhalifler için güvence altına alınmasını tavsiye etti.
Hırvatistan Delegasyonu, kız çocuklarının eğitimi ile vicdani ret hakkına dair tavsiyelerde bulundu.
Çekya Delegasyonu, AİHM kararlarının uygulanması, hukukun üstünlüğüne saygı ve yargı bağımsızlığına ilişkin tavsiyelerde bulundu. Ayrıca, ifade ve toplanma özgürlüklerinin güvence altına alınması ile keyfi kayyum atamalarının durdurulması tavsiye edildi.
Mısır Delegasyonu, adil yargılama ilkelerine uyulması, insan haklarının korunmasına dair genel bir tavsiye sonrasında, işkence ve kötü muamele iddialarının soruşturulması ve cezasızlığın önlenmesi ile yargı bağımsızlığı ve kayyum atamalarının durdurulmasını tavsiye etti.
“Türkiye’de insan hakları geriliyor”
Haiti, Hindistan, Japonya, Kırgızistan Delegasyonlarından gelen tavsiyeler kadın haklarının korunması, cinsiyet temelli şiddetin önlenmesi, soruşturulması, cezasızlıkla sonuçlanmaması; kadınların eğitim, istihdam ve karar mekanizmalarındaki rolünün artırılmasına ilişkin oldu.
Malta delegasyonu, LGBTİ+ kişilere yönelik nefret söylemi ve nefret suçlarının önlenmesi, Onur Yürüyüşlerinin korunması ve kolaylaştırılması ile LGBTİ+ sivil toplum temsilcilerinin karar verme süreçlerine dahil edilmesini tavsiye etti.
Myanmar delegasyonu, yapılan reformlara rağmen, kadına yönelik şiddetin ciddi bir endişe alanı olduğunun altını çizerek, Türkiye'nin uluslararası sözleşmelerden doğan cinsiyet eşitliği yükümlülüklerini yerine getirmesini tavsiye etti.
Norveç delegasyonu, Türkiye'de insan haklarının gerilediğini belirtirken, sansürden kaçınılması, ifade özgürlüğünün korunması, akademik ve sanatsal özgürlüğe saygı ile İstanbul Sözleşmesi'nin tam olarak uygulanması ve toplanma özgürlüğünün korunmasını tavsiye etti.
İspanya delegasyonu da UCM Roma Tüzüğü ve Çocuk Hakları Sözleşmesi İhtiyari Protokolün onaylanması, cinsiyet temelli cinayetlerin suç olarak düzenlenmesi ile etkili olarak erken yaşta ve zorla evlendirmelerin önüne geçilmesini tavsiye etti.
14 ülke incelenecek, rapor hazırlanacak
Türkiye'nin BM Evrensel Periyodik İncelemesinde Dışişleri, İçişleri ve Adalet Bakanlıkları sunum yaptı.
Türkiye heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Avrupa Birliği (AB) Başkanı Büyükelçi Faruk Kaymakcı, oturumun açılışında yaptığı konuşmada, Türkiye'nin halen İnsan Hakları Eylem Planı'nı hazırladığı bilgisini paylaşarak, “Eylem planı, temel hak ve özgürlüklere ilişkin mevzuatın uygulanmasında yargının karşılaştığı sorunlara çözümler getirmektedir” dedi.
UPR oturumlarında, Türkiye'nin sağladığı bilgiler ve rapor, Özel Prosedürler olarak bilinen, bağımsız insan hakları uzmanları ve grupları, insan hakları antlaşmaları uyarınca kurulan organlar ve diğer BM kuruluşlarının raporlarında yer alan bilgiler, ulusal insan hakları kurumları, bölgesel kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşları dahil olmak üzere diğer paydaşların sağladıkları bilgiler ele alınıyor.
Türkiye, UPR Çalışma Grubunun 20-31 Ocak'ta yapılacak oturumunda incelenecek 14 ülke arasında yer alıyor. Türkiye'nin ilk UPR incelemesi 2010 Mayıs'ta, ikincisi de 2015 Ocak'ta yapılmıştı.
Değerlendirmelerin ardından bir rapor hazırlanacak. (AS)
* Türkiye’nin BM’ye sunduğu raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
* EPİ sürecine dair geniş bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
