Yerele Ne Kadar Yakınız?
Hafta sonu Bağımsız İletişim Ağı'nın (BİA) düzenlediği "Sunuculuk" atölye çalışmasının, İzmir'de gerçekleşen ilkinden sonra ikincisini izlemek üzere Ankara'daydık. Anadolu'nun daha çok kuzey ve doğu bölgelerinden gelmiş 20 katılımcı, değerli TRT spikerlerinden Ülkü Giray, bir de biz. Biz yani İstanbullular...
11 -12 Ocak 2003 günlerinde Ankara, Neva Palas Oteli'nde gerçekleştirilen bu seminer, BİA 2. Basamak Eğitim Programı kapsamında yer alıyor. 15 saatlik program, doğru nefes kullanımı, üslup, telaffuz, tonlama, vurgu, ulama ve okuma konularını içeriyordu.
"İstanbulluluk" ve "Anadolu insanlığı"
Program kapsamında katılımcılara, Ülkü Giray'ın Bilgi Yayınevi'nden çıkan "Türkçe'yi, Güzel Konuşma ve Okuma Kılavuzu" kitabı, "Eğitim Notları" ve Tuğrul Eryılmaz'ın "Küçük Dev Medyum: Radyo" başlıklı broşürü de dağıtıldı.
Bugün hepimiz biliyoruz ki, küreselleşmenin bir yolu da yerelleşmeden geçiyor. Yerel olanı hangi yöntemlerle ulusal yayın organlarına yansıtabildiğimiz şüphesiz büyük önem taşıyor. Ancak, bir de şu "İstanbullu" ile "Anadolu insanı" ikilemi aşılabilse ne iyi olurdu. Ne var ki, bu ikilemin varolduğu gerçeğini göz ardı edemeyiz.
Programın sonunda BİA ile yerel radyoların ilişkisinin nasıl güçlendirilebileceği tartışıldı. Daha doğrusu "böyle bir tartışma neredeyse açıldı" desek yerinde olur. Açık bir tartışma ortamı yaratsanız da, oradakiler, öneri ve eleştirilerini nasıl yapacağı konusunda kararsızdı.
Habere ulaşmak ve haberi ulaştırmak
Yerel medyanın en büyük sorunlarından biri bilgi eksikliği. Bırakın yayıncılık konusunda varolan genel kaygıları, yerel haberi algılama noktasında, ideolojik temeller bir bariyer gibi önünüze çıkıyor. Bilginin yayılmasından öte, bilgiyi kimlerin hangi yolla yaydıkları, hatta kişisel tarihler sorgulanıyor neredeyse.
Seminer sırasında gerek BİA yöneticileri gerek İstanbullu katılımcılar, haberciliğin ve yerel radyonun ulusal yayın kuruluşlarında daha etkin biçimde yer alması ve yayılması üzerinde dururken Anadolu'dan gelen katılımcıların çoğu, haberlerini BİA'ya ulaştırmak konusunda çektikleri maddi zorlukları ve reklam ihtiyaçlarını gündeme getirdi.
Seminerde, belirginleşen bir çıkmaz da, bazı illerde radyoculuğun şirket yöneticiliğinden farklı görülmemesiydi. Ülkü Giray, sunuculuğun önemini anlatırken "Sizler birer öğretmensiniz" dedi katılımcılara. "Sizden ne duydukları çok etkili." Umulur ki bu sözler yerine ulaşmıştır.
Savaşa karşı olmak
Tartışma sırasında, savaş karşıtı eylemler, bu durum karşısında radyoların alabileceği tavır ve katılımcıların BİA'dan -dolayısıyla BİA'nın da katılımcılardan- nasıl yararlanabilecekleri de konuşuldu.
BİA Proje Danışmanı Nadire Mater, "Bir gazetecinin savaş karşıtı olmaması mümkün mü?" sorusunu yöneltti. Nafile! Bir iki kişi dışında, savaşa karşı ortak bir ses yükseltmenin önemini umursayan yok gibiydi.
Savaş durumunda haber yapmak ne denli ip cambazlığına benziyorsa, doğru haberi kitlelere ulaştırıp muhalif bir tavrın ortaya çıkmasında etkili olmak da o denli zor. Doğru bilgiye ulaşmak söz konusu olduğunda, kırsal kitlelerin ilk elde başvurduğu yerlerden biri de yerel kaynaklardır. Bu yüzden de, yerel medyanın eğitimi son derece büyük önem taşıyor.
Bilgilenme ve tatil
Bu hedefe olan inancımızı artıran sohbetler de oldu. Bazısı, yerel haberciliğin güçlendirilmesi konusunda daha fazla ve yeni bilinçlendirme toplantıları yapılmasının yararlı olacağını dile getirdi. Ancak kimileri de bu tür seminerlerin daha sık olmasından yana olduğunu, bu sayede, azıcık tatil yapma fırsatı bulabildiğini söylüyordu.
BİA elindeki olanakları kullanıma açmak konusunda elinden geleni yapmak istiyor. Çoğumuzun üzerinde uzlaştığı konulardan biri ikilik yaratılmış olması. Bunu ne Anadolu insanı yarattı ne de İstanbullu. Bu, yıllardır etkisiz kılınan yerelleşme politikalarının sonucu olsa gerek.
Görünen o ki, yerel medyanın gözlerindeki çapakları silmek için daha çok fırın ekmek yenmesi gerekecek.
Seminere katılım
11 - 12 Ocak 2003 günlerinde Ankara'da BİA 2. Basamak Eğitimi çerçevesinde gerçekleştirilen Ülkü Giray'ın "Spikerlik ve Sunuculuk" Programı'na Erzincan'dan üç, Mersin'den üç, Rize ve Ankara'dan iki ve Eskişehir, Trabzon, Ankara, Artvin, İstanbul, Samsun, Bolu (Gerede), Sivas, Adana ve Sinop'tan birer olmak üzere toplam 20 spiker ya da sunucu katıldı.
Es FM / Eskişehir (Gencer M. Yaşar), Rize'nin Sesi / Rize, (Adnan Onay), Radyo ODTÜ, Ankara (İpek Ertem), Gerede FM/ Gerede (Murat Doğanay), Radyo Aktif / Trabzon ( Işıl Tüfekçi), Radyo Can / Erzincan (Tacettin Ayan), Gözde FM / Sinop (Selda Aslan), Radyo Arkadaş / Sivas (Kemal Atamtürk), Radyo Aktif / Mersin (Habip Efe), Radyo Dünya / Adana (Seyhan Sincar), Radyo Metropol / Mersin (Pınar Doğan), Radyo Ses (Mersin) Fahima Aslan, Radyo Tek / Erzincan (Oğuzhan Roma Akbaş), Radyo Tek / Erzincan (Oğuzhan Roma Akbaş), Radyo Klüp / Samsun (Serdar Arıl), Barış FM/ Sinop (Erdinç Özyılmaz), Açık Radyo / İstanbul (Aylin Bozyap), 08 FM / Artvin (İbrahim Eksilmez), Radyo Bravo / Ankara (AB/NM)