Sadece Yaşayabilecek Kadar Ekonomi

Fotoğraf: Evrim Kepenek - bianet

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Günümüz ekonomisi ulusal ve uluslararası işlemleri; mal ve hizmet üretiminin yanı sıra finansal araçlarla yapılan büyük hacimli faaliyetleri; büyüme, istihdam, enflasyon, cari açık gelir dağılımı vb. çok yönlü değişkenler ile karmaşık bir bütün.

Yaşadığımız olağanüstü günlerde bu genel doğruları neden sıralıyorum?

Çünkü insanlar bir yandan sağlıkları hakkında endişelenirken, diğer yandan da işlerini kaybetme, borçlarını ödeyememe, ekonomilerini sürdürememe kaygısını taşıyorlar.

Dün açıklanan “Ekonomik İstikrar Kalkanı”nda çalışanları, yoksulları, göçmenleri doğrudan ilgilendiren, içine düşmeleri kaçınılmaz olan olumsuz koşullara çözüm oluşturacak düzenlemeler yer almadı.

TIKLAYIN- Erdoğan “Koronavirüse Karşı Ekonomik İstikrar Kalkanı”nı Açıkladı

Pakette yer alan düzenlemeler işletmeler için gereken ilave düzenlemeler ayrıca tartışılmalıdır. Bunun dışında uzunca bir zamandır üzerine konuştuğumuz, düşündüğümüz “dayanışma ekonomileri”ni günümüze nasıl taşıyabileceğimiz, bireylerin, sivil insiyatiflerin, belediyelerin nasıl ortak bir yapılanma oluşturabileceklerini önümüzdeki günlerde acilen ele almalıyız.

Ama ben bugün ekonomik faaliyetlerin sadece sağ kalabilmeyi sağlayacak düzeyde yavaşlatılmasını önereceğim.

Ekonominin yavaşlatılarak işletilmesine devam edilmesini, istihdam daraltmasına gidilmeden makul çözümler aranmasının mümkün olabileceğini söyleyecek ve bunun için acil önlem önerilerimi sıralayacağım:

1. Maliye Bakanlığı, SGK, Belediyeler her türlü vergi, sigorta primi ödemelerini öncelikle 3 ay, gereksinim duyulması halinde 6 ay ertelemelidir. 

2. Bankalar, ticari krediler, tüketici kredileri, konut kredileri başta olmak üzere tüm kredilerin ödenmesini öncelikle 3 ay, gereksinim duyulması halinde 6 ay ertelemelidir. 

3. Bütün kiralar 3 ay, gereksinim duyulması halinde 6 ay ertelemelidir.

4. Hiçbir işveren öncelikle 3 ay, gereksinim duyulması halinde 6 ay hiçbir çalışanını işten çıkarmayacağını taahhüt etmelidir.

5. Üretime ara verilen işletmelerde çalışanlar ücretsiz izne gönderilmemelidir. Maaşları ½ oranında ödenmelidir.

6. Bütün  kamu kurumları, belediyeler, bankalar ve işletmeler, bireysel ve kurumsal tüm alacaklarını 3 ay, gereksinim duyulması halinde 6 ay ertelemelidir.

7. Grip/korona ile ilgili tüm sağlık hizmetleri ücretsiz sağlanmalıdır.

8. Geliri olmayanlara, ihtiyaç sahiplerine valilikleri ve belediyeler aracılığı ile ayni yardım yapılmalıdır.

9. Öneriler ekonomi içinde yer alan tüm bileşenlerin birbirini rahatlatacak şekilde kendi çıkarlarını/alacaklarını ertelemeleri düşüncesine dayanıyor. Bu şekilde kendilerini de rahatlayabilecekler. Önlemler geliştirilebilir, ilaveler yapılabilir.

Borsa, döviz, faiz, uluslararası işlemler ve benzerlerini göz önünde bulundurmuyorum. Çünkü bütün kurgumu evde geçirilmesi gereken sürede tüm insanların endişeden arındırılması ve asgari gereksinimlerin karşılanması üzerine yapıyorum.

Gerçekçi bulunmayabilir, ütopik gelebilir, ama yaşadığımız distopyadan çıkış için bir başlangıç olamaz mı? (AGY/APA)