Samoa Adaları'nın Güvercinleri ile Kürdistan’ın Geyiklerinin Kaderi

California’nın kuzey bölgelerinde halen etkisini sürdüren devasa orman yangınları şu ana kadar 58 kişinin hayatını mal oldu. 200’den fazla kişinin kayıp olduğu bölgede arama çalışmaları sürüyor. Yangında ölü sayısının daha da artmasından endişe ediliyor.

Etkisi 34 bin futbol sahası büyüklüğünde olduğu söylenen felakette 10 bin yapının yok olduğu ve 8 binden fazla evin kullanılmaz hale geldiği verilen bilgiler arasında.

İnsanların yanısıra, sayısız evcil, vahşi ve tarımsal faaliyetlerde kullanılan hayvanın da hayatını kaybettiği yangın, California tarihinin en büyük yangını olarak kayıtlara geçmiş durumda.

Fotoğraf: Mike Nelson - EPA/AA

Fakat hayvanların tehlike altında olma durumu sadece California ile sınırlı değil. Geçtiğimiz hafta Samoa Adaları’ndan, Kürdistan’a, Avustralya’ndan Pakistan’a kadar bir çok bölgede, türleri tehlike altında olan canlılara dair yeni raporlar yayımlanmaya ve uyarılarda bulunulmaya devam edildi.

İşte sizin için son bir hafta içinde derlediğimiz raporlar ve uyarılardan birkaçı:

Fotoğraf: San Diego Zoo Global

▪ Zürafaların ilk defa “türü kritik seviyede tehlike altında” olan canlılar kategorisinde olduğu ilan edildi. Sayıları 4650’nin altına düşen Kordofan ve Nubian zürafaları Dünya Korunma Birliği (IUCN) tarafından kırmızı listeye alındı. Ayrıca Retiküle zürafası, Thornicroft zürafası ve Batı Afrika zürafası türleri de listede nesli tükenmekte ve duyarlı (vulnerable) kategorilerinde bulunuyor. (1)

▪ Avustralya’nın kuzey batısında ormansızlaştırma çalışmalarının yoğunlaştığı belirtildi. Kesimlerin gerçekleştiği 20 bölgeden 17’sinin koalaların doğal yaşam alanlarında olduğu ifade ediliyor. WWF Avustralya’dan bilim insanı Dr Martin Taylor’a göre, sadece 12 ay içerisinde koalaların yaşam alanı olan 5000 hektar büyüklüğündeki ormanlık arazi buldozerlerce yok edildi. (2)

▪ Kuluçka mevsimine giren, türü tehlike altındaki Avustralya kaplumbağalarının da araç trafiği yüzünden daha da tehlike altında olduğu söyleniyor. Uzunboyunlu Kuzey kaplumbağası ve Murray Kısaboyunlu kaplumbasının popülasyonunda yüzde 69-91 oranında azalma olduğu biliniyor. Batı Sidney Üniversitesi’nden çevrebilimci Ricky Spencer tesbit edilen ölümlerin yüzde 90’nın sürücüler ve tilkiler tarafından gerçekleştiklerini söylüyor. (3)

▪ Avusturalya’nın Great Dividing Range, güney kıyılarını izole bölgeleri ve Tazmanya’nın bazı bölgelerinin baskın türlerinden Ornitorenklerin besinlerinde, antidepresanlar da dahil olmak üzere 69 farklı tıbbi ürünün izine rastlandı. Nature Communications Dergisi’nde yayımlanan araştırmada incelenen ve ornitorenklerin besin zincirinde bulunan 66 farklı örümcek türünde 69 farklı tıbbi atık bulundu. Ornitorenkler üzerine yapılan araştırmaların azlığına dikkat çeken biliminsanları türün tehlike altında olmasından korkuyor. (4)

Fotoğraf: Greenpeace

▪ Oreo kurabiyeleri, Cadbury çikololataları ve Ritz krakerleri gibi popüler ürünlerin tedarikçisi Mondelez adlı şirketin, Endonezya orangutanlarının yaşam alanlarının içinde olduğu 25 bin hektarlık ormanlık alanı iki yıl içinde yok ettiği Greenpeace tarafından açıklandı. 2015 ile 2017 yılları arasındaki dönemin incelendiği çalışmaya göre, 22 palm yağı üreticisi taşeron şirket 70 bin hektarlık, Chicago’dan büyük bir bölgede, yağmur ormanını palm yağı plantasyonları için yok etti. (5)

