2014 YEREL SEÇİMLERİNİN İL İL ANALİZİ
Yerel Seçimlerde Malatya
2009 yerel yönetim seçimlerinde kayıtlı seçmenlerin en az yüzde 25’i ile yüzde 47’si arasında bir kesimin desteğini alarak her üç ilçe belediyesinden ikisini kazanan AKP, 6360 sayılı yasayla 2014’te Büyükşehir statüsüne alınan Malatya’da daha da güçlü bir seçmen desteğiyle yeni yerel yönetim seçimlerine girme şansına sahip oluyor.
2009 yerel yönetim seçimlerinde 14 ilçe merkezinde yapılan belediye başkanlığı seçimlerinin 8’ini Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), 4’ünü Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 1’er tanesini de Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ile Demokrat Parti (DP) kazanmıştı. Oysa 2007 genel milletvekili seçimlerinde belediye başkanlığı seçimi yapılan ilçe sınırları içerisinde AKP sadece iki ilçede ikinci parti olup, tüm diğer ilçelerin birinci partisi konumundaydı.
CHP, 2007 genel milletvekili seçimlerinde birinci parti olduğu Arguvan ve Hekimhan’da 2009’da s bu ilçelerin belediye başkanlıklarını da kazandı. Ayrıca buna ek olarak Doğanşehir ve Pötürge ilçelerinde CHP, Kale ilçesinde DP ve Kuluncak ilçesinde ise MHP ilçe belediye başkanlıklarını kazanırken, o ilçelerin 2007 seçimlerindeki birinci partisi AKP idi.
2009 – 2011 seçmen eğilimlerinden hareketle 2014 Seçimleri
2009 yerel yönetim seçimlerinde ilçelere göre belediye başkanlığı seçim sonuçlarıyla il genel meclisi seçim sonuçları karşılaştırıldığında 2007 genel milletvekili seçim sonuçları ile benzer bir dağılım ortaya çıkıyor. Bu dağılım aynısıyla 2011 genel milletvekili seçim sonuçlarında da yineleniyor.
AKP Arguvan ve Hekimhan dışında tüm ilçelerin birinci partisi Malatya’da ağırlığını hissettirirken, karşısına Darende (MHP) dışında tüm ilçelerde rakip olarak CHP çıkıyor. Ama rakibi ile AKP arasında yaklaşık 40 puanlık bir oy farkı var.
Malatya 6360 sayılı yasayla Büyükşehir statüsünü kazanırken Malatya’nın merkez ilçe nüfusu Battalgazi ve Yeşilyurt ilçeleri arasında paylaştırılırken bir ilçe iptal ediliyor ama, yeni bir ilçe kurulmuyor. Böylece Malatya’da 2014 belediye başkanlığı seçimleri yine 14 merkezde ve fakat; 1 Büyükşehir, 13 de Büyükşehir ilçe belediye başkanlığı için yapılmış olacak..
Malatya’nın tüm ilçelerinde (Hekimhan hariç) birinci ile ikinci parti arasında yirmi puan ve daha fazla oy farkı mevcut olması nedeniyle 2014 seçimlerinde 2011 eğilimlerinden farklı bir dağılım gündeme gelemez demek mümkün. Ancak aynı durumun 2007–2009 seçimleri için de söz konusu olmasına karşın AKP Malatya’da, 2009 seçimlerinde azımsanmayacak sayıda (dört) belediye başkanlığı kaybıyla karşı karşıya kaldı. 2014 seçimleri bu olgunun arızi bir durum mu, yoksa yinelenebilir bir durum mu, olduğunu gösterecek.
Kır/kent ayrımına, mahalle statülerine göre seçmen yönelişleri
2011 genel milletvekili seçimlerinde AKP kayıtlı seçmenlerin yüzde 58,3’ünün oyunu alırken rakibi CHP ancak yüzde 17 oranında oy alabilmiş. CHP’yi yüzde 14,2’lik oy oranıyla seçmeyenler (oy kullanmayanlar ile geçersiz oy kullanmış olanlar) izliyor. MHP ise bu son grubun yarısı ağırlığında (yüzde 7) oy alabilmiş. Bağımsızların ve tüm diğer partilere oy verenlerin toplamı ise MHP’nin yarısı (yüzde 3,5) kadar.
AKP Malatya’da tüm farklı statüdeki mahalleler ile kır ve kentte daima önemli ağırlığa sahip birinci konumdaki bir parti olarak öne çıkıyor. AKP’nin kendinden sonra gelen parti ile oy farkının azaldığı tek yer orta statülü mahalleler oluyor ki, burada da CHP, AKP’nin yarısı kadar oy alabilmiş.
Sonuç yerine
Geçmiş seçim verilerinden hareketle 2014 seçimlerinde Malatya’da nasıl bir tablo ortaya çıkar, diye bir soru sorulduğunda; rakamlar AKP’nin ortalığı silip süpürdüğünü gösteriyor denebilir.
Ama 2007 – 2009 genel ve yerel seçim sonuçlarından hareketle seçim nasıl sonuçlanabilir diye bakıldığında, AKP’nin ve rakiplerinin çıkaracağı belediye başkan adaylarının niteliği, seçmen tarafından benimsenme ve desteklenme düzeylerinin önemli olduğu, bulgularla açık biçimde ortaya çıkmış durumda. Bu nokta, özellikle, AKP ile seçimlerde yarışacak partiler açısından önem taşıyor.
Bir de 2014 seçimlerinin ne kadar yerel, ne kadar genel seçimlere benzeyeceği veya seçmenin kutuplaşmaya göre mi, yoksa kutuplaşmaya karşı mı oy kullanacağı da seçimlerde etkili olacak öğeler arasında sayılmalıdır. Çünkü 2014 yerel yönetim seçimlerinin ana politikasının, bulunulan noktada, yerelden çok genel politik motifler üzerinden yürüyeceği kolayca tahmin edilebiliyor. (ST/HK)