Anayasa'da Genelkurmay da Savunma Bakanlığı'na Bağlansın

Anayasa değişiklik paketi Meclis'te Genel Kurul'a gelmeden önce Anayasa Komisyonu'nda görüşülüyor. Hem komisyondaki hem de Genel Kurul'daki görüşmelerde paketin içeriğinde değişiklik yapmak teknik olarak mümkün.

Hal böyle olunca, biz de milletvekillerine askeri vesayetin sürmesinde önemli bir yapı olan Genelkurmay-hükümet ilişkisinde bir değişiklik olasılığını anımsatalım dedik.

Başbakan'a değil, Savunma Bakanı'na

12 Eylül darbesinin ürünü mevcut anayasada Genelkurmay Başkanı Başbakan'a bağlı. Bu durum, Genelkurmay'ın siviller tarafından denetimini zorlaştırmaktan, Genelkurmay Başkanlarının Savunma Bakanlarının arkasında oturduğu NATO toplantılarına katılamamaya kadar birçok derde yol açıyor.

Yapılacak şey basit. Anayasa'nın 117. maddesindeki dördüncü paragraftaki "Genelkurmay Başkanı, bu görev ve yetkilerinden dolayı Başbakana karşı sorumludur" cümlesini değiştirip Genelkurmay Başkanı'nın "Milli Savunma Bakanı'na karşı sorumlu" olduğunu yazmak.

Demokrasiye giden aklın yolu bir

Bundan sonrası teknik olarak gerçekleştirilmesi çok daha kolay olan yasal değişiklikler demek.

Bu değişikliği, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV), ordunun hesap verebilir hale gelmesi ve "askeri vesayetin" ortadan kalkması için yapılabilecekleri özetlediği raporunda da önermişti: "Genelkurmay Başkanlığı Milli Savunma Bakanlığı'na (MSB) bağlanmalı, MSB'nin denetim yetkileri genişletilmeli."

Eski askeri yargıç Ümit Kardaş da, bu değişikliğin neden gerekli olduğunu bianet'e şöyle anlatmıştı:

"12 Mart 1971'den sonra, Genelkurmay'ın yetkilerini belirleyen yasada- askeri bütçenin yapılması da dahil olmak üzere- birçok yetki MSB'den alınıp Genelkurmay'a verildi. MSB lojistik destek kurumuna indirgendi. Genelkurmay'ın bu kurumsal özerkliği, aynı zamanda siyasal özerklik de demek. Oysa bu yetkileri iade edip Genelkurmay'ı da MSB'ye bağlamak gerek. Demokratik ülkelerde, askeriyeyle ilgili bütçeyi de siviller yapar, bizde her cuma Genelkurmay'ın gazetecilerle yaptığı toplantıyı da Savunma Bakanlığı'ndaki siviller yapar. Bu yasayı değiştirmek anayasa değişikliğinden daha kolay. AKP'nin bunu yapabilecek oyu da gücü de var, ama yapmıyor."

Aklın yolu bir. O zaman, milletvekillerine denecek tek bir şey var: Ha gayret. (TK)