Haberin İngilizcesi için tıklayın
Sayıştay, Diyanet İşleri Başkanlığı’na ilişkin hazırladığı “2019 Yılı Denetim Raporu”nu geçtiğimiz günlerde Meclis’e sundu.
Raporda Diyanet İşleri Başkanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Döner Sermaye İşletmesi ayrı olarak ele alındı.
Meclis’e sunulan raporda Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yurtiçinde ve yurt dışında çok geniş ve yaygın bir organizasyon yapısına sahip olduğu belirtilerek, toplamda 131 bin 789 personeli olduğu ifade edildi. Bu personelin 26 bin 60’ının ise sözleşmeli olduğu aktarıldı.
Raporda başkanlığa bağlı 81 il müftülüğü, 922 ilçe müftülüğü, 10 dini yüksek ihtisas ve 21 eğitim merkezi müdürlüğü olduğu, müftülüklerde görev yapan personel sayısının ise 102 bin 81 olarak tespit edildiği belirtildi.
Harcamaların yüzde 81,2 personel masrafı
Rapora göre Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bütçe gideri 2019’da 10 milyar 211 milyon 680 bin TL oldu. Harcamaların yüzde 81,2’lik gibi büyük kısmı yani 8 milyar 296 milyon 492 bin TL’si personel gideri olarak kayıtlara geçti.
2019’da SGK’ye ödenen prim gideri ise toplam giderin yüzde 14,3’üne denk gelecek şekilde 1 milyar 459 milyon 968 bin TL oldu. SGK’ye ödenen tutarla birlikte harcanan bütçenin yüzde 95,5’i personel gideri oluşturdu.
Diyanet 2019’da geçici ve sözleşmeli personel kaynaklı 121 bin TL ödenek üstü harcama yaptı. Başkanlık, sosyal güvenlik primi ödemeleri gecikme cezası olarak ise 481 bin TL harcadı.
Diyanet reklam çalışmalarına ise 2 milyon 557 bin 795 TL harcadı. Başkanlık bu dönemde 168 bin 829 TL üretime yönelik mal ve hizmet alımı gerçekleştirirken 140 milyon 437 bin 624 TL’lik tüketime yönelik mal ve hizmet alımı yaptı.
Başkanlık, kırtasiye malzemeleri için 7 milyon 640 bin TL, yakıt için 23 milyon 648 bin TL, giyecek, mefruşat ve tuhafiye malzemeleri için 1 milyon 752 bin TL, yiyecek için 21 milyon 665 bin TL, içecek için 1 milyon 613 bin TL harcadı.
Başkanlığın kırtasiye gideri ise 7 milyon 640 bin TL. Kar amacı gütmeyen kuruluşlara da 42 milyon 157 bin TL, yurtdışına 781 bin TL transfer yaptı.
Gelirinin yüzde 96'sı vergilerden
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın vergi gelirleri bütçe gelirlerinin yüzde 96'sına karşılık geldi. Başkanlığın 832 milyon 798 bin TL’lik gelirinin 736 milyon 601 bin TL’sini vergi geliri oluşturdu. Ret ve iadeler düşüldükten sonra net bütçe gelirleri, bütçe gelirlerinin yaklaşık olarak yüzde 44'ünü (404 milyon 517 bin TL) oluşturdu.
Ayrıca Diyanet'in Faaliyet Sonuçları Tablosu'nda 259 bin TL, Döner Sermaye İşletmesi Bilançosu'nda da 1 milyon 937 bin TL faiz geliri yer aldı.
Diyanet’in Başkanlık ve Döner Sermaye üzerinden geçen yıl, toplam 2 milyon 197 bin 374 lira faiz geliri elde ettiğini rapora yansıdı.
Diyanet bir önceki yıl ise 245 bin 520 lira, 2017'de ise 256 bin 806 lira faiz geliri elde etmişti.
Sermayesi 5 yılda 4'e katlandı
Sayıştay’ın aynı raporda ele aldığı “Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Döner Sermaye İşletmesi”nde ise 1 müdür, 4 müdür yardımcısı, 2 yayın satış müdürü olmak üzere toplamda 65 personel bulunduğu belirlendi.
1990’da kurulan işletmenin sermayesinin 20 milyon TL olduğu, bu rakamın önce Bakanlar Kurulu Kararı ile 2015’te 40 milyon TL’ye, Temmuz 2017’de de Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 80 milyon TL’ye çıkartıldığı ifade edildi.
İşletmesinin 2019 net kârının 11 milyon 600 bin TL olduğu aktarıldı. 2019’da 41 milyon 251 bin TL’lik brüt satış yapan işletmenin faiz geliri 1 milyon 937 bin TL olurken kambiyo kârı 2 milyon 158 bin TL olarak belirlendi.
İç kontrol sisteminin değerlendirilmesi
Sayıştay Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kendi iç kontrol sistemi ile ilgili ise şu değerlendirmeyi yaptı:
“İdarenin tüm birimlerinin iç kontrol sistemini yılda en az bir kez değerlendirmesi ve İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kuruluna raporlaması ve üst yöneticinin onayına sunma konusunda çalışmalar mevcut fakat tamamlanamamıştır.
“Üst yöneticinin onayladığı değerlendirme raporunda yer alan iç kontrol bileşenlerine ilişkin tespit edilen yetersizlikleri gidermek üzere yapılan çalışmalar yetersizdir.
“Kurumdaki iç denetçi sayıları, iç denetim fonksiyonunun etkin yerine getirilebilmesi için yeterli değildir. Bu konuda bulgu çalışması yapılmıştır. İç denetim biriminin iç kontrol sistemine ilişkin denetim ve raporlama çalışmaları var fakat etkin değildir.”
Denetim görüşü olarak ise raporda “Diyanet İşleri Başkanlığının 2019 yılına ilişkin, geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” ifadelerine yer verildi.
(HA)
