Frida yaşasaydı tabak çanak kırıp sanat yapardı

Uzun zamandır dikkatimi çeken bir reklam var, belki sizler de görmüşsünüzdür.

Ünlü bir şirket feminist ressam Frida Kahlo’nun çizimlerinden ve portresinden oluşan bir yemek takımı tasarlamış ve piyasaya sürmüş.

İlk bakışta “Ah ne güzel Frida anlatılmış, günlük rutine dâhil edilmiş” gibi bir algıyla bu kapitalist metalaştırma durumunu masumane bulmak istiyorum istiyorum, istiyorum fakat yok, durum öyle değil.

Hatırlarsanız 2017’de Merriam-Webster sözlüğü “Feminizm”i yılın kelimesi olarak seçti, 2019’da da Google’da en çok aranan kelimelerinden biri "feminizm"di.  

Feminizmin, “moda trend” olarak anlatılmaya başlanması, yayılması, elbette kıymetli, hatta ve hatta başka bir yazının konusu da ayrıca, fakat meselenin başka bir boyutu var gibi.

Kavramın, bu kadar trend haline dönüşmesi tam da Frida’yı meta haline dönüştürüp tabak, bardaklara işleyen şirketin çıkış noktalarından biri muhtemelen.

Şirketin “Frida Kahlo Serisi”nin satışları ne durumda bilmiyorum, ilgimi çeken de bu değil.

Açıkçası, Frida’nın kapitalist bir metaya dönüştürülmesine yönelik eleştirim, salt kaba bilinen anlamı ile “aman satılmasın, tüketilmesin yahu” gibi bir bakış açısıyla değil. Malum ne de olsa bu zamanda Türkiye’de yaşayan biri olarak “Kapitalizmin gölgesini satamayacağı ağacı keser” ilkesine çokça tanığım.

TIKLAYIN - Frida Kahlo: Bir Fahişe Olarak Doğdum

Hani bu “satılma, tüketiciye sunulma” haline engel olunamıyor, bunun farkındayım da belki bu “metalaştırma” halinin Feminist Harekete bir faydası olur diye de düşünüyorum, bir katkı…

Anlamaya çalıştığım ve ille de eleştirdiğim durum şu: “Viva la Vida/ Hayatı Yaşa” sloganı ile sunulan Frida Kahlo ürünlerinde onun mücadelesinden, ilkelerinden, sözlerinden, yaşantısından söz ediliyor mu?

İtiraf edeyim, estetik açıdan geçekten ilgi çekici...

Tüketiciye, Frida’dan esinlenerek hazırlanan tabak, çanak, kâse, fincanları sunulurken, tüketici, onun ataerkiye karşı kendisinin yaşadığı ve sahiplendiği değerlerden, özgür yaşadığı aşklarından, en güçlü ve güçsüz hallerinden, başkaldırısından, karşı çıkışlarından da haberdar ediliyor mu, herhangi bir bilgi kırıntısı veriliyor mu Frida Kahlo hakkında?

Hem şirketin web sayfasına hem de “Frida Kahlo Serisi”ni duyurduğu basın bültenine baktım tabii; yok. Frida’nın gerçekte kim olduğuna dair, doğru düzgün, detaylıca bir bilgi yok. "20. yüzyıl popüler kültür ikonlarından Meksikalı ressam" diye tanımlanıyor, "Feminist ressam" demek çok mu zor?

Şirketin Frida’yı “tüketicisine” duyurduğu açıklamada, “Frida Serisi, sofralarda nostaljik ama modern bir hava estiriyor” diyor. Tebrikler...

“Bir sofrada ihtiyaç duyulabilecek tüm ürünleri barındıran Frida Serisi'nde pasta tabağından kahve fincanına, yemek tabağından kase ve çukur tabaklara, katlı kurabiyelik, baharatlık ve tepsilere varana kadar her detay düşünüldü” deniyor. Buyurun bir tebrik daha, bravo.

Hatta, “Frida Serisi ürünleri, tek tek tercih edilebildiği gibi zevke göre kombinlenerek istenen takım oluşturulabiliyor” önerisi sunuluyor yani  “Siz yeter ki alın tüketin” deniyor da Frida’nın hayatına dair bir detaya yer verilmiyor.

Aklımdan Frida'nın hayatında hiçbir zaman hiçbir fikri "kombinelemediği", hayatının hiçbir döneminde "takım yapayım" derdi olmadığı aksine bildiğimiz "tüm gelenekleri" çatır çatır yıktığı geçiyor. Belli ki Frida hakkında, kibarca söyleyeyim, hiçbir şey anlamamışlar...

Azıcık Frida okuması yapsanız, Frida'nın kadını mutfağa hapsetmediğini, sergileri için ülke ülke gezdiğini, yemek yapmakla tek bağının da "yoldaşları" için kurduğu devasa masalar ve etrafındaki felsefe, sanat sohbetleri olduğunu bilirdiniz. Yine kibarca anlatayım, Frida yaşasa, onu mutfağa sıkıştırdığınız o tabak çanakları kırar, çatır çatır sanat yapardı. 

Frida’nın “görsel” olarak yer aldığı yemek takımı serisi tüketicilerin karnını doyuracak olsa da sözleri, felsefesi de aklını, ruhunu doyursa, yaşantısında, zihninde yeni kapılar aralasa...

Belki şirketin çalışanlarının zamanı olmadı, bu kadar detay düşünmediler, üşenmedim alternatif bir basın bülteni yazdım, yazının sonuna ekledim. Tabii onların Frida’yı sunduğu “kombinli”, “sofralarınıza nostaljik ama modern bir hava katan” türden değil…

Bu arada Frida’nın akılda bazı cümlelerini de buraya bırakıyorum..

“Ayaklar; uçmak için kanatlarım varken size neden ihtiyacım olsun ki?”

“Ölmesinler diye çiçekler çiziyorum.”

“Kabusları veya hayalleri çizmiyorum. Kendi gerçekliğimi çiziyorum.”

(EMK)

Görseller: Sosyal Medya