▪ İngiliz Doğal Tarih Müzesi’nin internet sitesinde, Josh Davis imzalı habere göre, Afrika şempanzelerinin gıda olarak tüketilmelerinden ötürü türlerinin tehlike altına girebileceği uyarısı yapıldı. Makalede vahşi hayvan eti (bushmeat) için yapıların avların sadece şempanzeler ile sınırlı olmadığı, aynı zamanda yarasalar, kirpiler, bufalolar, timsahlar, antiloplar, sürüngenler ve salyangozlar için de geçerli olduğu yazıyor. (6)

Buzul balinası (Eubalaena Glacialis Asmutis Silvia)

▪ North Atlantic Right Whale Consortium’un yayımladığı son raporda, nesli tehlike altındaki türlerden Kuzey Atlas Okyanusu balinası ya da daha bilinen ismi ile Buzul balinası nüfusunun 411’e düştüğünü duyurdu. (7)

▪ Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin geçtiğiniz hafta açılışını yaptığı “su otoyolu” projesi National Waterway-1’ın bölgede yaşayan endemik bir tür olan Kör Ganj yunusu için büyük risk taşıdığı ifade ediliyor. (8)

▪ İslamabad Vahşi Hayat Yönetim Kurulu’ndan Mumtaz Alam Khan, Pakistan sınırları içinde yaşayan endemik Gri goralların (dağkeçisine benzeyen bir cins geyik) avcılık faaliyetleri sebebiyle tehlike altında olduğunu söyledi. (9)

▪ Irak Kürdistan’ı Yerel Çevre Koruma Ajansı yetkilileri, Germiyan bölgesinde yasadışı avcılık faaliyetleri yüzünden vahşi geyik ve kuş türlerinin soylarının tükenebileceği uyarısında bulundu. (10)

▪ İzlanda Doğal Tarih Enstitüsü, Kutup martısı (puffin) ve Bayağı fok (common seal) türlerinin ciddi olarak tehlike altında olduğu açıkladı. Adanın baskın türlerinden deniz martısı popülasyonunun 21. yüzyıl başlangıcından bu yana yüzde 40 oranında azaldığı, önlem alınmadığı takdirde önümüzdeki 50 yıl içerisinde bu oranın yüzde 90’a çıkabileceği söylendi. (11)

▪ WWF’den Margaret Kinnaird, etkilerinin küresel ölçekte olacağını söylediği, Çin’in kaplan kemiği ve gergedan boynuzu ticareti yasağını kaldırması kararından son anda vazgeçildi. (12)

▪ Çin’in Yangtze Nehri üzerine kurduğu Üç Boğaz Barajı’nın türü tehlike altında olan Vahşi Çin mersin balığı türünün sonunu getirebileceği uyarısı yapıldı. (13)

▪ Samoa Adaları’ndaki doğal ağaçların kesiminin ve istilacı türlerin artışının bölgenin endemik türü olan Manumea güvercininin (ya da bir diğer adıyla ile Dodo kuşunun) türünü tehlikeye düşürdüğü duyuruldu. (14)

▪ Yayımlanan son araştırmaya göre, güney bölgelerinden Arktika’ya göç eden kuşlara ait yuvaların küresel ısınma nedeniyle kırılgan hale geldiği ve yumurta çalan tilki gibi yırtıcıların saldırıları karşısında daha savunmasız olduğu ortaya çıktı. Son 70 yılda artan sıcaklıklar ile kuzey bölgelerine göç eden yırtıcıların yumurta çalma oranlarının üç kat arttığı söyleniyor. (15)

▪ Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından güncellenen “Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi”nde olan diğer canlı türleri ise şu şekilde listeleniyor:

Rusya’nın Uzak Doğusunda yaşayan Amur leoparı, Borneo orangutanı, Dağ gorilleri, Asya Unicornu olarak da bilinen Saola antilopları, Şahin Gagalı kaplumbağalar, Güney Çin kaplanları, Yangtze musurgilleri, Sumatra filleri, orangutanları, gergedanları ve kaplanları, Siyah gergedanlar, Batı ve Doğu Afrika Düzlük gorilleri, Java gergedanları, Cross River gorilleri, Malezya kaplanı, orangutanlar, Körfez muturları (Vaquita), Filipin timsahları, Asya Ak Sırtlı akbabaları ve Çin pangolinleri (16) (CT/HK)