Yazarlar Hapiste, Sürgünde, Kayıp

PEN Türkiye Merkezi, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Türkiye Yayıncılar Birliği Dünya Hapisteki Yazarlar Günü’nde meslekleri yüzünden özgürlükleri ellerinden alınan yazarların sorunlarına dikkat çekti.

Üç kurumun ortak basın toplantısında konuşan Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Metin CelâlTürkiye’de ve dünyanın çeşitli ülkelerinde yazarları baskı altına almak için, adaletsiz hükümlerin yanı sıra, hüküm giymeden uzun süreler hapiste yargılanmayı bekleme, yöneltilen suçlamayı öğrenememe gibi çeşitli dolaylı cezalandırma mekanizmalarının işlediğini belirtti.

Celâl Türkiye’de hapis yatmakta olan yazarların çoğunun örgüt üyeliği suçlamasıyla içerde tutulduklarını ancak hiçbir terör eyleminde bulunduklarının iddia edilmediğini, sadece bazı eylemlerle keyfi şekilde ilişkilendirildiklerini anlattı.

“Son günlerde görüşülen makul şüphe yasası ve yeni geçirilen torba yasalar, internet üzerinden görüş belirtmekte büyük sıkıntı yaratacak ve yazarların hapse atılmasını kolaylaştıracak niteliktedir.”

“Görünür kılınmalı”

PEN Türkiye Merkezi 2. Başkanı Halil İbrahim Özcan, yazarlara verilen kısa süreli ve ertelenen hapis cezalarının bazen basında fazla yer bulmadığını, bu tür cezalandırmaların sayısı çok olduğu halde görünür olmadığını dile getirdi.

Erol Özkoray’ın aldığı hapis cezasını örnek veren Özcan, yasalarda özgürleştirici düzenlemelerin yanısıra uygulayıcıların da sansürcü zihniyetten uzaklaşmasının şart olduğunu söyledi.

“Devlet öç alıyor”

Türkiye Yazarlar Sendikası Yönetim Kurulu Üyesi Hakkı Zariç ise ülke tarihi boyunca yazarlara bedel ödeten bir geleneğin varlığından söz etti.

Şair Nefi’nin boğularak öldürülmesi, Nazım Hikmet’in hapsedilmesi, Sabahattin Ali’nin sürgün edilmesi, Hrant Dink’in bir yazısıyla hayatının kararmasından sorumlu olduğunu hatırlattı.

Zariç, 70’lerde idamlarla yaratılan “yeni Türkiye”ye 80’lerde insan hakları ihlallerinin damga vurduğunu, devlet tarafından hoş görülmeyen görüşleri ifade eden yazarların üzerlerinde düşen şiddete maruz kaldığını söyledi.

“Devlet ceza vermiyor, öç alıyor.”

Zariç, tanık oldukları tuhaf yasaklara örnek olarak, çevirmesi için çevirmenlerine kitap götürdüklerinde cezaevi yönetiminin kitabın noter tasdikli çevirisini getirmelerini istediğini anlattı.

Destek istendi

Uluslararası PEN’in bu yıl durumlarına dikkat çekerek destek talep ettiği yazarlar şunlar:

Paraguay’dan Nelson Aguilera, Kırgızistan’dan Azimjon Askarov, Kamerun’dan Dieudonné Enoh Meyomesse, İran’dan Mahvash Sabet ve Çin’den Gao Yu.

15 Kasım Uluslararası PEN tarafından Dünya Hapisteki Yazarlar Günü ilan edilmişti. (YY)