Yıl 1990: Vedat Zencir'in Vicdani Ret Açıklaması

Sokak Dergisi’nin 21 Ocak 1990 tarihinde çıkan sayısında başlattığı “Zorunlu Askerliğe Hayır Kampanyası”, “Öldürmeyin Sevişin” manşetiyle duyuruldu. Dergi 7 ocak sayısında ilk vicdaniredci Tayfun Gönül’ün devleti mahkemeye vereceği haberini “”Askerliğe Savaş Açan Adam” başlığıyla kapaktan duyurmuştu. Vedat Zencir ise 11 Şubat 1990’da çıkan sayıdaki mektubuyla ikinci vicdani retçi oldu.

90’ların Hak Mücadelelerinin önemli hareketlerinden birinin başlangıç metinlerinden biri olan bu açıklamayı yayınlıyoruz.

* * *

"Zorunlu Askerliğe Ifayır" kampanyasını istanbul'da başlatan Tayfun Gönül'ün ardından, İzmirli Vedat Zencir de askerlik yapmayacağını açıkladı

‘Ben Vedat Zencir. Şiddeti, emir alıp emir vermeyi yaşantıma almamaya niyetli ve kararlı olan bir insanım. Yaşantımı bir takım ahlaki ilkeler doğrultusunda götür­meye özen gösteriyorum. Bunun için yaşam anlayışımla çelişecek kurum, kuruluş ve iş­lerde bulunmuyorum. 20 yaşımdan beri, kendimi ne zaman askere alınmış düşün­sem veya bunun rüyasını görsem mide krampları geçiriyorum. Emir almak, vermek benim kişiliğimle, duygularımla hiç ama hiç bağdaşmayan bir şey. Hele kendimi tanımadığım insanları öldürmeye hazır düşünmek-bu hiçbir şekilde kabul edemeye­ceğim bir durum.

Bunlar meselenin duygusal yönü. Ben şiddetten ve tahakkümden arınmış bir in­sanlık için önce insanın kendisinin bütün silahlarını indirmesi gerektiğini düşünüyo­rum. Bunun için hiçbir zorunluluğa, gele­cek güvencelerine, ne yapayım herkes be­nim gibi değillere sığınmamak gerektiğine inanıyorum.

İnsan benim için dinsel boyutta kutsal bir yaratık değil, fakat ben insana tanrısal bir yükleme yapmadan her insanın yaşamını en az kendim kadar kutsal buluyorum. Bu yüzden de gerekçesi ne olursa olsun, öldür­meye yönelik herhangi bir yapı içinde bulu­namam.

Benim şu anda bildiğim kendimi savun­mak zorunda hissettiğim ne bir insan ne de bir toplum. Bu, devletlerin kendi araların­daki sorun. Benim sorunum değil.

Kendi değerlerim doğrultusunda yaşamak benim en doğal hakkım. Üstelik benim değerlerim gayet temel safiyane şeyler. Şiddet istemiyorum. Emir almak, vermek istemiyorum. Şimdi bunun dışında bir dav­ranışa zorlanmamı da doğrusu hiç aklım almıyor.

Şu anda devletle benim aramda gizli bir uzlaşma var. Her Türk vatandaşının belirli bir yaşa geldiğinde askerliğin hak ve görev olduğu bir anlaşma. Ben bu anlaşmayı be­nim en temel değerlerimle uyuşmadığı için tek tarattı bozuyorum. Ve iddia ediyorum ki, benim buna hakkım var. Çünkü istedi­ğim şey bir başkalarının yaşamını tehdit eden değil olanaklı kılan bir şey. Söyledi­ğim gibi ben herhangi bir kavgada taraf de­ğilim, hatta ben değerlerim uğruna dayak yemeye ölmeye hakkım olduğunu düşünüyorum. Devletin bu görevini reddedişimin karşılığında bana verdiği bir takım şeyler­den vazgeçmem gerekiyorsa ya da zorunluysa buna hazırım.’