Züleyha Gülüm: HPV aşısı için gerekli adımlar neden atılmıyor?

Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul milletvekili Züleyha Gülüm, HPV aşısına ilişkin Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yanıtlanması istemiyle soru önergesi verdi.

Önlenebilir olmasına rağmen her yıl binlerce kadının rahim ağzı kanseri sebebiyle yaşamını yitirdiğini hatırlatan Gülüm, “Rahim ağzı kanserinin yüzde 99’unun HPV enfeksiyonu sebebiyle oluştuğu göz önüne alındığında kanser riskini azaltmak için düzenli HPV taraması ve aşısının yapılması hayati önemdedir. Zira HPV aşısı ile HPV enfeksiyonundan ve buna bağlı olarak rahim ağzı kanserinin çok büyük oranda önlenebileceği bilimsel olarak ortaya konulmuştur” dedi.

“Maddi olanaksızlık yüzünden birçok insan aşı yaptıramıyor”

Gülüm, HPV aşısının ulusal aşılama programına alınmadığını, aşıyı yaptırmak isteyen kişilerin üç doz kullanımı için gerekli olan bu aşının tek dozu için yaklaşık 1.000 TL ödemek zorunda kaldığını da belirterek şöyle devam etti:

“Oldukça yüksek fiyata satılan aşıya maddi olanaksızlık nedeniyle birçok insan, devletin yükümlülüğü olan eşit, parasız ve ulaşılabilir sağlık hakkına erişememektedir.

"Oysa HPV aşısının ulusal aşı programına alınmasıyla daha az maliyetle kanser hastalığı önlenebilecek ve binlerce kadının hayatı kurtulabilecektir. Kanser tedavisine harcanan maliyetle kıyaslandığında daha az maliyetli olan bu aşının herkese ücretsiz ve erişilebilir olmaması yaşam ve sağlık hakkı ihlalidir.”

Gülüm, Bakan’a şu soruları yöneltti:

1.       HPV enfeksiyonundan ve buna bağlı rahim ağzı kanserinden HPV aşısıyla çok büyük ölçüde korunmak mümkünken gerekli adımlar neden atılmamıştır? 

2.       Türkiye’deki artan hayat pahalığı ve gelir dağılımındaki adaletsizliğin yanı sıra derinleşen kadın yoksulluğuna rağmen HPV aşısının Ulusal Aşı Takvimi’ne dahil edilmemesi kadınların yaşam ve sağlık hakkının ihlali değil midir?

3.       Son 5 yılda rahim ağzı kanseri teşhisi konulan kadın sayısı yıllar bazında kaçtır?

4.       Son 5 yılda rahim ağzı kanseri nedeniyle hayatı kaybeden kadınların sayısı kaçtır?

5.       HPV aşısına 9-14 yaş aralığındaki kız çocukları başta olmak herkesin ulaşılabilir şekilde ücretsiz erişimi sağlanacak mıdır?

HPV hakkında detaylı bilgi

HPV Nedir?

HPV, benzer tipteki bir grup virüse verilen isimdir. Virüsün adı Human Papillomavirus olarak literatüre geçmiştir. HPV, en sık karşılaşılan cinsel yolla bulaşan virüsler arasındadır. Bu virüsün 100’den fazla türü bulunur. Bazı türleri siğil yaparken, bazı türleri rahim ağzı kanserine yol açabilir. Rahim ağzı kanseri vakalarının yüzde 99’unda HPV bulunmuştur. Ayrıca virüsün başka bazı kanserlere yol açtığı da bilinmektedir.

HPV Enfeksiyonu Tanısı Nasıl Konur?

HPV enfeksiyonları genellikle belirti vermez ve bu sebeple yakalanması güçtür. Düzenli muayene ve kontroller, erken tanı ve tedavi için aşıdan sonra en etkili yoldur. HPV tanısı, standart genital muayene ve pap smear testleri yoluyla konur.

Pap smear testleri, özellikle rahim ağzı kanserlerinin erken tanısında kullanılan bir yöntemdir. Pap smear testinde, bölgeden alınan örnek analize gönderilir ve sonuçlar değerlendirilir. Olağan dışı bir sonuç halinde doktor gerekirse virüsün türünü belirlemek adına farklı testler isteyebilir.

Bu sebeple, en sık karşılaşılan HPV türlerine karşı aşılama, bu virüslerin toplumda bulaşma oranını ve buna bağlı olarak rahim ağzı ve diğer bazı kanserlerin görülme sıklığını azaltmada önemli bir rol oynar.

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV türleri cinsel yolla bulaşabildiği gibi tensel temas yoluyla da bulaşır. Parmaklar, eller, ağız ve genital bölgede bulunan virüsler herhangi bir temas durumunda kişiden kişiye bulaşabilirler. Bu yüzden çocuklara erken yaşta HPV aşısı yapılması önemlidir. Ayrıca, aşının kişilerin virüs ile enfekte olmadan yapılması da büyük önem taşımaktadır.

HPV Aşısı Nedir?

HPV aşısı, kişileri HPV’nin bazı türlerine ve bunların hastalık yapıcı etkilerine karşı koruyan bir aşıdır. Genellikle, virüsün genital bölgede siğillere ve kansere yol açan tiplerine karşı koruma sağlar. HPV aşısı;

•Rahim ağzı kanserlerinin %80’ine yol açan 16 ve 18 tipindeki virüslere,

•Genital siğillerin %90’ına yol açan 6 ve 11 tipindeki virüslere,

•31, 22, 45, 52 ve 58 tipi, çeşitli (rahim, anüs, vulva, vajina, penis ve gırtlak) kanserlere yol açan HPV türlerine karşı koruma sağlar.

