Yeni Guantanamo Kuralları Makyajdan İbaret

ABD Savunma Bakanlığı, Guantanamo'daki tutukluları yargılayan askeri komisyonun işleyişinde yapılan değişiklikleri açıkladı. Pentagon amaçlarının, komisyonları "hakim ve jüri yapısına benzetmek" olduğunu dile getirdi.

Öte yandan insan hakları örgütleri yapılan değişikleri yeterli bulmadı. İnsan Hakları İzleme Örgütü(HRW), yapılan değişikliklerin adil bir yargılama sağlamaya yetmeyeceğini söylerken, New York merkezli hak örgütü Anayasal Haklar Merkezi ( CCR ) ise önerileri göz boyama olarak niteledi.

Yeniden açlık grevi

Bu arada, avukatları, Guantanamo'daki tutukluların yeniden açlık grevine başladığını açıkladı. Tutuklular, Haziran/Temmuz 2005'teki açlık grevinin ardından, Savunma Bakanlığı'nın tutuklularla müzakere yapmaya söz verdiğini, ancak bu sözünü tutmadığını söylüyor.

BBC'ye göre, açlık grevine başlayanların sayısı 200 civarında. ABD Savunma Bakanlığı Pentagon ise, bir grup tutuklunun yemek yemeyi reddettiğini kabul etti, ancak sayılarının 200 değil, 76 olduğunu dile getirdi.

HRW: Adil yargılama güvencesi yok

HRW, askeri komisyonun, değişikliklere rağmen askeri ve idari otoritelere bağlı çalışacak olmasını ve bağımsız adli denetime tabi olmamasını kaygıyla karşıladığını belirtti.

HRW ABD programı yöneticisi Jamie Fellner, "Yeni kurallar, komisyona yöneltilen eleştirilerin önünü kesmeyi amaçlıyor, ancak en temel sorunların çözümüne ilişkin bir adım atılmamış. Komisyonlar sivil mahkemeler tarafından denetlenmediği sürece, adil dava kurallarının uygulanacağının garantisi verilemez" dedi.

ABD'nin yeni kuralları ve HRW'nun eleştirileri şöyle:

* "Tam ve adil bir yargılama" oluşumuna engel olmadığı sürece gizli kanıtlar sanığa gösterilmeyebilir.

HRW, Pentagon'un kanıtlara erişimin adil bir yargılamanın vazgeçilmez öğesi olduğunu kabul etmesini olumlu bulurken; kanıtların savunma makamına gösterilip gösterilmemesine karar verecek tek otoritenin Pentagon olmasının, adil yargılamayı tehdit edebileceğini vurguladı.

* Komisyonun başkanı artık bir hakim gibi hareket edecek, komisyonun geri kalan üyeleri ise kanıtlar üzerinde görüş bildiren jüri gibi davranacak.

HRW, 2004'te gözlemlediği Guantanamo davalarında askeri komisyon üyelerinin savaş kanunlarını ve cezai hukukun temel prensiplerini anlayışlarında ciddi eksiklikler olduğunu ifade etmişti.

HRW ayrıca, savunma makamının yeterli savunma yapabilme imkanından hâlâ yoksun olduğunu belirtti.

Bunun yanı sıra, yapılan değişiklikler, kanuna aykırı şekilde, zorla edinilen kanıtların mahkemede kullanılamayacak olmasını garantilemiyor.

CCR da, tutukluların hâlâ temyiz hakkının bulunmadığını hatırlattı.

Fellner, "Yargılama, sıfırdan yaratılmış komisyonlarla değil, gerçek mahkemelerde, gerçek kurallarla yapılmalı" dedi.

Kasım 2004'te federal mahkeme, komisyonların Cenevre Sözleşmesi'ni ihlal ettiği kararını vermişti. Temmuzda ise temyiz mahkemesi kararı bozmuştu. Komisyonların görevine tekrar başlayabileceği tarih henüz açıklanmadı.

ABD Guantanamo'dakilerin pek çoğunu, üç yıldan fazla süredir yargılamadan gözaltında tutuyor. (CŞ/TK)

* Bu haberi Cem Şimşek derledi.