HPV aşısı, virüsün vücuda tanıtılması sonucu vücutta bağışıklık cevabı oluşmasını tetikler. Bu sayede, gelecek muhtemel enfeksiyonlara karşı vücudun savunma sistemini uyarılır. Özellikle 15-45 yaş arası kadın ve erkeklerin aşılanması, hastalıkların yayılmasının önüne geçilmesi için toplum sağlığı açısından önem taşır.

HPV aşısı genellikle 3 doz olarak yapılır. 15 yaşından büyük bireylerde, ikinci doz ilk dozun iki ay sonrasında, üçüncü doz ise ikinci dozdan altı ay sonra yapılır. 15 yaşından küçük çocuklarda ise aşı, 6 ay arayla 2 doz olarak uygulanır. Aşının tüm dozlarının tamamlanması tam koruma sağlanması için gereklidir.

Kişinin halihazırda herhangi bir HPV tipi ile enfekte olmuş olması aşı olmasına engel değildir. Virüsün birden fazla türü vardır ve bağışıklık her bir virüs tipine göre farklı ve bağımsız olarak gelişir. Bu sebeple, herhangi bir tip HPV ile enfekte olmuş kişilerin yine de virüsün diğer türlerine karşı korunabilmesi için aşı olmaları önemlidir. Ancak aşı, halihazırdaki enfeksiyonun tedavisinde bir rol oynamaz. Sadece kişiyi virüsün diğer türleriyle karşılaşılma durumunda oluşabilecek enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı korur.

HPV aşışı, HPV’nin cinsel yolla bulaşması sebebiyle halkta yanlış bir algıya sahiptir; bu aşının çocuklukta yapılan aşılar arasında olması şüpheyle karşılanır. Ancak aşının erken yaşta yapılması, kişilerin yetişkinlikte yaşayacağı hastalık riskinin önüne geçer ve hastalığın toplumda yayılmasını engeller. Bu sebeple, çocukların cinsel olarak aktif bir hayata başlamasından çok önce aşılanması önemlidir. Özellikle vücudun farklı bölgelerinde gelişen siğiller ve pek çok kanser türüne karşı koruma sağlaması sebebiyle HPV aşısı yapılması gerekir.

Türkiye’de iki tür aşı bulunmaktadır. Bunlardan ilki Gardasil, ikincisi Cervarix aşısıdır. Gardasil aşısı tip 6, 11, 16 ve 18 HPV’ye karşı korurken; Cervarix aşısı kanser yapıcı olarak bilinen tip 16 ve 18 HPV’ye karşı koruma sağlar.

HPV Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?

Aşı 9-45 yaş arası kişilere uygulanır. Ancak yaştan bağımsız olarak doktorların gerekli gördüğü her durumda uygulanabilir. HPV ve sebep olduğu hastalıklar toplum sağlığını ilgilendiren bir konudur. Özellikle çocukların aşılanması, ileride sağlıklı bir cinsel yaşam sürmeleri ve hastalığı yaymamaları açısından önemlidir. HPV aşısı, dünyada pek çok ülkede ergenlik öncesi çocuklara yapılan rutin aşı uygulamaları arasında yer almaktadır.

HPV Aşısının Koruyuculuğu Nedir?

Şu an halihazırda kullanıma sunulmuş olan HPV aşıları, türüne göre 6, 11, 16, 22, 18 31, 45, 52 ve 58 tipi virüslere karşı etkilidir. Erken yaşta aşılanmış kişiler, ilerde bu virüslerle karşılaşmaları halinde virüslerin hastalık yapıcı etkisinden korunurlar. Ancak virüsün hastalık yapıcı diğer türleri de bulunmaktadır. Bu sebeple, aşı olunsa dahi rutin muayene ve pap smear testlerine devam edilmelidir.

Aşının minimum 10 yıl koruma sağladığı bilinmektedir; ancak koruyuculuğun daha uzun sürdüğüne dair çalışmalar da mevcuttur.

HPV aşısı yalnızca HPV türlerinin neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korumaz. Bu sebeple aşılanmaya ek olarak, cinsel ilişki sırasında diğer korunma yöntemlerinin kullanılması önemlidir.

HPV aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

HPV aşısı, çalışmaları 10 yıldan fazla sürmüş olan güvenli bir aşıdır. Diğer pek çok aşıda olduğu gibi yan etkileri kızarıklık ve aşının vurulduğu yerde hafif ağrı olarak kendini gösterir. Ek olarak nadiren bulantı ve baş ağrısı görülebilir.

HPV Aşısı Kimlere Yapılmaz?

Aşının herhangi bir bileşenine karşı alerjisi olan kişiler ve maya alerjisi olan kişilere uygulanması ciddi riskler taşır. Bu sebeple, aşı öncesi kişinin hastalık ve alerji hikayesinin bilinmesi gerekir. Hamileler, aşı olmak için gebelik döneminin bitmesini beklemelidir. Halihazırda yoğun bir hastalık geçiren kişiler için de aşılama için hastalığı geçirmesi beklenmelidir.

*Bu bölümü,medicana.com.tr'den derledik. 

 TIKLAYIN - Askıda HPV aşısı kampanyası başlatıldı

TIKLAYIN - Kadınlardan HPV aşısı için hukuk mücadelesi

(EMK)